Politics.be - Indrukwekkend pleidooi van David Grossman

Vanmorgen in de Standaard een uitereksel van de pleidooi die David Grossman maakte op de herdenkingsplechtigheid van Rabin.

Citaat:

<H2 id=_parts_midContainer_articleDetail_articleDetail _articleTitle>Ik rouw, maar ik lijd ook: om dit land

Citaat:

BIJ de jaarlijkse herdenkingsplechtigheid voor Yitzhak Rabin, nemen we de tijd om aan Rabin te denken, de man, de leider. Maar we kijken ook naar onszelf, de Israëlische samenleving, haar leiders, naar hoe het gesteld is met de stemming in het land en met het vredesproces, en naar onze plaats, als individuen, binnen die grote nationale gebeurtenissen.

Dit jaar is het niet eenvoudig om naar onszelf te kijken.

We hebben een oorlog gehad. Israël rolde met zijn enorme militaire spierballen, maar die bleken uiteindelijk te zwak, te broos. We kwamen erachter dat ons militair apparaat, als puntje bij paaltje komt, ons in zijn eentje niet kan verdedigen. Vooral ontdekten we dat Israël te maken heeft met een diepe crisis, dieper dan we vermoedden, in vrijwel elk onderdeel van onze levens.

Ik spreek hier als iemand wiens liefde voor dit land taai en complex is, maar hoe dan ook ondubbelzinnig. En als iemand voor wie de band die hij altijd met dit land heeft gehad, er helaas een geworden is waar bloed aan vastzit. Ik ben een volslagen areligieuze man, maar toch is voor mij de vestiging, het bestaan zelf van de staat Israël iets als een mirakel dat ons als volk is te beurt gevallen - een politiek, nationaal, menselijk mirakel. Dat vergeet ik nooit, op geen enkel moment. Zelfs als talloze kwesties in ons dagelijks leven me kwaad of neerslachtig maken, zelfs als het mirakel uiteenvalt in kleine stukjes routine en ellende, corruptie en cynisme, zelfs als dit land op een slechte parodie van een mirakel gaat lijken, dan nog herinner ik me altijd weer het mirakel.

Dat gevoel is de basis van wat ik hier wil zeggen.

,,Kijk, land, hoe verkwistend we zijn geweest.'' Dat schreef de dichter Shaul Tchernichowski in 1938. Hij betreurde het dat we, in de boezem van de aarde, in het land van Israël, keer op keer jonge mensen hebben begraven. De dood van jonge mensen is een gruwelijke, schandelijke verspilling. Maar dit is niet minder vreselijk: het gevoel dat de staat Israël, jaar na jaar, niet alleen op misdadige wijze de levens heeft verspild van zijn zonen en dochters, maar ook het mirakel zelf dat zich hier heeft voorgedaan - de grote en zeldzame kans die het van de geschiedenis had gekregen. De kans om een verlichte, goed functionerende democratische staat te creëren die zou handelen volgens Joodse en universele waarden. Een land dat een thuis zou zijn en een toevluchtsoord, maar niet alleen een toevluchtsoord. Het zou een plek worden die een nieuwe betekenis zou geven aan het Joods bestaan. Een land waarin een belangrijk, essentieel onderdeel van zijn Joodse identiteit, zijn ethos zou zijn: gelijkheid en respect voor zijn niet-Joodse burgers.

En kijk wat er gebeurd is met dit jong, stoutmoedig land, zo vol van passie en bezieling. Hoe in een proces van versnelde veroudering Israël na zijn geboorte, kinderjaren en jeugd, is geëvolueerd naar een permanente staat van lichtgeraaktheid, zwakheid en gemiste kansen. Hoe kon dit gebeuren? Wanneer zijn we zelfs de hoop kwijtgeraakt dat we op een dag andere, betere levens zouden kunnen leiden? Sterker nog: hoe komt het dat we vandaag aan de kant blijven staan en toekijken, als gehypnotiseerd, terwijl de waanzin, de alledaagsheid, het geweld en het racisme onze thuis in beslag nemen?

