Links en rechts zijn twee varianten van dezelfde ideologie die haar failliet al heeft bewezen in de geschiedenis. De één wil de vrijheid van het individu beperken op sociaal- en economisch vlak en bewerkstelligt daarmee het einde van een goede performante ideologie. De ander wil de vrijheid van het individu beknotten op ethisch, cultureel en moreel gebied. Door onevenredig harde louter repressieve middelen van staatswege en het hanteren kunstmatige concepten als nationaliteit, religie e.d. is de rechtse ideologie de negatie van een humanistisch mensbeeld. Het nazisme Hitler bv. verenigde typische kenmerken van beide ideologieën (in het extreme doorgetrokken) in zijn programma. Een planeconomie en een werkgelegenheidspolitiek waar menig socialist op jaloers zou zijn enerzijds, en een racistisch en nationalistisch beleid anderzijds.
Tegengesteld aan links en rechts, laat het mij gemakkelijkheidshalve de "reguleringsideologie" noemen, is het liberalisme (niet in partijpolitieke betekenis op te vatten). Vrijheid is vooruitgang, luidt de titel van het boek van nobelprijswinnaar Sen. Een vrije markt (waar vandaag maar in beperkte mate sprake van is, door protectionisme en ander lobbyisme) en een zo absoluut mogelijke vrijheid op ethisch vlak anderzijds, zijn de best mogelijke garantie op een betere toekomst.
De beperkingen die aan de vrijheid van het individu kunnen en moeten opgelegd worden vloeien voort uit het feit dat anderen ook over dit vrijheidsideaal moeten beschikken. Naast het garanderen van goed basisonderwijs (om iedereen gelijke startkansen te geven) is ook het schadebeginsel essentieel in een liberale maatschappij.
Problemen die vandaag door anti-globalisten en andere zeveraars worden toegeschreven aan de vrije markt, zijn doorgaans veeleer te wijten aan een tekort aan vrije markt.
|