OPINIE. Moslimdemocratie, het kan!
 

Een reactie op het opiniestuk "Bescherm Turkije tegen de islam (Ayaan Hirsi Ali)"
http://forum.politics.be/showthread.php?t=89314

OPINIE. Moslimdemocratie, het kan!

EEN TURK IS VRIJ OM TE STEMMEN OP WIE HIJ WIL



door Özgür Balci. (de auteur is Gentenaar van Turkse afkomst en ambtenaar gespecialseerd in de Bestuurskunde)

(c) De Standaard 14/05/07


Ayaan Hirsi Ali en Mia Doornaert geven in hun visie op de politieke ontwikkelingen in Turkije vooral blijk van islamofobie en paternalisme, schrijft OZGUR BALCI. 'Het probleem van liberalen als Hirsi Ali is dat ze vinden dat moslims rationeel niet genoeg ontwikkeld zijn en dat een verlichte elite hen moet leiden naar een hoger beschavingsniveau'

Ayaan Hirsi Ali, vrouwenrechtenactiviste en voorvechter van het liberale gedachtegoed, beweert in haar opinieartikel (DS 10 mei) dat Turkije beschermd moet worden tegen de islam omdat deze een hypotheek zou leggen op de individuele vrijheden van de mens. De Turkse democratie is volgens haar uitgehold door populistische islamisten die een listige veroveringsstrategie hebben uitgetekend en die nu het seculiere karakter van Turkije in gevaar brengen. De Turkse seculiere elite zou, eventueel met Europese steun, zowel de harten van het volk als de staatsinstellingen terug moeten heroveren.

Ook Mia Doornaert meent in haar column (DS 11 mei) dat Turkije een keerpunt tegemoet gaat en voor een keuze staat tussen een democratie en een republiek. De nodige kanttekeningen plaatsen bij deze bevindingen is essentieel aangezien Turkije de laatste jaren op het politieke en het sociaal-economische terrein belangrijke vooruitgangen heeft geboekt.

Kemal Atatürk schafte de islam als staatsgodsdienst al af in 1928 en in 1937 werd in de grondwet het begrip 'laïcité', secularisering, geïntroduceerd. Het Turkse leger kreeg van de grondwetgever ook de taak om de westerse hervormingen en het seculiere gedachtegoed voor eeuwig te beschermen.

Concreet betekende dit dat elke politieke waaghals die de klok zou proberen terug te draaien of Turkije zou belemmeren op weg naar 'het niveau van de hedendaagse beschaving' het wel zou voelen via een coup d'état, een staatsgreep. Partijen worden dan ontbonden en de politieke leiding van het land wordt overgenomen door het leger om op een later tijdstip het bestuur van het land opnieuw toe te vertrouwen aan democratisch verkozen politici.

Met het oog op toetreding tot de Europese Unie en ook omdat de leden van de AKP geen fundamentalisten zijn, zal het ditmaal niet zo ver komen in Turkije. Toch schrijft Ayaan Hirsi Ali voor het seculiere establishment een actieplan voor. Dat actieplan bestaat er dan in de boodschap van de individuele vrijheid te verspreiden en de economie en de staatsinstellingen, hoe democratisch dit ook moge klinken, te heroveren. Verder zouden de Turkse seculieren erop moeten toezien dat de leiders van de EU begrijpen en respecteren dat het Turkse leger en de rechtbanken ook als doel hebben de Turkse democratie tegen de islam te beschermen.

De democratie zou volgens Hirsi Ali uitgehold zijn door de AK partij van premier Recep Tayyip Erdogan. Ook Mia Doornaert is van mening dat het absoluut geen goede zaak zou zijn als de politieke islam in Turkije verder oprukt. Zowel voor Turkije als voor de Europese Unie zou dat volgens haar nefast zijn.