Ik vraag jullie: hoe komt het dat een volk met zo'n enorme creativiteit en met zo'n vermogen tot wedergeboorte, een natie die er telkens weer in is geslaagd om zichzelf uit het stof samen te rapen, juist op het moment dat ze militair zeer sterk staat, zich vandaag in zo'n hulpeloze toestand bevindt? Een toestand waarin het opnieuw slachtoffer is, maar nu het slachtoffer van zichzelf, van zijn angsten en wanhoop, van zijn kortzichtigheid.

Een van de bittere constateringen die deze laatste oorlog heeft verscherpt, is het gevoel dat we dezer dagen in Israël geen koning hebben. Dat leiderschap in dit land, zowel politiek als militair, een holle doos is. Ik heb het nu niet over de manifeste vergissingen in de manier waarop die oorlog is gevoerd. Ik heb het ook niet over de recente grote en kleine corruptieschandalen. Ik bedoel hiermee dat de mensen die vandaag Israël besturen niet in staat zijn om de Israëliërs te verbinden met hun identiteit, en al helemaal niet met de gezonde en inspirerende onderdelen van de Joodse identiteit. Met name dat deel van onze identiteit en ons geheugen en onze waarden, dat ons hoop kan geven en houvast. Dat kan dienen als tegengif als ons verantwoordelijkheidsgevoel afneemt of onze band met het land verslapt. Dat een zin kan geven aan onze wanhopige uitputtingsslag om te overleven.

Het Israëlische leiderschap vandaag is niet meer dan een verpakking, die vooral gevuld wordt met angst en intimidatie, met de schijn van de macht en de knipogen van achterkamertjespolitiek, met gekibbel over alles wat ons dierbaar is. Daarom zijn ze geen echte leiders. Ze zijn beslist niet de leiders die een volk in een zo gecompliceerde en desoriënterende toestand nodig heeft. Soms krijg je de indruk dat de weerklank van hun gedachtegoed, van hun historisch inzicht, van hun visie, van wat er volgens hen toe doet, niet meer vult dan de ruimte tussen twee krantenstukken.

Kijk naar wie ons leidt. Niet elk van hen natuurlijk, maar helaas te veel van hen. Kijk hoe ze handelen: angstig, achterdochtig, zwetend, bureaucratisch, oneerlijk. Het is te onnozel voor woorden dat het Wettelijk Gezag van hen zal komen, dat zij tot een visie in staat zijn, of zelfs maar tot een originele, creatieve, stoutmoedige ingeving. Wanneer heeft de eerste minister voor het laatst iets ondernomen of zelfs maar gesuggereerd, dat de Israëli's een nieuwe horizon bood? Een betere toekomst? Wanneer nam hij zelf nog eens een sociaal, cultureel of ethisch initiatief, in plaats van alleen maar als een gek te reageren op wat anderen ondernamen?

Mijnheer de eerste minister, ik zeg deze dingen niet uit boosheid of wrok. Ik heb lang genoeg gewacht. Ik zeg dit niet in een impuls. U kunt wat ik hier zeg niet afdoen met ,,een man die in rouw is, kun je niet verantwoordelijk achten voor wat hij zegt''. Natuurlijk rouw ik. Maar meer nog dan dat, lijd ik. Dit land, en wat u en uw collega's het aandoen, daar lijd ik onder. Eerlijk gezegd is het belangrijk voor mij dat u succesvol bent. Omdat onze toekomst afhangt van uw vermogen om kordaat te handelen. Yitzhak Rabin koos voor de weg van de vrede met de Palestijnen, niet omdat hij speciaal op hen of hun leiders gesteld was. Ook toen, dat weet u vast nog wel, werd algemeen aangenomen dat we bij de Palestijnen geen gesprekspartner hadden, en dat er niets was waarover wij het met hen moesten hebben. Toch besloot Rabin om te handelen, omdat hij doorhad, met zijn enorme scherpzinnigheid, dat de Israëlische samenleving niet zou standhouden onder een blijvend onopgelost conflict. Hij begreep, lang voor de meeste andere mensen, dat leven in een klimaat van geweld, van bezetting, van terreur en angst en wanhoop, een prijs vraagt die Israël niet kan betalen.

