[Pandareus]

INTERVIEW. Vincent Van Quickenborne na rampweken voor zijn Open Vld: “We zijn Egbert onderweg ergens kwijtgeraakt”

“Wat met Egbert is gebeurd, weegt. Hij wilde betrokken zijn en we zijn hem onderweg verloren.” Toch is dat niet omdat Open Vld zichzelf verloochende, vindt Open Vld-vicepremier Vincent Van Quickenborne “Er is een liberale grondstroom in Vlaanderen, maar we zorgen niet voor kippenvel. We moeten de verloren schapen terughalen naar onze stal.” Dat dat als herhaling uit het verleden klinkt? Dat wuift hij weg.


Een partij op 8,3 procent, een pijnlijk afscheid van compagnon de route Egbert Lachaert en fysieke incidenten in de regering geleid door Alexander De Croo. Wie denkt dat dat allemaal de voluntarist in Vincent Van Quickenborne (49) kopje-onder kan duwen, is mis. Al zindert de exit van Egbert Lachaert wel na. “Where did we go wrong”, zingt de band Novastar. Van Quickenborne lijkt het te weten.“De oppositie tegenover Alexander (De Croo, red.) en mij: dat is part of the game. Maar tegen Egbert was het een persoonlijke haatcampagne. Dat begon te wegen. De laster op sociale media, het roddelblaadje ‘t Scheldt, dat hem privé op de hielen zat met fotografen, de hele affaire met de politievakbonden: hij werd opgejaagd. Zelfs wanneer hij in Bilzen ging spreken, werd hij opgewacht door de politie voor een regeringsbeslissing waar hij geen deel van uitmaakte. Dat vreet op den duur aan je. Die belaging? Jullie onderschatten dat.”

Hij is niet sterk genoeg, zegt u eigenlijk.

“(fel) Toch wel! Zeer sterk. Maar hij wilde zelf opstappen: die beslissing moet je respecteren. Alexander, Egbert en ik zijn een triumviraat geweest.”

Geweest, inderdaad. Wat een pijnlijke implosie van drie blauwe broeders die Vivaldi vormden.

“We hebben lang goed samengewerkt. Maar toen er recent turbulenties kwamen in de regering, zijn we Egbert Lachaert kwijtgeraakt. Egbert vertrouwde ons om de liberale lijn te bewaken, zonder zelf in de details te duiken, maar hij was wel iemand die betrokken wilde zijn. En we zijn hem onderweg verloren. Dat is ook mijn verantwoordelijkheid. Dat weegt wel op mij. Ik was een brug tussen Alexander en Egbert.”

Hoe is die implosie dan juist kunnen gebeuren?

“Alles stapelde zich op. Het was de laatste weken zo onwezenlijk, zo turbulent, en we raakten elkaar uit het oog. In het begin van de regering was er écht een grote teamspirit. Maar de partijvoorzitters zijn op een bepaald moment één na één aan de kant gaan staan en ten koste van veel beleid beginnen communiceren. Dat heeft het veel moeilijker gemaakt voor de regering, ook voor Egbert. Even goede vrienden? We zagen elkaar vandaag (gisteren, red.) nog met ons drie om erover te spreken. Hij komt volgende week bij mij eten. Hij keert sowieso terug langs de grote poort. De partij heeft Egbert nodig.”

U wijst op de druk, maar Egbert Lachaert herkende zichzelf niet meer in de spiegel. Zijn liberale waarden rijmden niet met Vivaldi. Kan u nog in die spiegel kijken?

“Mag ik enkele resultaten geven waar liberalen trots op kunnen zijn? Er zijn de laatste 2,5 jaar 250.000 jobs gecreëerd. Daarnaast 100.000 flexijobs - een systeem dat amper 8 jaar bestaat. In Europa staan we op de tweede plek voor onderzoek en ontwikkeling. En qua concurrentiekracht klommen we van de 27ste naar de 13de plek.”

Maar onze begroting is straks de slechtste van Europa, een kernpunt van liberalen, en het bedreigt de toekomst.

“De begroting van dit land is twee keer zo goed als in evenwicht geweest: in 2009 en 2018. We werden daarna met grote crisissen geconfronteerd: de bankencrisis en corona. Net als in andere landen...”

U neemt me de woorden uit de mond.

“....maar er is twee keer een periode geweest waarin we lange tijd geen regering hadden en dan gaan in het parlement alle remmen los. De pensioenen van mijnwerkers zijn toen retroactief verhoogd, zelfs de btw op gesteriliseerde katten is verlaagd. Als je in dit land geen regering kan maken, resulteert dat in zo’n begroting. Intussen heeft deze regering wel al 10 miljard euro bespaard.”

