[De schoofzak]

Ik verschiet daarvan.
Maar misschien komt dat omdat ik overspoeld geraakte door te negatieve berichtgeving over het belang ???

https://www.dekamer.be/doc/PCRI/pdf/55/ip256.pdf

Marijke Dillen (VB): Mevrouw de
voorzitster, mevrouw de staatssecretaris,
collega’s, ik wil beginnen met heel duidelijk te
beklemtonen dat elke persoon het recht heeft op
zijn of haar eigen seksuele geaardheid,
genderidentiteit of genderexpressie. Dat kan nooit
worden beschouwd als een ziekte, een stoornis,
een psychische aandoening. Wie niet ziek is, moet
dus ook niet worden genezen. Ik heb bij de
bespreking van dit wetsontwerp echter wel enkele
bedenkingen.
Met dit wetsontwerp tot wijziging van het
Strafwetboek met het oog op het strafbaar stellen
van conversiepraktijken gebeurt er opnieuw een
voorafname op het nieuwe Strafwetboek en wil
men de problematiek van de conversiepraktijken
versneld aanpakken. Het is mij echt niet duidelijk
waarom dit in een afzonderlijk wetsontwerp moet
worden vooruitgeschoven.
We zijn in de commissie bezig met de bespreking
van het nieuwe Strafwetboek. Waarom wordt deze
problematiek daarin niet geïncorporeerd? Waarom
doet men hier wel een voorafname en niet voor
andere dossiers, waarvan in het verleden reeds
herhaaldelijk werd aangekondigd dat ook daarvan
versneld werk zou worden gemaakt? Ik denk dan
bijvoorbeeld aan het strenger aanpakken van
geweld tegen politie, hulpverleners, chauffeurs van
het openbaar vervoer, treinbegeleiders.
Tijdens de bespreking in de commissie hebt u deze
keuze om een bijzondere wet op te stellen
gerechtvaardigd door te zeggen dat het, ik citeer:
“een actueel probleem betreft”. Ik ben daarvan niet
echt overtuigd. In dit land zijn er in de praktijk meer
gevallen van geweld tegen politie en hulpverleners
dan van conversiepraktijken. Daar geeft deze
regering geen voorrang aan.
Uit de toelichting blijkt dat u concreet een aantal
praktijken wil aanpakken, terecht. Ook hierover wil
ik geen misverstand laten bestaan.
Conversiepraktijken zijn onwetenschappelijk, niet
effectief, schadelijk en stigmatiserend. Daarover is
de medische wetenschap het eens. De meeste
praktijken die u beoogt, zijn echter al strafbaar in
het huidige Strafwetboek en behoeven geen
afzonderlijke aanpak. U verwijst bijvoorbeeld naar
de aantasting van de fysieke integriteit, naar slagen
en verwondingen, naar mensonterende
behandeling en naar corrigerende verkrachtingen.
Dat kan vandaag al allemaal aangepakt worden.
Daarvoor is geen nieuwe wetgeving nodig.
Wat is dan het probleem dat u met dit wetsontwerp
wil aanpakken? Ik lees in de toelichting dat de strijd
voor gelijke rechten voor lgbtqi+-personen nog niet
gestreden is. “Een discrepantie tussen wettelijke
gelijkheid en feitelijke gelijkheid blijft bestaan in alle
CRIV 55 PLEN 256 19/07/2023
CHAMBRE-5E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2022 2023 KAMER-5E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE
17
sectoren van het maatschappelijke leven.” Er zijn
inderdaad uitwassen en die zijn absoluut niet
aanvaardbaar, maar is er hiervoor niet al
voldoende wetgeving voorhanden? Dit
wetsontwerp is louter symbolisch. U hebt dat
trouwens ook uitdrukkelijk erkend tijdens de
bespreking in de commissie.
Verder stelt het wetsontwerp in de toelichting als
motivatie dat uit recent onderzoek blijkt dat
conversiepraktijken nog in ten minste 68 landen
wereldwijd voorkomen. Ik denk dat dit niet in ons
land het geval is, dus ook dat is geen argument.
Ons land kan al een heel progressief parcours
voorleggen op het vlak van de erkenning en de
gelijke rechten inzake seksuele diversiteit. Zo is er
bijvoorbeeld het heel uitvoerige federale actieplan
met 133 maatregelen in verschillende
beleidsdomeinen om de rechten van lesbische,
biseksuele, homoseksuele, transgender, queer en
intersekse burgers te versterken. Ons land staat
internationaal al op de tweede plaats op de
Europese Rainbow Index, die Europese landen
rangschikt op basis van de bescherming en de
rechten die lgbtqi+-personen genieten. Is het
misschien de bedoeling om met dit ontwerp de
eerste plaats te bereiken ?
