Politics.be - Het confederale plan

In 1999 heeft het Vlaamse Parlement resoluties goedgekeurd met betrekking tot de verdere hervorming van de Staat. Dit ontmandelende plan vormt voor de Vlaamse partijen de leidraad voor volgende
hervormingen. Vele maatregelen druisen in tegen de principes van het federalisme. Zie hieronder een schematische voorstelling. Kritisch te beoordelen!

Beginselen

De Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest vormen één en dezelfde entiteit.
Het Waalse Gewest en de Franstalige Gemeenschap zouden tot fusie moeten overgaan. In de tekst van de resoluties wordt deze hypothese als reeds aanvaard beschouwd.
De Belgische federale staat is bijgevolg samengesteld uit twee gefedereerde Staten, de deelstaten. Hij is fundamenteel tweeledig.
Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de Duitstalige Gemeenschap krijgen een specifiek statuut.
De senaat is tweeledig samengesteld en vertegenwoordigt de twee deelstaten.
De deelstaat Vlaanderen strekt zich uit tot in het tweetalig gebied van Brussel-hoofdstad. Met betrekking tot de Brusselse instellingen worden er voorstellen geformuleerd.
Aan de territoriale afbakening van de deelgebieden mag niet geraakt worden. Het principe van niet-inmenging van de ene deelstaat in het bestuur van de andere moet ten volle gerealiseerd en gewaarborgd worden.
Het subsidiariteitsbeginsel moet toegepast worden (toekenning van de bevoegdheden aan het geschikte bestuursniveau, zo dicht mogelijk bij de bevolking). De deelstaten moeten dus over homogene bevoegdheidpakketten beschikken, des te meer omdat de noden in Vlaanderen en Wallonië verschillen.
De residuaire bevoegdheden dienen aan de deelstaten toegekend te worden.
Ruimere financiële en fiscale autonomie voor de deelstaten.
De deelstaten moeten maximaal betrokken worden in de Europese en internationale besluitvorming.
De bevoegdheid van de deelstaten om de eigen instellingen te regelen dient uitgebreid te worden; zij moeten over een eigen grondwet beschikken.

Algemene resoluties

Provincie en gemeentewetten

De bevoegdheden vastgelegd in de provincie- en gemeentewetten, en in de kieswetten betreffende deze bestuursniveaus, moeten overgeheveld worden naar de twee deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Justitie

De deelstaten zijn binnen de Hoge raad voor Justitie mede verantwoordelijk voor de benoeming en vorming van de magistraten.
Met het oog op de handhaving van het deelstatelijk recht moet een versoepeling van de impliciete bevoegdheden komen of meer gebruik worden gemaakt van de samenwerkingsakkoorden.
De deelgebieden moeten betrokken worden bij het bepalen en het coördineren van het vervolgingsbeleid voor de aangelegenheden waarvoor zij regelgevend bevoegd zijn.
Het volledige justitiële welzijnsbeleid komt aan de deelstaten toe.

Hogere controleorganen

De deelstaten moeten betrokken worden bij de voordracht van leden van de hoogste controleorganen: Arbitragehof, Raad van State en Rekenhof.

Fiscaliteit

De deelstaten hebben volledige bevoegdheid inzake personenbelasting. Er dient een voldoende fiscaal draagvlak te worden behouden voor de uitoefening van de bevoegdheden van de federale overheid.
De deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest hebben volledige bevoegdheid inzake de huidige gewestelijke belastingen, de belasting op de in verkeerstelling, het Eurovignet, de registratie- en schenkingsrechten.
De bevoegdheid inzake de belastbare basis en het tarief inzake de vennootschapsbelasting blijven federaal met de mogelijkheid tot ristorneren van de opbrengsten aan de deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest volgens een nader te bepalen verdeelsleutel. Binnen de afgesproken grenzen kunnen de deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest autonoom tegemoetkomingen in de vennootschapsbelasting toekennen voor de aangelegenheden waarvoor zij bevoegd zijn.
De deelgebieden bepalen de regels voor beheer en controle van hun financiën.
Het Rekenhof heeft een Vlaamse en Franstalige kamer en hangt af zowel van de Kamer van volksvertegenwoordigers als van de parlementen van de twee deelstaten.

