OPINIE. DE EO en de censuur van de creationist
 

OPINIE. De evangelische omroep (EO) en de censuur van de creationist

door Taede Smedes - (c) De Standaard 06/08/07 (Eerder verschenen in NRC Handelsblad)

De auteur is godsdienstfilosoof en publicist. Hij schreef onder meer 'God en de menselijke maat: Gods handelen en het natuurwetenschappelijk wereldbeeld' (2006).



Afbeelding: 'Zou David Attenborough weten wat de EO met zijn documentaires aanvangt?'


Dat de Evangelische Omroep (EO) snijdt in documentaires, was algemeen bekend. Maar hoever zij daarin gaat, dat werd onlangs duidelijk toen de Utrechtse biologe Gerdien de Jong op een weblog haar vergelijkende analyse van David Attenboroughs Life of Mammals plaatste. De ene krant sprak over 'snijden' in de documentaire, terwijl andere kranten zelfs over 'censuur' spraken (DS 30 juli).

De berichtgeving hierover in kranten was betrekkelijk summier. Maar wie met Google zoekt, ziet hoe breed dit bericht werd opgepikt en hoe massaal erop werd gereageerd. De meeste reacties zijn afkomstig van anti-evolutionisten en creationisten die het opnemen voor de EO en venijnig uithalen naar 'evolutionisten'. Dat Jezus naastenliefde predikte, is niet af te lezen aan de reacties van deze gelovigen.

Het lijkt erop dat De Jongs analyse weer iets heeft losgemaakt wat onderhuids in onze samenleving leeft. Maar waar gaat het nu eigenlijk om? En moeten we ons er druk om maken?

De Jongs analyse laat zien dat de EO vrij veel passages uit de Attenborough-documentaire onjuist vertaalt, verzwijgt of eruit knipt. De vraag rijst of dit 'censuur' genoemd mag worden. Voorstanders, en ook de EO zelf, menen van niet. Iedere omroep staat vrij beeldmateriaal naar eigen wens voor uitzending aan te passen. Maar klopt dit? Wordt hier niet getornd aan het werk van de maker van de documentaire? David Attenborough blijkt een voorstander te zijn van de evolutietheorie en een fel tegenstander van creationisme en Intelligent Design. Zou hij weet hebben van wat de EO met zijn documentaires doet?

Immers, wat is het effect? Door iedere verwijzing naar de evolutietheorie te verwijderen, ontstaat het beeld dat de evolutietheorie voor Attenborough niet belangrijk is. Er wordt opengelaten of de wereld door evolutie of door goddelijke schepping is ontstaan. Maar sterker nog: de indruk wordt gewekt alsof Attenborough zijn documentaires heeft gemaakt ter meerdere glorie van God en Gods schepping.

De EO is een christelijke omroep die veel natuurseries uitzendt. Er wordt echter niets uitgezonden dat geen diepere bedoeling heeft. De achterliggende gedachte van het uitzenden van natuurdocumentaires is om de wonderlijke schoonheid van Gods schepping te laten zien.

In die zin worden ook de documentaires van Attenborough voor ideologisch-religieuze doeleinden gebruikt. De BBC heeft laten weten dat knippen in documentaires mag, zolang de intentie van het programma overeind blijft. Is dat hier het geval? Ik durf het te betwijfelen.

Maar is dit nu censuur? Het probleem is dat de EO niet vermeldt dat de documentaire is gewijzigd. De kijkers weten dit dus niet (hoewel zij het wellicht kunnen vermoeden als ze naar de EO kijken). Er wordt door de EO-redactie bepaald wat de kijker wel en wat hij niet mag zien. De EO-redactie wil niet dat de gelovige kijker 'gekwetst' wordt, zo verwoordde EO-directeur Henk Hagoort het.

Ik heb iets dergelijks ooit meegemaakt bij het orthodox-gereformeerde Nederlands Dagblad, dat mij uitnodigde een artikel te schrijven over mijn visie op geloof en wetenschap. In een betoog met een aantal logische stappen, concludeerde ik dat geloof en de evolutietheorie elkaar prima verdragen. Hoewel de eindredacteur van het Nederlands Dagblad het betoog prachtig vond, moest ik de conclusie weglaten. De premissen werden geaccepteerd, maar de conclusie niet, omdat die voor veel ND-lezers kwetsend zou zijn. Ik vond deze stellingname hypocriet en heb uiteindelijk het artikel om één regel teruggetrokken. Dit was wel degelijk censuur: je mag blijkbaar niet alles zeggen of schrijven.

Directeur Hagoort liet weten dat de EO discussies over de evolutietheorie niet uit de weg gaat. De documentaire van Attenborough zou een prachtig uitgangspunt van discussie geweest zijn. Maar nee, de EO knipt de evolutietheorie eruit. Daarmee is de EO niet consistent: ze gaat immers wel degelijk discussie uit de weg. De EO verzwijgt de evolutietheorie, bang als ze is voor de macht van de achterban. Toen EO-presentator Andries Knevel zich openlijk tot Intelligent Design bekeerde, zeiden honderden EO-leden hun lidmaatschap op.