Wat beide auteurs vooral gemeenschappelijk hebben, is dat ze de politieke islam zien als een uitholling van de Turkse democratie. Iets waar je onherroepelijk van af moet geraken als je een plaats wilt verwerven in de westerse beschaving. Maar de politieke islam hoeft niet per se de democratie uit te hollen omdat toevallig het woordje 'islam' erin voorkomt. In plaats van de islam onmiddellijk te linken aan individuele achterstelling en collectieve onderdrukking, moet er vooral nagedacht worden op welke manier deze variant van de democratie ook ruimte kan scheppen voor maatschappelijke ontwikkeling en individuele ontplooiing. Net zoals er christendemocraten bestaan in Europa, bestaan er ook moslimdemocraten in Turkije. Vanuit een religieus waardestelsel proberen ze conservatieve waarden en normen te combineren met het economische liberalisme.

Maar volgens Hirsi Ali en Doornaert is een democratie gedoemd te mislukken wanneer ze vertrekt vanuit een waardestelsel gebaseerd op de islam. Nochtans zouden we kunnen argumenteren dat de moslimdemocratie meer opportuniteiten biedt dan de christendemocratie die, anders dan de islam, zeer hiërarchisch en centraal georganiseerd is. En bovendien, als het islamitische waardestelsel niet als basis kan dienen voor een democratie, wat hebben dan al die kandidaten met islamitische roots te zoeken bij de Vlaamse christendemocraten? Is er geen gemeenschappelijk waardestelsel waarbij de belangen van het gezinsleven, de vrijheid van godsdienst of het behartigen van conservatieve normen en waarden centraal kan staan?

Het is onmiskenbaar zo dat voor voorvechters van het liberale gedachtegoed en het Verlichtingsdenken alleen al het woordje 'islam' een alarmbel doet rinkelen. Daardoor geven ze vooral blijk van een islamofobe houding en een pessimistische terughoudendheid om een constructieve dialoog te voeren met moslimdemocraten. Als voor het liberalisme de vrijheid van de mens centraal staat, dan moeten mensen minstens de kans krijgen om naar eigen geweten te handelen, een hoofddoek te dragen of niet te dragen, of om zelf een keuze te maken op welke partij ze stemmen.

Het probleem van liberalen zoals Hirsi Ali is dat ze vinden dat moslims rationeel niet genoeg ontwikkeld zijn en dat een verlichte elite hen moet leiden naar een hoger beschavingsniveau. Eventueel met de steun van de EU. Ze gelooft dus niet gelooft in de individuele vrijheid van de mens. De modale moslim of de modale Turk kan volgens haar geen rationele beslissingen nemen, ze kunnen niet stemmen op de juiste partij en dus moet de verlichte elite denken en handelen in hun naam. Een beetje paternalistisch voor een zo overtuigde liberaal.

Het probleem van Turkije moet niet gezocht worden bij moslimdemocraten of secularisten, wel in de relatie tussen deze twee groepen. Die is doorspekt met afgunst en intolerantie tegenover elkaar. Dit komt door een fundamenteel gebrek aan een georganiseerd middenveld waar mensen met verschillende levensvisies de koppen bij elkaar kunnen steken om, rekening houdende met de toenadering tot de EU, een aantal nationale compromissen te sluiten.

Özgür Balci is Gentenaar van Turkse afkomst en ambtenaar gespecialseerd in de Bestuurskunde

Ik heb ja gestemd omdat ik van mening ben dat binnen een seculiere staat religie geen invloed mag hebben op het beleid.

Ik zie niet direct in hoe je 'ja' kunt stemmen. De poll spreekt over een moslimdemocratie, imho nog steeds een verwijzing naar een religie. Dit valt niet te rijmen met je stelling (waar ik trouwens volkomen achter sta) wat betreft een seculiere staat? Voorbeeldje : Een katholieke democratie, is dat dan ook een seculiere staat?

Indonesie is toch democratisch en Moslim?
Dat er extremisten leven en corrupt is maakt het nog niet ondemocratisch.