Sociale zekerheid

Les deux Etats fédérés ont la compétence intégrale de la réglementation, de la gestion et du financement de l'ensemble des secteurs "soins de santé - assurances soins de santé" et "allocations familiales" de la sécurité sociale.

Tewerkstelling

Samenwerkingsakkoorden met de federale overheid moeten de deelstaten en het Brussels Hoofdstedelijke Gewest grotere mogelijkheden bieden om de werkloosheidsuitkering aan te wenden als activerend arbeidsmarktinstrument.
De deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest hebben exclusieve bevoegdheid inzake de aanwending van de werkloosheidsuitkeringen voor werkervaringsprojecten;
Voor Vlaamse bevoegdheden moeten Vlaamse sociale akkoorden kunnen worden afgesloten. Zij worden door de Vlaamse regering bekrachtigd.
Sociale akkoorden over zowel Vlaamse als federale bevoegdheden moeten ook door de Vlaamse regering worden bekrachtigd.
Voor de aangelegenheden die van cruciaal belang zijn voor de ontwikkeling van de economie en werkgelegenheid in de Vlaamse deelstaat moet gewerkt worden aan een globaal akkoord tussen de sociale partners op Vlaams niveau als dat op federaal niveau onmogelijk zou blijken te zijn.

Wetenschapsbeleid

Volledige defederalisering van het wetenschaps- en technologiebeleid, zowel in bevoegdheden als in middelen: ruimtevaartbeleid, wetenschappelijke programma’s, impulsprogramma’s, alle activiteiten die aansluiten bij de bevoegdheden van de deelstaten.
De federale wetenschappelijke instellingen moeten maximaal gevaloriseerd worden, aansluitend op de materiële bevoegdheden van de deelstaten.

Buitenlandse handel

De bevoegdheden inzake buitenlandse handel en exportpromotiebeleid dienen volledig aan de deelstaten te worden toegewezen.
De Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel wordt afgeschaft.
Wat betreft de Nationale Delcrederedienst en het Comité voor financiële steun aan de export (vroegere Copromex) moeten de deelstaten een autonoom beslissingsrecht verwerven voor de dossiers van de bedrijven uit de eigen deelstaat.
De leningen van staat tot staat moeten door de deelstaten worden beslist.

Telecommunicatie

De bevoegdheid over telecommunicatie wordt overgeheveld naar de deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest: algemene principes (vrijmaken van de markt), infrastructuur, eindapparatuur, organisatie van de netwerken en diensten.
Oprichting van een samenwerkingsorgaan. Het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie dient omgevormd te worden tot een orgaan op basis van de deelstaten.
De openbare omroep blijft een bevoegdheid van de twee deelstaten.

Verkeer en vervoer

De spoorweginfrastructuur en de regionale exploitatie ervan dienen overgeheveld te worden naar de deelstaten, evenals de volledige reglementering inzake binnenscheepvaart.
Inzake wegvervoer moeten de deelstaten en het Brusselse hoofdstedelijke Gewest aanvullende regels kunnen uitvaardigen inzake verkeersreglementering en politie, alsmede inzake fiscale maatregelen.

Statistieken

De statistiekdiensten van de deelgebieden en van het Brusselse hoofdstedelijke Gewest staan in voor de kwantitatieve beleidsinformatie van hun overheden, in partnership met het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) en het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR).

Ontwikkelingssamenwerking

Overheveling van de bevoegdheden naar de deelstaten voor wat betreft de conceptie en de uitvoering van het beleid op dat vlak.