Maar meer nog: de Nederlandse belastingbetaler betaalt mee aan deze religieuze censuur en legitimeert het daarmee impliciet. Het is prima dat ons Nederlandse omroepbestel pluralistisch is, maar de vraag is wel waar de grenzen liggen. Vinden we de EO-praktijken nog acceptabel? Misschien dat de politiek zich er nog maar eens over moet buigen.

De EO moest de toegang tot de ether worden ontzegd.

waarom? zolang ze die onzin maar niet op school aanleren.

deels akkoord, mr een omroep die censuur toepast is de naam omroep niet waardig.

En een overheid die zo'n omroep weer wil censureren is de naam overheid niet waardig.

Het gaat om leugens verpakt in een documentaire. Daar wil je toch als belastingbetaler niet voor betalen, of wel ?

ik betaal als belastingbetaler voor elk segment van de bevolking. Ook voor de straatlantarenpalen in Kinrooi, waar ik nooit een voet in mijn leven ga zetten.
En da's niet meer dan normaal.

censuur hoort niet.

een sanctie vr die zender, in elk geval

Klinkt nogal egoïstisch. De toevallige nachtelijke voobijganger uit Schellebelle zal in Kinrooi best tevreden zijn met de uitstekende straatverlichting.

Bepaalde vormen van dienstverlening wordt ook gedeeltelijk door de volledige gemeenschap betaald.

Maar niet voor flagrante leugens.

Dat de EO DVD's verspreidt die kunnen gekocht of gehuurd door hun aanhangers. Geen probleem daarmee.

dat denk ik ook, in het donker zijn weg banen zoals 50 jaar geleden isz nietm eer van deze tijd, en gelukkig maar

Natuurlijk op de vingers tikken.

Het is maar weer eens duidelijk hoe zwak de argumenten van de creationisten wel niet zijn als ze onmogelijk een eerlijk debat kunnen voeren. Maarja, voor een fundamentalist heiligt het doel de middelen

2

Overheidsingrijpen in de media is het begin van staatscensuur. D�*t is pas angstaanjagend.

Dat gezeur over "de belastingbetaler" is een egoïstisch non-argument. De streng gereformeerde EO'er betaalt ook ongevraagd en ongewild mee aan BNN's Spuiten en Slikken. Zo zit het Nederlandse omroepstelsel nu eenmaal in elkaar: het biedt aan elke stroming in de maatschappij een gewaarborgde en vrije vertegenwoordiging zònder overheidsingrijpen.

Indien men propaganda voor één of ander standpunt wil prediken kan dit het best op private betaalzenders (desnoods gratis ter beschikking gesteld door de EO)... dan kan elke geïnteresseerde zelf kiezen en op voorhand weten wat hij/zij te zien zal krijgen...

Het is vervelend om als geïnteresseerde niet in god of goden gelovende te moeten vaststellen dat iets dat als documentaire werd aangekondigd, gecensureerd werd ter glorie van iets dat ooit is verzonnen???

De overheid hoeft zo een zender niet te "censureren"... nog enkele van dit soort incidenten en iedereen is op de hoogte van de werkwijze van deze zender...

Als je naar ketnet kijkt weet je ook dat je kinderprogramma's te zien zal krijgen. Bij de EO weet je, dat "god en geloof" niet in vraag mag worden gesteld...

Pfffff :roll: dit soort sencuur passen ze al jaren toe op de islaam.
slechte of totaal foute vertalingen, eenzijdige berichtgeving...

niks nieuws onder de zon...
de TV is nu eenmaal een medium dat continu misbruikt word...
aan de reacties hier te zien...:roll: nog steeds veel goedgelovige zielen...:roll:

3

Akkoord. We hebben het hier wel over openbare omroepen.

Of: Zou dit iets te maken kunnen hebben met het feit dat de ChristenUnie (CU) in de regering zit ? Het is maar een denkpiste.

Jij vindt dat publieke omroepen alleen maar de visie van de regering mogen weergeven, dat elke afwijkende visie moet worden geweerd? :?

De EO bestaat al sinds 1967, de ChristenUnie zit pas sinds februari 2007 in de regering. Nog nooit heeft de Nederlandse regering programma's van om het even welke publieke omroep gecensureerd. Dat zou het einde betekenen van het vrije en onafhankelijke karakter van de Nederlandse publieke omroep.

Misschien heb jij liever een staatsomroep die enkel de mening van de regering mag vertolken, ik in ieder geval niet.

Is dat niet evenzeer een vorm van 'censuur'?

De EO heeft een documentaire gekocht van de BBC. Wat ze wel en niet mogen doen met die documentaire, moet in het verkoopscontract staan. Tot zolang ze die voorwaarden niet overtreden, is er ook niks aan de hand. Als ik het artikel lees dan vermoed ik dat ze die voorwaarden wél hebben overtreden, en dan lijkt het mij dat het de BBC is die nu aan zet is.
Er zal alleszins eerst moeten geoordeeld worden of de EO die verkoopsvoorwaarden overtreden heeft.