Vandaag geldt dat nog steeds, en veel scherper.

Laat ik het straks hebben over de partner die we al dan niet hebben, maar laten we eerst naar onszelf kijken. Al meer dan honderd jaar leven we in conflict. Wij, de inwoners van dat conflict, zijn geboren tijdens een oorlog, we zijn erin opgegroeid en er tot op zekere hoogte zelfs voor opgeleid. Misschien denken we daarom dat deze waanzin waarin wij leven het enige is wat telt, dat we voorbestemd zijn voor dit soort leven en dat we niet kunnen, zelfs niet mogen rekenen op een ander soort leven. Wij leven en sterven door het zwaard. En het zwaard zal ons blijven verslinden.

Misschien verklaart dat de apathie waarmee we het stopzetten van het vredesproces aanvaarden, een moratorium dat nu al jaren aansleept en dat levens blijft kosten. Het verklaart wellicht ook dat de meesten onder ons amper gereageerd hebben op de brutale slag die de democratie werd toegebracht toen Avigdor Lieberman tot minister werd benoemd: wat zoiets is als een kwaadwillige pyromaan aan het hoofd zetten van het brandweerkorps.

Tot daar enkele redenen waarom Israël, in een verbazend korte tijd, afgezakt is tot een harteloze wreedheid jegens al wie zwak is, arm of noodlijdend. Israël toont zich onverschillig tegenover al wie honger heeft, oud of ziek of gehandicapt is. Het berust in kwalijke omstandigheden, zoals vrouwenhandel, de uitbuiting van buitenlandse werknemers en in het vergaande, geïnstitutionaliseerde racisme tegenover de Arabische minderheid. Als dit allemaal gebeurt alsof dat de gewoonste zaak van de wereld is, zonder verontwaardiging of protest, dan begin ik te vrezen dat - zelfs als we morgen vrede krijgen, zelfs als we ooit weer een normaal soort leven kennen - het misschien te laat is om ons helemaal gezond te verklaren.

Het onheil dat mijn familie en mij overkwam toen mijn zoon Uri in de oorlog afgelopen zomer omkwam, geeft mij geen geprivilegieerde rol in het gevoerde debat. Maar de confrontatie met dood en verlies, brengt een nuchterheid en helderheid met zich, toch als het erop aankomt het kaf van het koren te scheiden. Te zien wat wel en niet kan worden bereikt.

Elk weldenkend mens in Israël - en in Palestina ook - kent vandaag precies de krijtlijnen van een mogelijke oplossing in het conflict tussen beide volkeren. Elk van hen, zowel in Israël als in Palestina, kent in zijn hart het verschil tussen dromen en wensen enerzijds, en wat er haalbaar is in onderhandelingen anderzijds. Wie dat niet weet, hij weze Jood of Arabier, maakt nog geen deel uit van de dialoog. Zij zitten nog vast in hun hermetische fanatisme, zij zijn dus geen gesprekspartners. Laten we even kijken naar wie dat wel kunnen zijn. De Palestijnen hebben van Hamas hun leiders gemaakt. Hamas weigert met ons te onderhandelen, weigert zelfs ons te erkennen. Wat kunnen we in zo'n situatie doen? De strop nog strakker trekken? Doorgaan met het doden van honderden Palestijnen in de Gazastrook, de meesten van hen onschuldige burgers, net als wij?