Economisch beleid

Het Participatiefonds, het Sociaal-economisch Comité voor de Distributie en het Nationaal Comité voor de distributie komen toe aan de deelstaten en aan het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Energie

De deelstaten en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest moeten een eigen reguleringsorgaan kunnen instellen en beslissingsrecht krijgen over de vaststelling van tarieven en de technische aansluitingsvoorwaarden voor de beleidsdomeinen die tot hun bevoegdheid behoren (distributie, rationeel energieverbruik, gedecentraliseerde productie).

Landbouw

Volledige overheveling van de landbouw-, tuinbouw- en visserijbevoegdheden naar de deelstaten. Dit impliceert de volledige uitvoering van het Europees beleid, met inbegrip van het quotabeheer, het wetenschappelijk onderzoek, de productcontrole, de sanitaire en fytosanitaire bevoegdheden.

Talen

De deelstaat Vlaanderen is bevoegd voor de organisatie van het administratief toezicht in de randgemeenten van Brussel en in Voeren, alsmede in de gemeenten met een bijzonder taalstatuut.

Brussel

Statuut

De federale instellingen zijn tweeledig en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, dat een specifiek statuut krijgt, wordt bestuurd door Vlamingen en Franstaligen op voet van gelijkheid.
De grenzen van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zijn definitief vastgelegd.
Brussel is de hoofdstad van de deelstaat Vlaanderen.
De tweeledigheid van de Belgische federale structuur brengt met zich mee dat in de verdere staatshervorming voorrang wordt gegeven aan de opbouw vanuit de twee deelstaten. Bijgevolg kunnen de twee deelstaten volwaardig kunnen participeren in het beleid van hun gemeenschappelijke hoofdstad, waarvan het belang het stedelijke niveau overstijgt.
Zowel alle bestaande als nieuwe of uitgebreide bevoegdheden van de deelstaten, bij voorbeeld op het vlak van gezondheids- en gezinsbeleid zijn volledig toepasbaar zijn op Brussel, zonder afbreuk te doen aan de bevoegdheden van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Talen, gemeenschapsmateries

De bi-communautaire sector dient een co-communautair karakter te krijgen.
De bi-culturele instellingen worden overgedragen aan de twee deelstaten.
De tweetaligheid van de ambtenaren vervangt de tweetaligheid van de diensten.

Co-beheer

Er dient een gewaarborgde vertegenwoordiging van beide taalgroepen te komen op alle beleidsniveaus. Tevens dienen er waarborgen te komen voor een effectieve en evenwichtige beleidsparticipatie van beide taalgroepen op alle bestuursniveaus.

Gemeenten

Bepaalde gemeentelijke bevoegdheden moeten uitgeoefend worden op het niveau van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.
Een herschikking van de gemeenten tot een kleiner aantal moet onderzocht worden.

Vlaams parlement

De Brusselse leden van het Vlaamse Parlement moeten rechtsreeks verkozen worden.

Bevoegdheden van de deelstaten en van de federale Staat
In domeinen zoals wetenschaps- en technologiebeleid, buitenlandse handel, landbouw en spoorwegbeleid moeten de twee deelstaten de basisverantwoordelijkheid op zich nemen in samenwerkingsverbanden met het Brusselse hoofdstedelijke Gewest.
Op andere gebieden zoals huisvesting en tewerkstelling kunnen zowel de deelstaten als het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest optreden.

Fonctions nationale et internationale

De deelstaten dragen financieel bij tot de hoofdstedelijke functie van het Gewest en hebben controlerecht op de aanwending van hun bijdragen.
Via een samenwerkingsverband tussen de deelstaten, het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de federale overheid dient de hoofdstedelijke en internationale functie van Brussel uitgebouwd te worden, ook financieel.

Fiscaliteit

Een specifieke reglementering regelt de bevoegdheden van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest in fiscale materies.

Sociale zekerheid

De gezondheidszorg en kinderbijslag vallen onder de bevoegdheid van de twee deelstaten. De Brusselaars kunnen tot het ene of het andere systeem toetreden.

"Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewestkrijgt een bijzonder statuut"