[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Pandareus

Conservatieven en libertariërs willen geen schoolplicht, liberalen wel. Die willen dat alle kinderen goed onderwijs krijgen.

De geschiedenis van de leerplicht in België laat ook iets anders zien dan wat u beweert:

In 1848-'49 geraakte de democratische beweging over haar hoogtepunt heen. Een aantal ideeën werd evenwel overgenomen door het radicale liberalisme, dat in de tweede helft van de jaren '50 het hoofd opstak. Het streefde vooral politieke doeleinden na. Die tijd betekende ook de doorbraak van het economisch liberalisme, zoals het in zijn zuiverste vorm door de school van de ‘economisten’ werd uitgedragen. Welnu, zowel ‘economisten’ als liberale progressisten verdedigden de leerplicht, wat met betrekking tot de eersten een eerder onverwacht verschijnsel mag heten.

In de loop van de jaren '60 werd de propaganda voortgezet, echter niet meer alleen door individuele geschriften of tijdens congressen, maar ook door verenigingen. Op initiatief van ‘Le Grand Orient de Belgique’ bestudeerden de loges het probleem. Het resultaat van hun werkzaamheden was een publikatie uit 1863, die de formulering bevat van een wetsvoorstel dat leerplicht invoert. In december 1864 stichtten Brusselse jonge liberalen de ‘Ligue de l'enseignement’, die zich o.m. met alle macht zou inzetten voor de herziening van de wet van 1842. Nadat Karel Buls contact had opgenomen met Pierre Tempels, de bekende auteur van het in 1865 verschenen werk L'Instruction du peuple, kwam de leerplicht in het programma van de ‘Ligue’ naar voren.

De liberalen waren in die tijd zelfs bereid tot een belangrijk compromis:

Het voorstel werd ingediend toen de liberalen sedert enkele maanden niet meer aan het bewind waren. Volgens De Toekomst (1870) 560, had het dan ook ‘al den schijn van een louter oppositiemiddel’. ch. woeste, ‘L'instruction obligatoire en Belgique’, Revue générale, VIII, n.r., iii (1872) 7, betoogde dat Funck het initiatief had genomen onder invloed van de weerslag van de Pruisische overwinningen op Oostenrijk en Frankrijk; men schreef die, met Bismarck, o.m. aan de leerplicht toe. Funck wees in zijn toelichting inderdaad op die omstandigheid. Om de katholieken voor zijn voorstel te winnen, schakelde hij anderdeels het godsdienstonderwijs niet uit.

Reeds bij de samenstelling van het liberale kabinet van 1878 kwam een voorontwerp van wet op de leerplicht ter tafel.

Zoals bekend, kwam in 1887 een eigen Progressistische Partij tot stand. De leerplicht stond in haar programma, zoals in de jaren '90 ook in dat van de Liberale Partij. In 1900 had de hereniging van de liberalen plaats. Ook in hun programmaverklaring van 21 december 1900 was de leerplicht opgenomen.

Enzovoort en zo verder.

https://www.dbnl.org/tekst/_bij00519...01_01_0009.php