Ik kom tot de invulling van de conversiepraktijken.
Het blijft allemaal heel vaag. Artikel 3 geeft een
definitie, maar die is bijzonder ruim geformuleerd.
We lezen in de toelichting dat er verschillende
vormen van conversiepraktijken bestaan, waarbij
wordt gezegd dat er ook in ons land al dodelijke
slachtoffers vielen. U kon - gelukkig - maar één
voorbeeld geven, het overlijden van het lesbisch
meisje Layla Achichi in 2009 bij een
duivelsuitdrijving door een sjamaan die was
ingeroepen op vraag van haar ouders. Maar er was
geen wet op verbod van conversiepraktijken nodig
om deze zotte mensen te veroordelen.
Gedurende de hele bespreking kon u slechts twee
voorbeelden geven van conversiepraktijken
waarbij de bestaande gemeenrechtelijke
bepalingen voor geen bestraffing kunnen zorgen.
De traumatiserende duivelsuitdrijvingen zijn er één
van. Hier zeggen wij duidelijk: daar gaat het om de
achterlijke praktijken van fundamentalistische
imams of sektarische bewegingen. Geen enkel
probleem, het is heel goed dat u die viseert. Dat
zijn verwerpelijke praktijken die met de huidige
gemeenrechtelijke bepalingen niet kunnen worden
bestraft. Ik heb u tijdens de bespreking in
commissie gevraagd of u kennis hebt van het
aantal gevallen van duivelsuitdrijvingen en binnen
welke geloofsgemeenschap die gebeuren. U bleef
het antwoord schuldig.
Het tweede voorbeeld dat u aangeeft om aan te
tonen dat niet alle conversiepraktijken op basis van
gemeenrechtelijke bepalingen kunnen worden
gestraft is dat ouders hun homoseksuele zoon naar
een heropvoedingskamp sturen om zijn
homoseksualiteit te genezen. Mevrouw de
staatssecretaris, voor alle duidelijkheid, zulke
kampen kunnen absoluut niet door de beugel,
maar ook hier gaf u geen antwoord op de vraag
hoeveel van dergelijke kampen er anno 2023 in
België worden georganiseerd.
Los van deze twee voorbeelden zou ik u graag nog
een andere situatie schetsen, die vandaag de dag
wel regelmatig voorkomt en waarbij ik mij afvraag
of dit volgens u ook onder een conversiepraktijk
valt. Ook daarop heb ik in de commissie geen
antwoord gekregen. Wat met ouders die niet
meegaan of zich zelfs verzetten tegen de sociale
of medische transitie van hun minderjarig kind met
psychische problemen? Mogen ouders nog
inpraten op deze minderjarige zoon of dochter en
vragen om toch maar eens heel goed na te denken
over een onomkeerbare medische transitie? Zal
dat dus in de toekomst strafbaar worden?
Wij staan niet alleen met onze terughoudendheid
tegenover dit wetsontwerp. De FOD
Volksgezondheid uit in haar advies haar
bezorgdheid over de formulering van het begrip
“conversiepraktijk”. Aangezien heel dit ontwerp
werd opgebouwd rond deze definitie, rond dit
begrip, is dat toch wel een heel ernstige kritiek.
Een ander punt waar onze fractie het moeilijk mee
heeft, is dat op geen enkel ogenblik een
onderscheid wordt gemaakt tussen minderjarige
en meerderjarige transgenderpersonen. We zien
de laatste jaren een onverklaarbare stijging in het
aantal minderjarigen dat zich als transgender
identificeert. Ik ben daar tijdens de
commissiebesprekingen uitvoerig op ingegaan met
cijfers om dat aan te tonen. Ik zal dat niet herhalen,
maar verwijs daarvoor naar het verslag. Uit een
recente Pano-reportage over transtieners blijkt dat
veel van deze minderjarigen daarnaast ook
kampen met ernstige psychische problemen. De
vraag die we ons dus vooral stellen, is hoe u
aankijkt tegen ouders en een minderjarig kind met
genderdysforie, maar tegelijkertijd ook een
ernstige psychiatrische problematiek waaruit de
genderdysforie mogelijk voortkomt. Indien deze
ouders willen inzetten op het behandelen van de
psychiatrische problemen vooraleer ze een sociale
transitie erkennen of voor het ondergaan van een
medische transitie van het minderjarige kind en
zich bijvoorbeeld verzetten tegen het toedienen
van puberteitsblokkers, maken zij zich dan schuldig
aan de praktijken die hier vandaag worden
beoogd? Ook daar geen antwoord op
19/07/2023 CRIV 55 PLEN 256
CHAMBRE-5E SESSION DE LA 55E LÉGISLATURE 2022 2023 KAMER-5E ZITTING VAN DE 55E ZITTINGSPERIODE
18
In het wetsontwerp, dat is ook een opmerking die
in de kritiek te lezen valt, wordt er gesproken over
conversiepraktijken, niet over conversietherapieën.
