[Knuppel]

Oorspronkelijk geplaatst door Jos Verhulst

Een moderne samenleving zonder één of andere vorm van basisinkomen is strikt genomen onmogelijk. Er is altijd een basisinkomen. In ons systeem verschijnt dat basisinkomen echter in een zeer vertekende en karikaturale vorm: kindergeld, staatspensioenen, fiscale aftrekken allerhande, crèchesubsidies, allerlei vormen van pre- en brugpensioen enz enz. Hierdoor ontstaat (1) een ingewikkelde bureaucratie, (2) een hoop onrecht, en (3) een verregaande ingreep van de staat in het privéleven van de burgers. Al die systemen moeten worden afgeschaft en vervangen door een individueel en onvoorwaardelijk basisinkomen.
Het basisinkomen vindt zijn fundamentele verantwoording in twee overwegingen. Ten eerste moet het basisinkomen ruimte scheppen voor bepaalde vormen van arbeid die maatschappelijk absoluut nodig zijn (zoals bijvoorbeeld zorgarbeid) maar die door hun aard niet betaald kunnen worden. Klassiek voorbeeld: huisgenoten kunnen moeder en echtgenote niet betalen voor het avondmaal dat ze klaarmaakte, zonder het gezinsleven in zijn diepste kern aan te tasten. Voor dit soort persoonsgebonden en onbetaalbare arbeid dient men maatschappelijke ruimte te scheppen. Dat is het basisinkomen. Ten tweede dient men te overwegen dat ieder lid van een gemeenschap, door het loutere feit van zijn bestaan, een zekere aanspraak kan laten gelden op de materiële ruimte of het productieve erfgoed waarover die gemeenschap beschikt. In een primitieve samenleving met plenty grond kan bv ieder lid gewoon een stukje vrije grond claimen, daarop werken en aldus in zijn levensonderhoud voorzien. In een moderne samenleving is dit claimen van onbeheerde productiemiddelen niet meer mogelijk; maar dan kan, indien geen maatregelen worden getroffen, de mogelijkheid ontstaan dat een bepaalde mens gewoon geen toegang meer kan verwerven tot productiemiddelen om in zijn onderhoud te voorzien. In onze samenleving wordt één en ander bv opgevangen door werkloosheidsuitkering en dergelijke, maar logischer en simpelder zou zijn dat gewoon een maatschappelijk aandeel wordt uitgekeerd onder de vorm van een basisinkomen. De hoogte ervan dient volgens mij langs direct-democratische weg te worden bepaald.



Met hetzelfde argument kan je ook het kindergeld aanvechten. Ik heb geen bezwaar tegen een zekere maatschappelijke controle op het kinderwelzijn, bv een routine medisch en leertechnisch onderzoek om de twee of drie jaar. Maar dat moet dan gelden voor alle kinderen, ook voor diegenen die naar school gaan. De meeste mensen realiseren zich onvoldoende hoeveel kinderen en jongeren naar school gaan zonder dat ze daar iets wezenlijks leren. Noteer trouwens dat de controle op de leerplicht in Brussel en Wallonië al jarenlang kopje onder is gegaan.

Volgens mijn ervaring en onderzoek wordt in ons onderwijssysteem op industriële schaal geld en kindertijd versmost. Indien alle gezinnen met leerplichtige kinderen een leerbon zouden ontvangen, die ze ofwel aan de school van hun keuze overhandigen ofwel gebruiken om zelf onderwijs in te richten, dan zou vrije concurrentie ontstaan, en dan zouden enorme aantallen gezinnen snel ontdekken dat ze veel beter af zijn door zelf onderwijs in te richten. Noteer dat een ASO-leerling ruim 6.000 € per jaar kost. Met dat geld kan je een hoop doen. Voor mijn part moet je als gezin dat geld maar krijgen naarmate de kinderen hun examens voor een centrale commissie succesvol hebben afgelegd. Ik heb daarvan geen schrik: ik wéét gewoon dat ons onderwijssysteem de eerlijke concurrentie met zeer veel gezinnen niet zou aankunnen. De simpele waarheid is dat ons schoolsysteem van een brutaal staatsmonopolie geniet: de staat verplicht iedereen om te betalen voor de scholen. Ook de gezinnen die hun kinderen niet naar school sturen moeten betalen. En die laatste gezinnen krijgen niets terug, ze derven dus vele duizenden euro's per kind en per jaar. Nu, zo kan ik ook concurreren.

Ik begrijp best wat je bedoelt, Jos.
Als oudste dochter van negen kinderen had ik echter niet de indruk dat mijn studie even belangrijk was voor mijn ouders dan die van mijn jongere broers... Dat is dus eerder persoonlijk maar ik denk dat er duizenden redenen zijn waardoor ouders niet allemaal zo plichtsbewust tegenover de studie van hun kroost staan als jij. Op het studieniveau van jouw kinderen zullen er velen jaloers zijn maar nog veel meer zullen niet in staat zijn om het jou na te doen. Met of zonder leerbons...

In Brussel en Wallonië is er, in tegenstelling tot Vlaanderen al geen controle meer, zeg je?
En dan staan ze er nog van te kijken ook dat het onderwijs daar helemaal niet deugt en de Franstaligen én hun allochtone medebewoners zo moeilijk aan de slag geraken....
Zucht...