Doe een beroep op de Palestijnen, meneer Olmert. Doe een beroep op hen, over de hoofden van Hamas heen . Doe een beroep op de gematigden onder hen. Zij die, zoals u en ik, zich tegen Hamas en zijn ideologie verzetten. Doe een beroep op het Palestijnse volk. Erken hun eindeloze lijden. U verliest er niks mee. De positie van Israël in toekomstige onderhandelingen wordt er niet door gecompromitteerd. Maar de geesten zullen elkaar een beetje ruimte geven, en zoiets heeft impact. Eenvoudig menselijk medeleven heeft de sterkte van een natuurkracht, zeker in een situatie van stagnerende vijandigheid.

Kijk naar de Palestijnen, voor één keer niet door de loop van een geweer en niet door het gat in een wegversperring. U zult een volk zien dat niet minder gemarteld wordt dan wij. Een verslagen, vervolgd, wanhopig volk. Natuurlijk zijn de Palestijnen medeschuldig aan de uitzichtloosheid waarin we ons nu bevinden. Natuurlijk zijn zij mee verantwoordelijk voor het falen van het vredesproces. Maar kijk toch eens naar hen op een andere manier. Niet alleen naar hun extremisten. Niet alleen naar hen die een verbond van wederzijdse belangen hebben met onze extremisten. Kijk naar de meerderheid van die beklagenswaardige natie, waarvan het lot verbonden is met het onze, of u dat nu graag hebt of niet.

Ga naar de Palestijnen, meneer Olmert. Zoek niet naar redenen om niet met ze te praten. Eenzijdige terugtrekking heeft u opgegeven. Dat is goed. Maar laat geen gat vallen. Want het zal snel gevuld worden met geweld en vernieling. Praat met hen. Doe een voorstel dat hun gematigden kunnen aanvaarden (en die zijn met veel meer dan de media ons tonen). Doe een aanbod waardoor ze zullen moeten kiezen: het aanvaarden of de gijzelaars blijven van de fanatieke islam. Ga naar hen met het stoutmoedigste, ernstigste plan dat Israël kan voorleggen. Een plan waarvan alle Israëli's en Palestijnen met ogen in hun hoofd zullen zien dat het de grens is van weigering en toegeving, de onze en de hunne.

Als u aarzelt, zullen we weldra terugverlangen naar de tijd dat Palestijnse terroristen een stelletje amateurs waren. We zullen onszelf voor het hoofd slaan en roepen: waarom hebben we niet onze flexibiliteit, onze Israëlische creativiteit aangewend om onze vijand los te maken uit de val waarin hij zichzelf had gemanoeuvreerd?

Net zoals er een onvermijdelijke oorlog bestaat, bestaat er ook een onvermijdelijke vrede. Omdat we niet langer de keuze hebben. Wij niet en zij niet. En we moeten de weg van die onvermijdelijke vrede inslaan met dezelfde onverzettelijkheid en creativiteit waarmee we naar die onvermijdelijke oorlog zijn getrokken. Al wie denkt dat er nog een alternatief is, dat de tijd aan onze kant staat, heeft niet door welk vergaand en gevaarlijk proces er op dit moment aan de gang is.

Meneer de eerste minister, misschien mag ik u hieraan herinneren: als een Arabische leider een vredessignaal geeft, hoe klein ook, hoe aarzelend ook, dan moet u reageren. U moet meteen de oprechtheid en de ernst ervan onderzoeken. U heeft moreel niet het recht om er niet op te reageren. U moet dat doen ter wille van hen die hun leven zullen moeten offeren als er weer een oorlog uitbreekt. Dus als president Assad zegt dat Syrië vrede wil, ook al gelooft u hem niet en ook al zijn we allemaal achterdochtig, dan moet u diezelfde dag nog een ontmoeting voorstellen. U mag geen dag wachten. Want geef toe, toen u tot die vorige oorlog besloot, wachtte u zelfs geen uur. U trok ten strijde met al onze kracht. Met elk wapen dat we hadden. Met al onze vernietigingsmiddelen. Als er een kansje op vrede is, waarom wijst u dat dan meteen af? Wat heeft u te verliezen? Vertrouwt u de Syrische president niet? Bied hem dan voorwaarden aan die zijn bedrog zullen ontmaskeren. Bied hem een vredesproces aan dat vele jaren duurt. En aan het eind pas, als hij aan alle voorwaarden voldaan heeft en zich aan alle beperkingen heeft gehouden, dan pas zal hij de Golanhoogte krijgen. Dwing hem tot een proces van voortdurende dialoog. Handel zo dat zijn volk zich bewust wordt van de mogelijkheden. Help de gematigden, die bestaan daar ook. Probeer zelf de werkelijkheid vorm te geven, niet om er de collaborateur van te zijn. Daartoe bent u verkozen. Om exact die reden.

