[Ambiorix]

De liberale chaosmaatschappij ziet af. Wij zien af. Leven om te werken in plaats van werken om te leven. Alles moet sneller, efficienter, flexibeler, en winstgevender verlopen, héel ons doen en laten staat in het teken van winst en consumptie, het kunstmatige geluk.
hier een tekstje om over na te denken:

Dagboek uit Doel
Over de Waaslandwolf...
Auteur: Johan de Doelman
Publicatie: maart 2005

Er moet toch iets zijn dat blijft. Ook Doel zal eens verdwijnen. Misschien dat de havenlui die er hun klauwen op gelegd hebben, hun pollen weldra zullen moeten wegtrekken. In het verleden is dat al een paar keer gebeurd en wat toen gebeurd is, kan nu ook. Wie zal het zeggen. We zullen alles doen wat in onze macht ligt #65533; dat wel - maar daar gaan we het nu eens niet over hebben zè!

Toen wij begonnen met onze strijd, was er al een hele weg afgelegd. Vorige generaties zijn ons voorgegaan en vele generaties zullen ons volgen. Het is een strijd die niet beperkt blijft tot Doel. Iedereen heeft de mond vol van globalisering en het spook van het neoliberlisme. Het is een strijd met vele gezichten in steeds veranderende situaties. In de negentiende eeuw had je de Luddites in Engeland. Dat waren kleine zelfstandige thuiswerkende wevers, plaatselijke ambachtslui en lokale heren. Zij zagen de industrialisering niet zitten en gingen brandschattend door het land. Ze vielen de eerste fabrieken aan en staken ze in brand. Treinen werden aangevallen in ware wildwest-stijl. Vandaag zouden we deze lui terroristen noemen. Wie weet er nog van hun bestaan. Uiteindelijk zijn deze Robin Hoods van de Moderne Tijd allen over de kling gejaagd, maar toch kunnen we stellen dat de geschiedenis hen gelijk heeft gegeven. De gevolgen van de beginnende industrialisering waren niet alleen voor het platteland desastreus. Er was massale verpaupering en landvlucht. De economie kantelde. In de steden groeide het heir van ontheemden, verarmden en behoeftigen uit tot wat Marx het proletariaat noemde: zij die niets bezaten behalve hun kinderen. Ook dat proletariaat werd een macht, menigmaal misbruikt door ideologen en heilsprofeten, van nationaalsocialisten tot marxisten.

Geen ernstig mens gelooft nog in deze ideologiëen, maar de liberale ideologie die door deze lui bestreden werd, boert goed. Te goed. We hebben allen een auto, een tv, een computer, een huis, een frietketel, een wc en een gsm. En als we het niet hebben, dan kunnen we er wel over beschikken, want onze welvaartstaat denkt aan alles. Niet omdat we allemaal zo'n leuke mensen zijn. Nee, we worden allemaal warm ingeduffeld omdat wie het warm heeft en eten en een extra'tje niet in opstand komt. Daarom en alleen daarom de ideologie van de actieve welvaartstaat. Daarom en alleen daarom de samenkomsten van de 'wereldleiders' in Davos. Daarom en alleen daarom de WTO en haar waanidee dat de vrije markt overal en voor allen de poorten opent naar het paradijs, daarom en alleen daarom de kwijtschelding van de schulden in de 'derde' wereld. Daarom en alleen daarom de massale hulp voor de Tsunami-slachtoffers (Dit doet niets af aan de onbaatzuchtige hulp van vele kleine mensen. Versta me wel!). Daarom en alleen daarom de ontwikkelingshulp van de 'eerste wereld' aan de 'laatste wereld'.

Dat is het enige wat het liberalisme van de geschiedenis heeft geleerd. En het lijkt effectief. Alhoewel #65533; ALHOEWEL #65533; het is en blijft ersatz. Het vervangt echte geborgenheid, echte veiligheid, echte waarden... en we weten het. Maar bijna iedereen laat zich vangen. Het is toch zo gemakkelijk. Is het echt zo gemakkelijk? Kijk eens om je heen. Kijk eens in jezelf. We zijn niet zo rap tevreden. We willen steeds meer, steeds grotere kado's. En niet alleen wij: de migraties naar het rijke Westen worden onbeheersbaar.

