Vlaanderen in 17e - 18e eeuw
 

Vanaf 1713 (vrede van utrecht) behoorde Vlaanderen tot het Oostenrijkse regime, maar wat voor 1713?

Spaans. Of beter: Habsburgs. De familie controleerde zowel Spanje met kolonies en de Nederlandse gebieden en het Oostenrijks keizerrijk.

Vlaanderen en de rest van de Zuidelijke Nederlanden 'behoorden' niet tot Oostenrijk, maar de keizer, een Habsburger, cumuleerde verschillende titels in zijn persoon: graaf van Vlaanderen, Henegouwen en Namen, hertog van Brabant, Limburg, Gelre (romp-) en Luxemburg, heer van Mechelen en Doornik. De Zuidelijke Nederlanden waren dus geen staat, maar iets tussen een personele unie en een federatie in. De Oostenrijkse Habsburgers hadden het hele zootje na het Verdrag van Utrecht (1713) geërfd van hun Spaanse neven, die het op hun beurt weer hadden overgeërfd van de hertogen van Bourgondië. Eer het zover was, waren er wel een aantal jaren oorlog overheen gegaan. In 1701 was namelijk de laatste Spaanse Habsburger (Karel II, regnabat 1665-1701) overleden zonder nageslacht (hij was zowat een halvegare) en zijn dood gaf aanleiding tot de Spaanse Successie-oorlog. Engeland, de Republiek en Oostenrijk betwistten namelijk het testament van Karel, dat stelde dat zijn hele erfenis zou overgaan in de handen van Filips (V) van Anjou, een kleinzoon van Lodewijk XIV (die getrouwd was geweest met een tante van Karel). Na heel wat gebakkelei werd uiteindelijk het Verdrag van Utrecht gesloten waarin Filips V in Spanje de troon behield en daar de huidige dynastie vestigde (de Bourbon), maar de Zuidelijke Nederlanden gingen min of meer in hun volledigheid (Spaans Gelderland werd op Roermond en Venlo na over naar Brandenburg-Pruisen) over naar de Oostenrijkse tak van de Habsburgers.

Schitterend - bedankt Ossaert en De Garde!

Ten eerste, Er bestond toen helemaal geen Oostenrijks Keizerrijk. Dat kwam pas tot stand begin 19de eeuw toen Napoleon het Heilig Roomse Rijk afschafte. Het is van dat laatste Rijk dat Habsburgers (of Habsburgers-lotharingen) Keizer waren.

Reeds in de 16de eeuw werd de Habsburgse erfenis gesplitst (na de dood van Karel V) tussen Spanje (dat o.a. de Nederlanden kreeg) en de Habsburgse gebieden in het Heilig Roomse Rijk en Oost-Europa.

Het lijkt er op dat je gelijk hebt. Ik had moeten schrijven: 'Oostenrijkse gebieden'.

Het is leuk dat je de puntjes op de i wil zetten, maar dan moet je zelf natuurlijk ook niet uit de bocht gaan, want dan is er altijd wel een wijsneus die je verbetert (ik dus). Hier gaan we: er bestond in de 16de eeuw ook helemaal geen Spanje, maar een conglomeraat van een aantal Iberische vorstendommen. Er was in de eerste plaats de kroon van Castilië, dat het grootste deel van het schiereiland omvatte, vervolgens de kroon van Aragon, die bestond uit Catalonië, Aragon, Valencia, en nog een stuk of wat bezittingen (o.a. de Balearen), en ten slotte Granada, dat in 1492 aan de erfenis van de Katholieke Koningen was toegevoegd. Portugal maakte van 1580 tot 1640-... deel uit van de monarchie, terwijl Navarra, dat ergens in het begin van de zestiende eeuw werd veroverd, bij Castilië werd gevoegd. Elk samenstellend deel behield zijn onafhankelijkheid -in Aragon ook de afzonderlijke delen- en verdedigde deze ook (cf. de opstand van de Catalanen in 1640). De Spaanse Habsburgers hebben wel regelmatig geprobeerd een nauwere band te creëren (de 'valido' van Filips IV, Olivares, bijvoorbeeld), maar het was pas onder de nieuwe Bourbon-dynastie dat een zekere eenheid werd geschapen, niet toevallig in de beste Franse traditie. Het was overigens niet zo -nu ben ik op dreef- dat 'Spanje' 'de Nederlanden' 'kreeg': enkel erfde Filips II de Nederlandse bezittingen, die door de Transactie van Augsburg en de Pragmatieke Sanctie in één pakketje overgedragen werden. En nu wil ik een glas water...