[quercus]

Oorspronkelijk geplaatst door Gipsy

Joden in getto's rammen was een specialiteit van de nazi's. Alleen in Warschau zaten er 400.000 op elkaar gepakt in afwachting dat ze op een trein werden gestoken zonder retour ticketje. In totaal waren er zelfs een paar duizend getto's, hoofdzakelijk in Duitsland en Oost Europa.

Als men dit forum leest en bepaalde manifestaties ziet is er nog altijd een anti-joods racisme aanwezig.

En ja joden hebben procentueel meer Nobelprijzen en zijn doorgaans harde werkers.

Na de Shoah hebben ze hun les gehad. Israel lag in de streek toen gekend als Canaan en was reeds de bakermat van de joden 3.000 jaar geleden.

In De Tijd van vandaag is er een interessant artikel over Israël. Ondanks de oorlogsinspanning gaat deze hoogtechnologische staat economisch nog stevig vooruit.

De Israëlische havenstad Haifa. ©Mati Milstein via Reuters Connec
Jasper D'hoore Eugenie D'Hooghe, onze correspondente in het Midden-Oosten
14 mei 2025 18:37
Terwijl de oorlog in Gaza aansleept, blijft de verwachte economische dip in Israël uit. Vooral de techsector doet het goed. Hoe cynisch het ook is, 'van AI tot defensieproducten, oorlog versnelt innovatie.'

Aan de rand van de Israëlische havenstad Haifa baant Shany Hershkovitz zich een weg over het terrein van de jonge start-up Ceal Minerals. Achter haar is een grijs betonnen skelet te zien: haar toekomstige kantoor. Voor haar kronkelen zwarte buizen als aderen uit de Middellandse Zee, naar een kleine container, verscholen tussen het zand en de industrie.

‘Hier begint het’, zegt de onderzoekster en chemica, die pas acht maanden voor de deeptechstart-up werkt. ‘We pompen 100 liter zeewater per uur op. Het CO? daarin halen we eruit en zetten we om in vaste mineralen. Zo helpen we energiecentrales efficiënter te werken, zonder schadelijke bijproducten. De zee geeft ons alles wat we nodig hebbe

Ceal Minerals is een van de 550 nieuwe start-ups die in 2024 in Israël uit de grond werden gestampt. Ze maken deel uit van de 4.580 actieve technologiebedrijven in het land. De hightech is een van de steunpilaren van de Israëlische economie: 16 procent van de beroepsbevolking werkt in de sector. Hij is goed voor meer dan de helft van de export en een derde van de inkomstenbelastingen.

Israël noemt zichzelf al jaren de 'start-up nation'. Het telt meer start-ups per hoofd van de bevolking dan bijna elk ander land. Het staat wereldwijd op de derde plaats wat start-upclusters betreft, na New York en Silicon Valley. Aan investeringen is er geen tekort: privé-investeerders pompten in 2024 ruim 10 miljard dollar (8,9 miljard euro) in de techsector, wat fors meer was dan het jaar ervoor. Startup Nation Central (SNC), een Israëlische organisatie die zich inzet voor de ontwikkeling van start-ups, verwacht dat dat bedrag nog stijgt naar 12,2 miljard dollar.

De cijfers lijken een paradox. De oorlog in Gaza kostte al aan tienduizenden Palestijnen het leven en Israël gaat steeds driester tekeer op de Westelijke Jordaanoever. Die oorlog legt ook delen van de Israëlische samenleving lam en de regering schroeft haar militaire uitgaven op.

En toch blijven de Israëlische start-upscene en de economie groeien. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg in 2024 met 1 procent naar 565 miljard dollar (504 miljard euro), beter dan de 0,6 procent die Bank of Israel had voorspeld. De techsector tekent voor ongeveer een vijfde van dat bedrag. In België, dat vorig jaar een bbp van 614,5 miljard euro had, waren ICT-bedrijven goed voor net geen 5 procent.

Ondanks druk zijn Europese sancties tegen Israël niet voor meteen

Wel was er een onvermijdelijke terugval tegenover de situatie voor de oorlog: in 2022 groeide de Israëlische economie nog met 6,3 procent. 'Israël ging deze oorlog in met een relatief lage schuld, een solide bankensysteem en aanzienlijke buitenlandse valutareserves', zegt Michael Eisenberg, een Amerikaans-Israëlische durfkapitalist en medeoprichter van het investeringsfonds Aleph. Dat richt zich op het ondersteunen van Israëlische start-ups en de economische groei van de techsector.

'Die stevige financiële buffer geeft vertrouwen in de innovatieve kracht van de economie, en de oorlog heeft die positie niet veranderd’, zegt Eisenberg vanuit zijn woonplaats Jeruzalem. De banken hielden stand, de economie bleef draaien. De oorlog bracht hoge kosten met zich mee, maar leidde niet tot een financiële crisis. 'Sterker nog, de techsector blijft groeien, mede doordat nieuwe technologieën direct worden getest en ingezet in militaire toepassingen. Van AI tot defensieproducten: oorlog versnelt innovatie.'