Nog een liberaal kernpunt is werken doen lonen: maar deze regering trok de uitkeringen meer op dan de lonen van de werkende mens. De werkloosheidsuitkeringen +7,5 procent, de leeflonen +12 procent, en dan waren er nog de sociale voordelen waarvoor veel werkenden uit de boot vielen.

“De realiteit is dat alle burgers, ook de middenklasse, de laatste jaren veel steun kregen van de overheid. Na de crisis, trokken we het uitgebreid sociaal tarief in zodat werkenden meer overhouden dan werklozen. En in de laatste begrotingscontrole snoeiden we in de uitkeringen. Nu moeten we de pensioenen hervormen tegen 21 juli, die op termijn miljarden moet opbrengen.”

Miljarden? U weet toch nog dat u met de PS bestuurt? Die beweegt al jaren niet om de vergrijzingskost te temperen.

“Het idee van Karine Lalieux om een pensioenbonus van 22.000 euro toe te kennen aan wie langer werkt? Prima idee! Maar we moeten ook de fundamentele ongelijkheid tussen de pensioenen van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren wegwerken. Bovenop de indexering van hun pensioen, genieten ambtenaren vandaag nog een extra verhoging: de zogenaamde perequatie. Daar moet stevig in worden gesnoeid. En aan de fiscale hervorming koppelen we ook nog hervormingen op de arbeidsmarkt: ziektebriefjes worden te vaak verlengd, zonder controle. Het voorschrijfgedrag van artsen moeten we strenger onder de loep leggen.”

U mikt ook op die fiscale hervorming om werken meer te doen lonen: maar een groots plan van meer dan 800 euro extra voor de burger is van tafel geveegd. Wat blijft er dan nog over voor de werkende mens?

“De voorstellen die op tafel liggen, betekenen 500 ?* 600 euro extra per jaar voor de gemiddelde Vlaming. Dat is voor u misschien weinig, maar voor anderen niet. Hoe gaan we de verlaging van de lasten op arbeid betalen? Dan zie ik dat bepaalde sectoren, zoals de goksector, te weinig belastingen betalen. Terwijl die sector veel mensen ziek maakt, direct en indirect. We kijken ook naar misbruiken in de fiscaliteit en aberraties, zoals het feit dat de BTW op een krant 0 procent is. Ik zeg niet dat de krant een luxeproduct is, maar het kan toch niet zijn dat je er minder voor betaalt dan voor uw energie? Er moet meer logica zitten in onze fiscaliteit.”

Egbert Lachaert is opgestapt omdat hij geen liberale accenten kon leggen. Is Open Vld nu Lijst De Croo?

“Nee. De keuze voor Alexander De Croo is enkel een andere keuze dan wat Georges-Louis Bouchez (MR) en Paul Magnette (PS) godganse dagen doen: coalitiepartners beschieten en alles afkraken. Wij verdedigen de regering, tegelijk moet onze partij verscherpen. Er is een liberale grondstroom in Vlaanderen.”

Maar jullie capteren die stroom niet meer.

“Als we geen ideologie zouden hebben die aanslaat, zaten we met een groot probleem. Het is nu een zaak om de verloren schapen terug naar de stal te krijgen. We zijn vandaag een partij die mensen lauw laat omdat we geen standpunt meer durven innemen. Dat moet anders.”

Maar probeerde Egbert Lachaert dat niet nét te doen: standpunten innemen. Alleen was het tegen de zin van de partijtop die enkel de regering wilde bejubelen?

“In de waan van de dag, moet je niet elke deal beschieten. Maar je kan wel scherpe ideeën lanceren: mijn pleidooi om huismoeders -of vaders te activeren, is geen regeringszaak. Of neem nu migratie: het Vlaams Belang wil geen migratie, N-VA heeft een groot probleem met de hoofddoek, wij met mensen die niet werken. Laat ons die verschillen scherp stellen.”

Ik haal dan toch even een citaat boven dat u in 2019 in onze krant hebt gezegd over wat Open Vld mist: “Scherpte. We durven niet meer te zeggen waar het op staat. Een budget in evenwicht, het zou een liberaal kernpunt moeten zijn, maar wij blijken het niet belangrijk te vinden. Waar staan wij nog voor? Waar willen wij nog voor vechten? Hou toch eens eindelijk het been stijf.” Dat heeft u gezegd In 2019. Het is dus niet gelukt in vier jaar tijd. U moet zich herhalen.

