Wegens de enorm belangstelling hier voor dit redubctie probleem in het godsbewijs van Thoma v A. hier nog een tekst in het Italiaans direct uit het Latijn van de Summa van Thomas vertaald.
La prima e la più evidente è quella che si desume dal moto. È certo infatti e consta dai sensi, che in questo mondo alcune cose si muovono. Ora, tutto ciò che si muove è mosso da un altro. Infatti, niente si trasmuta che non sia potenziale rispetto al termine del movimento; mentre chi muove, muove in quanto è in atto. Perché muovere non altro significa che trarre qualche cosa dalla potenza all'atto; e niente può essere ridotto dalla potenza all'atto se non mediante un essere che è gi in atto. P. es., il fuoco che è caldo attualmente rende caldo in atto il legno, che era caldo soltanto potenzialmente, e così lo muove e lo altera. Ma non è possibile che una stessa cosa sia simultaneamente e sotto lo stesso aspetto in atto ed in potenza: lo può essere soltanto sotto diversi rapporti: così ciò che è caldo in atto non può essere insieme caldo in potenza, ma è insieme freddo in potenza. È dunque impossibile che sotto il medesimo aspetto una cosa sia al tempo stesso movente e mossa, cioè che muova se stessa. È dunque necessario che tutto ciò che si muove sia mosso da un altro. Se dunque l'essere che muove è anch'esso soggetto a movimento, bisogna che sia mosso da un altro, e questo da un terzo e così via. Ora, non si può in tal modo procedere all'infinito, perché altrimenti non vi sarebbe un primo motore, e di conseguenza nessun altro motore, perché i motori intermedi non muovono se non in quanto sono mossi dal primo motore, come il bastone non muove se non in quanto è mosso dalla mano. Dunque è necessario arrivare ad un primo motore che non sia mosso da altri; e tutti riconoscono che esso è Dio.
Vertaling van Google :
Het eerste en meest evidente is dat wat afgeleid wordt uit beweging. Want het is zeker en duidelijk vanuit de zintuigen dat in deze wereld sommige dingen in beweging zijn. Nu, alles wat in beweging is, wordt bewogen door iets anders. Want niets verandert dat niet potentieel is met betrekking tot het doel van de beweging; terwijl dat wat beweegt, beweegt voor zover het in actie is. Want bewegen is niets anders dan iets uit potentie tot actie trekken; en niets kan van potentie tot actie worden
gereduceerd, behalve door middel van iets dat al in actie is. Bijvoorbeeld, vuur, dat daadwerkelijk heet is, maakt hout, dat slechts potentieel heet was, daadwerkelijk heet, en beweegt en verandert het zo.
Maar het is niet mogelijk dat hetzelfde ding tegelijkertijd en potentieel in hetzelfde opzicht is: het kan alleen in verschillende opzichten zo zijn: dus wat daadwerkelijk heet is, kan niet tegelijkertijd potentieel heet zijn, maar tegelijkertijd potentieel koud. Het is daarom onmogelijk dat iets zowel beweegt als in hetzelfde opzicht beweegt, dat wil zeggen, dat het zichzelf beweegt, als bewogen wordt, dat wil zeggen, zichzelf beweegt. Het is daarom noodzakelijk dat alles wat beweegt, door iets anders bewogen wordt. Als het bewegende ding dus zelf aan beweging onderhevig is, moet het door iets anders bewogen worden, en dat door iets anders, enzovoort. Nu kan men op deze manier niet tot in de oneindigheid komen, want anders zou er geen eerste beweger zijn, en bijgevolg geen andere beweger, aangezien tussenliggende bewegers niet bewegen tenzij ze door de eerste beweger bewogen worden, net zoals een stok niet beweegt tenzij hij door de hand bewogen wordt. Daarom is het noodzakelijk om tot een eerste beweger te komen die niet door anderen bewogen wordt; en iedereen erkent dat dit God is.
https://disf.org/tommaso-d-aquino-cinque-vie
Thomas gebruikte suggestieve bewoordingen in zijn proza.
Een neutraal woord is hier "veranderd" in plaats van "gereduceerd".
Zijn begrip van bewegen - van koud naar warm en van vuur is verrassend naief. Dan geef je voor het godsbegrip van san Thomas en zijn kornuiten geen vijf centen. Hij vond dit eerste argument of middel het sterkste van de vijf wegen tot godsbewijs.
Inmiddels verklaart de R.K. Encyclopedie dat het bestaan van God niet bewezen kan worden omdat het bestaan van God een geloof is. Dat geloofde Thomas v. Aquino kennelijk niet. ...