We blijven recordwinsten boeken en dat is een bewijs van de veerkracht van Israëlische ondernemers, en van het land zelf.

Denk bijvoorbeeld aan de Lavender-techniek, een AI-systeem dat doelwitten selecteert en militaire operaties stroomlijnt. Snel, efficiënt, maar ook omstreden. Die techniek werd steeds meer gebruikt in de oorlog in Gaza. Elbit Systems, een van de grootste defensiebedrijven van Israël, zag de vraag exploderen. Zijn winst per aandeel steeg met bijna 30 procent, de omzet groeide tot 1,72 miljard dollar, vooral door de verkoop van drones en luchtvaartsystemen.

‘Uit oorlog komt ambitie’, stelt Eisenberg. ‘Ondernemers willen iets nieuws opbouwen, iets wat betekenisvol is. Dat zie je terug in het ecosysteem van Israëlische start-ups. Tijdens de oorlog versterkten grote durfkapitaalfondsen - Greylock, Index, Sequoia - hun positie in Israël. Investeerders zagen kansen: in 2024 steeg de kapitaalstroom naar start-ups. Voor hen was het simpelweg een uitgelezen moment.’

Ook op kleine schaal zie je dat terug, zoals bij Ceal Minerals, dat midden in de oorlog werd opgericht. In het laboratorium sleutelde Hershkovitz aan de technologie, en niet voor niets. De innovatie, ontwikkeld aan de Technion-universiteit in Haifa door de Nederlands-Israëlische onderzoeker Charlotte de Voght, leverde het jonge bedrijf een prestigieuze prijs van de Israel Innovation Authority op. Die erkenning opent deuren en trekt investeerders aan.

'Die steun was welkom', zegt Hershkovitz. 'De omstandigheden waren niet bepaald makkelijk.’ Soms ging het luchtalarm midden in een videogesprek met buitenlandse investeerders af. 'Dan zei ik: 'Een momentje', en ik liep naar de schuilkelder. Even later was ik terug.' Voor haar gesprekspartners was het schrikken, voor haar is het routine.

Toch relativeert de onderzoekster een en ander. 'Oorlog is hier geen uitzondering. We zijn eraan gewend. Bijna iedereen heeft drie jaar legerdienst achter de rug. We weten wat we moeten doen. We hebben geen andere keuze dan door te gaan. Crisis dwingt tot creativiteit.' Die volharding zie je overal terug, zegt Eisenberg. 'Als grap spreken we vaak over wartime CEO’s, maar eigenlijk is het echt zo. We blijven recordwinsten boeken en dat is een bewijs van de veerkracht van Israëlische ondernemers en van het land zelf.'

Indiase arbeiders
Nochtans profiteert niet elke sector. 'Vooral de vastgoedmarkt en het toerisme kreunen onder de gevolgen van de oorlog', zegt Michel Strawczynski, adjunct-professor economie aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en voormalig directeur van de onderzoeksafdeling van Bank of Israel. 'De Israëlische overheid leent extra geld, maar schuwt bezuinigingen. Dat houdt de inflatie hoog en drijft de rente op, wat de vastgoedsector onder druk zet', vervolgt hij.

7% begrotingstekort
Het Israëlische begrotingstekort is opgelopen tot 7 procent van het bruto binnenlands product.
Tegelijk stijgt de inflatie. In maart bedroeg ze 3,3 procent en dat merken de inwoners. Elektriciteit werd duurder, publiek transport is prijzig. Dat de rente hoog blijft, raakt vooral de vastgoedsector. Een klein appartement in Tel Aviv kost nu al snel 1,5 miljoen dollar. In Jeruzalem betaal je voor een huurappartement met drie slaapkamers minstens 1.800 dollar per maand. Bank of Israel kan de rente nauwelijks verlagen, de kosten voor water en energie duwen de inflatie verder omhoog.

Strawczynski ziet dat ook de bouwsector grote gevolg ondervindt van de oorlog. De sector kwam bijna tot stilstand toen 10.000 Palestijnse arbeiders uit de Westelijke Jordaanoever hun vergunningen verloren en niet meer naar Israël konden komen werken. Zonder hen viel de betonindustrie zo goed als stil. De overheid zocht naar oplossingen en liet Indiase arbeiders overvliegen. Maar die zijn schaars en duur, waardoor het personeelstekort aanhoudt.

Maar het toerisme blijft de sector die het zwaarst wordt getroffen door de oorlog. In 2024 daalde het aantal bezoekers aan Israël met 70 procent. 'Dit jaar is er door de oorlog geen sprake van een reboundeffect', zegt de professor.

Naar verwachting zal de economie dit jaar wel weer iets meer groeien dan in 2024. Al hangt dat ook af van hoe de wereld met de oorlog in Gaza omgaat. Want steeds vaker gaan stemmen op om Israël sancties op te leggen voor zijn optreden in Gaza, al lijken de meeste westerse leiders op de rem te staan. 'Het echte, robuuste herstel van de Israëlische economie wordt in 2026 verwacht’, besluit Strawczynski.


Bron: De Tijd