“We hebben intussen wel twee crisissen bestierd. En we zijn bezig om het begrotingstekort te verbeteren. Zelfs professor Wim Moesen noemde de laatste begrotingsoefening ernstig. En via Nicole De Moor, een onderschatte staatssecretaris, sloot Europa wel een nieuwe migratiedeal die de buitengrenzen zal versterken.”

U zei in datzelfde interview: “De partij moet een nieuwe koers varen varen economisch rechts van N-VA.” Ook dat is toch niet gelukt?

“Wij zijn als partij uniek in Vlaanderen: we zijn sociaal-economisch rechts, we zijn maatschappelijk progressief en we zijn voor vooruitgang. Maar het is niet evident: het links-economische verhaal is aan een opmars bezig, als je ziet hoe partijen de rentes van banken willen vastleggen?! Straks gaan we de broodprijs opnieuw reguleren!”

Maar met staatssecretaris Alexia Bertrand gingen jullie toch ook dat pad op?

“Nee, we hebben gezegd dat er stevige concurrentie moet komen en de markt beweegt nu eindelijk. Maar sinds de communisten in het parlement zitten, vinden te veel partijen dat ze die achterna moeten hollen. Wij varen tegen de stroom in.”

Denkt u dat? Liefst 7 op de 10 Vlamingen vinden dat werken eindelijk meer moet lonen. Als je dat na jaren bestuur niet kan verzilveren, dan ben je toch gewoon kapotgeregeerd?

“(fel) Hoeveel was de belasting voor bedrijven en zelfstandigen toen Open Vld in 1999 in de regering stapte? 40,17 procent. Vandaag 25 procent. Dat is vooruitgang. U wil nog een voorbeeld: Vincent Van Peteghem ging in de belastinghervorming via de belastingvrije som ook de leefloners en werklozen laten meegenieten van een verlaging, dat hielden we tegen. 1,5 miljoen mensen zijn op beroepsactieve leeftijd niet actief: daar gaan we de vijzen aandraaien. En daar zitten ook de huismoeders -en vaders bij.”

Alsof dat de belangrijkste groep is? Er zijn er steeds minder (125.000) en 92 procent krijgt niet eens een uitkering, anderen nemen tijdskrediet op.

“Ik zeg niet dat dat de grote kost is: maar daar zit wel potentieel. Vooral allochtone vrouwen blijven thuis: sommigen mogen niet werken van hun man, anderen ervaren discriminatie of de prikkel is gewoon te klein. Werken is dé manier om beter te integreren. En als je in een sociale woning leeft, of uw partner krijgt een hogere uitkering omdat je thuis blijft, mag er iets teruggevraagd worden. Je kan niet op kosten van de maatschappij die keuze maken. En als we ook hen aanklampen, geraken we ooit aan die 80 procent werkzaamheidsgraad.”

Tom Ongena moet nu vernieuwen, iets dat Egbert Lachaert niet lukte. Maar u werd ook genoemd als voorzitter. Waarom doet u het niet?

“(glimlacht) Tom is de beste parlementair en een teamplayer in tijden dat partijen persoonlijke projectjes zijn geworden van voorzitters. Dat hebben we nodig. Als de partij zo onder druk staat, kriebelt het bij een partijsoldaat. Maar op justitie kreeg ik zaken in beweging en het werk is nog niet helemaal af. Verschillende collega’s, zoals Petra De Sutter (Groen) en PS-minister van Pensioenen Karine Lalieux, stuurden mij een bericht dat ze mij nodig hadden. Ja, ook Frank Vandenbroucke zou het betreuren. Die pagina is omgeslagen. We namen elkaar na dat incident eens goed vast. Want er is respect: wij werken graag met mensen die hun dossier goed kennen en intellectueel scherp zijn. En ik ga eerlijk zijn: ik ben iemand die uitgesproken is. Je bent voor mij of tegen mij. Ook in de partij is dat zo.

Zelfkennis is een mooie deugd.

“Maar we moeten wel weer voor kippenvel zorgen. Allemaal, hé. Deze crisis moet voor een catharsis zorgen. En dat kan: een jaar is een lange tijd in de politiek, schreef een editorialiste (grinnikt).”

bron : https://www.hln.be/binnenland/interv...aakt~a483215b/

Nog één jaar te gaan, wat heel kort is. Blauw kan in die korte periode zichzelf niet herprofileren naar de kiezer toe vanuit de regering, via beleid.

De nieuwe voorzitter blijft zitten met het dilemma dat een uitgesproken blauwe profilering als partij druk zet op de premier die boven het melee moet blijven.

Zal Ongena het zich kunnen veroorloven om even opportunistisch te communiceren als een Bouchez en een Magnette dat heelder dagen doen ?