Wanneer iemand dus iets zegt of doet, niet met als
doel een therapie aan te bieden, maar een gewoon
gesprek voeren, zou men onder toepassing van
deze wetgeving al strafbaar kunnen zijn. Het is heel
belangrijk hierover duidelijkheid te creëren, om
latere discussies te vermijden.
Dan kom ik tot de bestraffing. Het uitvoeren van
conversiepraktijken wordt gestraft met een
gevangenisstraf van 1 maand tot 2 jaar en met een
geldboete van 100 tot 300 euro, of met één van die
straffen alleen. Als het echt gaat om zaken zoals
duivelsuitdrijvingen, dan is dat toch wel een
belachelijk lage straf. Ook hieruit blijkt dat het enkel
en alleen om symboliek gaat. Ik denk echt niet dat
religieuze fanatici zich hierdoor zullen laten
afschrikken.
Ik hoop dat u er vandaag even bij wilt stilstaan dat
wij niet alleen zijn met onze kritiek. Ook de Raad
van State is zeer duidelijk: “In het licht van het
legaliteitsbeginsel moet opgemerkt worden dat de
ontworpen strafbepalingen een te grote mate van
onduidelijkheid over hun specifieke draagwijdte
laten bestaan.” Ik beperk mij tot deze ene
opmerking van de Raad van State, maar het advies
ter zake is zeer uitgebreid. Het is trouwens ook bij
het ontwerp gevoegd. Ieder kan er kennis van
nemen.
Van het oorspronkelijke voorontwerp blijft eigenlijk
niet veel over. De oorspronkelijke tekst werd
aanzienlijk aangevuld, maar de finale tekst werd
niet voorgelegd aan de Raad van State. Ik ben dan
ook niet echt overtuigd dat de nieuwe tekst volledig
tegemoetkomt aan het toch wel zeer kritisch en
uitvoerig advies van de Raad van State, onder
meer wat betreft de opmerking over de opgenomen
strafbaarstellingen die volgens de Raad van State
in een aantal gevallen een beperking vormen van
het recht op vrije meningsuiting, zoals
gewaarborgd door artikel 10 van het Europees
Verdrag voor de Rechten van de Mens en
artikel 19 van de Grondwet.
De Raad van State is duidelijk: “Dit is onder meer
het geval voor het strafbaar stellen van het
aanbieden van conversiepraktijken, het aanzetten
om conversiepraktijken te ondergaan en het
reclame maken ervoor. Het is evenmin uitgesloten
dat vormen van het ‘uitoefenen van psychische
druk’ gekwalificeerd moeten worden als een vorm
van meningsuiting. In dit verband moet er ook aan
herinnerd worden dat ook gedragingen onder de
bescherming van artikel 10 van het Europees
Verdrag voor de Rechten van de Mens kunnen
vallen.”
Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de
Rechten van de Mens blijkt dat het
toepassingsgebied van de vrijheid van
meningsuiting niet beperkt wordt “tot de
verspreiding van gegevens die als feitelijk juist
beschouwd worden, maar dat in die vrijheid ook
beweringen inbegrepen kunnen zijn die enige
overdrijving inhouden, en zelfs waardeoordelen die
gebaseerd zijn op foutieve informatie”. De Raad
van State stelt dan ook heel duidelijk dat daarmee
rekening moet worden gehouden. Helaas geeft u
hieraan een foute invulling met het voorliggende
wetsontwerp. U komt niet tegemoet aan de toch
fundamentele kritiek van de Raad van State,
waarin verwezen wordt naar het Europees Verdrag
van de Rechten van de Mens en naar de
Grondwet.
Nog een laatste opmerking, mevrouw de
staatssecretaris. U hebt tijdens de bespreking in de
commissie beloofd dat u erop zou toezien dat de
beschikbare gegevens en cijfers aan de leden van
de commissie voor Justitie zouden worden
overgezonden. Tot vandaag is dit niet gebeurd.
Zult u die ons vandaag meedelen? Of wanneer
mogen wij die verwachten?