Deze liberale heilsideologie kweekt een menstype dat veel weg heeft van die hond die een ongeleid projectiel wordt wanneer het niet benaderd wordt als een gedomesticeerd dier. Aan de oorsprong van de hond staat de wolf. Door bewuste selectie heeft het aanhankelijke en onderdanige karakter van de welp de overhand gekregen. Met alle respect voor de hond #65533; we hebben thuis ook een lieve Berner Sennen #65533; maar de hond die niet wordt geleid door een 'volwassene', die niet wordt 'opgevoed' en die aan zijn lot wordt overgelaten, wordt een onhandelbaar 'beest' en uiteindelijk een moordenaar. We hebben onze vrijheid afgestaan, onze zelfbeschikking, voor een vette kluif, elke dag. Krijgen we die niet dan zijn de gevolgen onoverzienbaar. Een wolf heeft zijn natuur, zijn plaats in de natuur en doodt enkel wat hem toekomt. De mens heeft van nature zijn natuur 'verloren' en heeft cultuur #65533; opvoeding, inzicht in zichzelf, vul maar in - nodig om zich te handhaven als mens onder de mensen. In de Middeleeuwen wist men reeds: 'Homo homine lupus'. Jawel: de mens kan voor zijn medemens een wolf zijn. Maar het liberalisme ontkent dit. Niet met zoveel woorden, maar in daden. Roodkapje en de wolf, zegt u dat iets? Mag ik het zeggen, Walter...: het liberalisme ontwricht het menselijke evenwicht dat in duizenden jaren is opgebouwd in duizenden culturen." En wij arme schapen in Doel worden omsingeld door deze wolven. Ze zitten ook onder ons, ze zitten in ons, in elke mens!

Wanneer ik de kinderen in mijn straat zie spelen, krijg ik het warm en koud tegelijk. Ik zie levensvreugde en vrijheid en spontaneïteit en zoveel mogelijkheden, kinderen die lachend de toekomst tegemoet zien. En dan te weten dat er enkele honderden meter verder mensen #65533; honderden mensen, wat zeg ik... duizenden mensen #65533; als ijverige hersenloze mieren de wereld van onze kinderen ondergraven. De meesten beseffen dit zelfs niet. De enkelingen die het wel beseffen verdwazen zichzelf. Ze roepen als rechtvaardiging voor de collaboratie met de moordenaars van de polder 'het algemeen belang' in. Ze zijn te laf om toe te geven dat ze daarmee enkel hun eigenbelang, hun kortzichtige zelfzucht camoufleren. "U moet dat begrijpen, meneer!" zegt de hardwerkende mens in die buldozer die zand afschraapt en met vervaarlijk getand staal dreigt: "Het lot van de kinderen van Doel kan ik mij niet aantrekken. Het leven is nu eenmaal hard. Eten of gegeten worden, sorry meneer! Ik heb ook kinderen!" Dat begrijp ik, maar is het normaal dat zijn en onze kinderen opgroeien in deze harde wereld en werk moeten vinden en zelf kinderen moeten krijgen in een wereld die wellicht nog harder, nog mensonvriendelijker is dan wat wij 'gewoon' zijn. Antoine Denert, burgervader van Kruibeke, schreef met dit inzicht zijn boekje 'De eerste minister van de tederheid', herinner ik mij nu. Denert is niet voor niets altijd al een vriend geweest van Doel en is één van de weinige 'halfmachtigen' die dat nog steeds is.

Daarom onze strijd voor Doel: om de menselijkheid te bewaren en te vermijden dat we de waaslandwolf in ons en rondom ons loslaten. Er is steeds strijd nodig. In ons en rondom ons. Het is een strijd op vele terreinen. Strijd om de biodiversiteit te behouden, de etnische en culturele identiteiten, het spiritueel erfgoed, een strijd voor leefbare dorpen, steden en andere organisch gegroeide entiteiten (Deze term loopt wat mank. De geschiedenis verloopt niet echt organisch. Dat geef ik graag toe. Maar laat het maar staan. In vergelijking met vroeger, is wat er zich nu op grote schaal in onze wereld afspeelt onuitgegeven!) en #65533; EN! - er is geen ideologie nodig, geen groots plan, geen grote voormannen, wel mensen die plaatselijk hun leven weer in eigen hand nemen en tonen dat het anders kan...door het te doen. Zoals zovele generaties voor ons hebben gedaan. Soms met scha en schande! De wapens zijn er: de wijsheid van duizenden jaren uit duizenden culturen, ook de onze! Het zijn menselijke dingen en mensen hebben ze beleefd en doorgegeven. Deze wijsheden liggen rondom ons, in ons. Soms liggen ze onder het stof van eeuwen... We moeten enkel dat stof wegblazen. Een lange adem dat hebben we nodig. Een vrije adem!

Ik heb het hier al eens geschreven, meen ik, maar ik wil het nog eens herhalen. Bij de voorstelling van zijn boek De Bres in Beveren - nu al enkele jaren terug - kreeg Chris De Stoop het mooiste compliment dat een schrijver zich kan indenken. Vanuit het vierhonderdkoppige publiek sprak een polderboer volgende poëtische woorden: "Meneer Stoop (sic!), mag ik als landbouwer zeggen dat u in uw boek onze asem asemt!" Anton van Wilderode heeft het in één van zijn gedichten kernachtig verwoordt: "Ik ben om het even wie / maar ik adem mijn eigen aarde".

Wat blijft is misschien niet het dorpje Doel waarvoor we strijden. Wie weet. Wat blijft is de idee achter de strijd voor dat kleine dorpje. En die idee reikt ver. Zoals ook onze adem overal doordringt, ingeademd uit het stukje aarde waar we vandaan komen en uitgeblazen naar alle windstreken.