'Big Brother voor kinderen? Moet kunnen'
De eerste aflevering van
Kid Nation was woensdagavond te zien op CBS, een van de grote Amerikaanse televisiestations. En hoewel het volgens verschillende commentatoren 'nog erger had gekund', bleef de kritiek aanzwellen.
Kid Nation kan het best omschreven worden als een kruising tussen
Big Brother en
Expeditie Robinson voor kinderen. Veertig jongens en meisjes tussen 8 en 15jaar worden gedropt in Bonanza City, een verlaten mijnstadje midden in de woestijn van New Mexico. Ze worden verondersteld er hun eigen maatschappij op te bouwen, zonder hulp van volwassenen. Dat wil zeggen dat ze zelf eten op tafel moeten brengen en zelf een slaapplek moeten vinden, maar ook dat ze hun eigen wetten maken. En dat gebeurt niet zonder slag of stoot. Net als in
Big Brother wordt er gescholden en geroddeld, vloeien er tranen en worden kliekjes gevormd.
'Een karaktervormend sociaal experiment', noemt CBS het programma. Maar al wie in de VS met kinderwelzijn bezig is, ziet dat anders. Vooral toen een deelnemertje tijdens het koken verbrand raakte door heet opspattend vet en een ander kind per ongeluk bleekmiddel dronk, stak een storm van protest op.
CBS haastte zich te preciseren dat de kinderen 'niet écht aan hun lot werden overgelaten' en dat er altijd dokters en psychologen in de buurt waren, nog afgezien van de producenten van het programma en natuurlijk de cameralui.
Toch vinden kinderspecialisten het onverantwoord om kinderen te onttrekken aan de hoede van ouders en leraren, alleen om de bankrekening van een tv-station te spijzen. Bovendien wordt CBS ervan beschuldigd de wetten op kinderarbeid met de voeten te treden, aangezien de jongeren in het programma tot vijftien uur per dag in de weer zijn.
Ook de ouders die hun kinderen naar
Kid Nation stuurden, liggen onder vuur. Niet alleen wegens hun ongezonde honger naar tv-bekendheid, maar ook omdat ze 5.000dollar (3.570euro) ontvingen. Ook de kinderen zelf kunnen een aardige cent verdienen. Op het einde van elke aflevering komt de gemeenteraad samen om de meest verdienstelijke 'burger' van de afgelopen dagen te belonen. De prijs is een gouden ster van anderhalve kilo.
In de eerste uitzending haalde de 14-jarige Sophie die ster binnen, ter waarde van 20.000 dollar (14.300 euro), voor haar puike werk in de keuken. Geen wonder, zeggen critici, dat ouders hun handtekening zetten onder een 22 pagina's tellend contract waarin ze ermee akkoord gaan dat hun kinderen dag en nacht doen wat hen opgedragen wordt. Bovendien staat in de overeenkomst dat de ouders niet met de pers mogen praten, op straffe van een boete van 5 miljoen dollar.
Aan Petro Van Aerschot, creatief directeur bij Endemol, de producent van
Big Brother, vroegen we in hoeverre hij een Vlaamse
Kid Nation ziet zitten. Van Aerschot heeft stukken van de eerste aflevering van
Kid Nation gezien en noemt het 'interessante televisie'.
Hoewel hij niet meteen met ja of neen wil antwoorden, lijkt een Vlaamse
Kid Nation hem wel iets. 'Je moet het vanuit verschillende hoeken benaderen: ethisch, juridisch en creatief-inhoudelijk. Om met dat laatste te beginnen: het uitgangspunt van
Kid Nation is boeiend omdat kinderen nu eenmaal een andere kijk op de dingen hebben. Juridisch moet zo'n realityshow natuurlijk waterdicht zijn. Stel dat je er bij ons aan begint, dan moet je met het ministerie van Arbeid rond de tafel gaan zitten. Kinderarbeid is verboden, maar afwijkingen zijn mogelijk. Ten slotte vraagt dit soort programma de juiste omkadering om de kinderen te beschermen. Anderzijds moeten we ook niet flauw doen. Ik vind niet dat kinderen te kwetsbaar zijn voor dit soort tv. Ze worden in
Kid Nation echt niet geconfronteerd met situaties die ze nooit op school of op straat meemaken.'
Volgens Van Aerschot heeft Endemol nog geen concrete plannen voor een Vlaamse of Nederlandse versie van
Kid Nation. 'Maar we sluiten niets uit. We bekijken elke interessante format.'
Klinisch psychologe Liv Boelens heeft wel bedenkingen bij
Kid Nation. 'Ik heb het programma niet gezien. Maar een kind van acht zes weken bij zijn ouders weghouden kan tot psychische problemen leiden. Plots vallen de vertrouwde structuren weg. Van het ene op het andere moment komen die kinderen in een competitieve omgeving terecht.'
Boelens stelt zich ook vragen bij het geld dat te verdienen valt. 'Het lijkt me niet langer om het kind te gaan, maar om de centen. Er is niets verkeerds met een beloning, maar de beste beloning is iets graag doen: 20.000 dollar, daar heb ik mijn twijfels bij.'
Toch is de psychologe niet helemáál negatief: 'Aangezien de kinderen hun eigen gemeenschap moeten vormen, kunnen ze in zo'n programma ook sociale vaardigheden aanleren.'