Egypte is ook democratisch. Marokko ook, Algerije ook. Verder nog wat *Istan landen.

Nee, het kan niet want strijdig aan de leer; evenzeer zie ik de moderne term "christendemocraten" als volksverlakkerij.

Je hebt gelijk. Die bedenking heb ik mij ook gemaakt. Zich de vraag stellen of democratie mogelijk is binnen een staat waar de islam de dominante godsdienst is ware misschien beter. Maar soit, ik denk dat na het lezen van het opiniestuk en mits wat breeddenkendheid dit ondertussen wel duidelijk is.

Koeweit is ook Islamitische en Democratisch. Maar daar leven wel 80% buitenlanders die geen stemrecht hebben.

Yemen is een beter voorbeeld in het MO.

Turkse democratie?? Sinds wanneer zou Turkije een democratische staat zijn??

Turkije is een militaire staat. Opgericht door het leger, gedomineerd door het leger, en met de regelmaat van de klok pleegt het leger haar staatsgreep.

Dan heb ik toch nog meer vertrouwen in de moslim-democraten van Erdogan en Güll, dan in hun politieke tegenstanders: de voorstanders van de verderzetting van de seculiere militaire dictatuur.

In Thailand is laatst ook het leger tussengekomen om de president af te zetten. Is Thailand nu geen democratie meer? Voor zover ik weet ik het bestuur terug aan het parlement gegeven.

Als ik jou stelling volg is de USA ook geen democratie. Het leger is daar ook is tussengekomen, ik denk bij Nixon, en de president heeft toen ontslag genomen.

De VS �*s ook geen democratie.

Als we die stelling volgen zijn er heel wat landen geen democratie.

Polen zeker niet, daar is nauwelijks scheiding tussen kerk en staat, Noord en Oost Europa zou ik volledig schrappen. Rusland ook, Azie schiet mss een a 2 landjes over. Zuid-Amerika ook niet en Afrika ook niet.

Zwitserland? Al wacht al een tijd op het eerste bericht dat er daar ook in de politiek geknoeit word.

Welke landen zijn wel een democratie voor jouw en wat is de definitie.

Misschien dat we best een pol doen of we ooit binnen de EU alle landen democratisch krijgen

Koerdische parlementsleden worden vervolgd omdat ze het 'aandurven' in het Koerdisch te spreken. Politieke opposanten worden er zonder blikken of blozen gefolterd en vermoord. Is dat democratie??

In feite is het een rare situatie. Voorstanders van een turks EU-lidmaatschap onderstrepen steeds dat het overwegend islamitische karakter van Turkije geen bewaar mag zijn omdat het een seculiere staat is. Nu is het wel het leger dat, zij het op minder democratische manier, die seculiere staat garandeert. Van de EU echter moet Turkije democratischer worden i.e. moet de macht van het leger ingeperkt worden hetgeen is waarop Erdogan hoopt om een meer uitgesproken islamitische koers te kunnen varen.

Best gewoon Turkije uit de EU houden, kunnen ze doen wat ze willen.

Ozgur Balci heeft een mening die overeenstemt met de mijne. Zie:Veel Turken, zoals Ozgur Balci, hebben vertrouwen in de Turkse democratie. Gelukkig, want een staat waar het leger als hoeder van democratie optreedt kan nooit een echte democratie zijn.

Ja, heel paradoxaal: het leger beschermt daar de "democratie" tegen de moslims.

Nog moeilijker: ook dat leger bestaat voor 98% uit moslims.

Goede, scherpe observatie, Willem.

Het leger beschermt zichzelf. Dat heeft niks met democratie te maken.

Ik heb "ja,maar" gestemd. Dit lijkt mij het meest correcte antwoord.
In mijn ogen is er geen reden waarom een overwegend islamitisch land geen democratie zou kunnen zijn. Jammer genoeg blijkt dit in de praktijk zeer moeilijk te lukken.

Geen enkele van de landen die u opsomt is een echte democratie.