Natuurlijk hangt niet alles af van wat we zelf doen. Er zijn grote en sterke krachten aan het werk in deze regio en in de wereld. En sommige van hen, zoals Iran, zoals de radicale islam, hebben het niet goed met ons voor. Desondanks hangt zeer veel af van wat wij doen en zullen zijn. Het verschil tussen rechts en links is niet meer zo groot. Een grote meerderheid van de Israëli's ziet in - sommigen natuurlijk met weinig enthousiasme - wat de contouren zullen zijn van een vredevolle oplossing. De meesten begrijpen dat het land verdeeld zal worden, dat er een Palestijnse staat zal zijn. Waarom blijven we onszelf dan ondermijnen met intern gekibbel dat nu al bijna veertig jaar duurt? Waarom vertolken onze politieke leiders de houding van de extremisten en niet die van de meerderheid? We zullen er toch beter aan toe zijn als we zelf een consensus bereiken, en niet omdat de omstandigheden (druk van buitenaf, een nieuwe Palestijnse intifada, nog een oorlog) er ons toe dwingen. Als we dat doen, besparen we onszelf jaren van uitputting en falen, jaren waarin we telkens opnieuw zullen schreeuwen ,,Kijk, land, hoe verkwistend we zijn geweest.''

Op deze plek, vraag ik nu, aan al wie luistert, aan de jonge mensen die teruggekomen zijn van de oorlog en die weten dat zij de prijs zullen betalen in een volgende oorlog, aan Joodse en Arabische burgers, aan de mensen die links zijn en aan hen die rechts zijn: sta even stil. Kijk over de rand van de afgrond, en overweeg hoe dicht we staan bij het verlies van wat we hier hebben gemaakt. Stel jezelf de vraag of de tijd niet is aangebroken om verstandig te zijn, om los te breken uit deze verlamming, om voor onszelf - eindelijk - het leven op te eisen dat we verdienen te leven.

David Grossman

Israëlisch schrijver en essayist. Hij sprak deze rede uit afgelopen zaterdag in Tel Aviv, waar hij de voornaamste spreker was bij de elfde herdenking van de moord op premier Rabin. Tienduizenden Israëli's woonden de manifestatie bij.

</H2>
Om stil van te worden.
Spijtig dat de stem van de gematigden steeds overstemt door het lawaai van de extremen. Het grote lawaai belet vaak dat de rede en het gezond verstand een kans krijgen. Jammer want het komt er uiteindelijk op neer dat extremisten, radicalen en "hard liners" er altijd een soep van maken. Overal waar ze actief zijn (en zeker waar ze regeren) is er miserie. Al die extremisten en radicalen op dit forum zouden hiet beter iets uit leren. Maar neen, in de plaats kappen ze liever op elkaar en verwijten elkaar via historische figuren en strekkingen dat de andere geweldadig is en voor miserie zorgen. NEWSFLASH: elke van die regimes en figuren waren eerst en vooral extreem( en les extrêmes se touchent), maakt niet uit dat ze links of rechts zijn, nationalistisch of ecologisch.
Extremisme zorgt voor miserie, leer uit de geschiedenis en gebruik eens uw gezond verstand