[tomm]

Oorspronkelijk geplaatst door kaatd

Je moet toch al een hele weg afleggen om de analyse die Karl Marx en Friedrich Engels van het kapitalisme maken in ondermeer hun standaardwerk "Het Kapitaal" en later concreet toepassen in de oprichting van de Communistische beweging door het lanceren van hun Communistisch Manifest, gelijk te schakelen met de brutaliteit van een stel politieagenten in een dictatuur.

Dat politieagenten zich in Noord Korea (met goedkeuring en wellicht zelfs in opdracht van het regime) te buiten gaan aan mishandelingen is waar. Dat ook het zichzelf Communistisch noemende China het niet zo nauw neemt met mensenrechten, is bekend. Ze executeren daar meer mensen per maand dan de VS op een heel jaar.

Maar wat Timmeke (en natuurlijk Chipie) hier doen, noemt men een stijlfiguur: een metonymie, overnoeming of metoniem. Het is als stijlfiguur een beeldspraak waarbij een woord niet verwijst naar zijn originele referent, maar naar een referent die daarmee in een zogenaamde contiguïteitsrelatie staat.

Hier betreft het de pars pro toto: een deel voor geheel. Vanuit het gefilmde incident, gaat men het geheel van de communistische visie bekritiseren.

Dat dat onterecht is, blijkt niet alleen uit het feit dat vele miljoenen communisten dit soort praktijken verwerpen en zullen stellen dat socialisme niet alleen 'gemeenschappelijk bezit van productiemiddelen' betekent maar ook 'democratie' en 'mensenrechten'.

Maar het onterechte van de pars pro toto blijkt nog veel meer uit het feit dat mishandeling van verdachten en misdadigers geen monopolie is van zgn. communistische dictaturen (stalinisme is een beter woord) maar zowat overal ter wereld voorkomt. Het gebeurt door VS-soldaten in Abu Ghraib, in Guantanamo, het gebeurde door commissaris De Bie in Borgerhout, het gebeurt in Honduras en Brazilië, in El Salvador, het gebeurde in Chili en Zuid-Afrika, nog steeds in Israël en eigenlijk overal waar teveel macht in te weinig handen komt en waar de democratische controle op de politiediensten en het juridisch apparaat gefnuikt worden.

Het filmpje zegt dus weinig of niets over 'communisme' maar alles over machtswellust en het corrumperend en ontmenselijkende effect van macht. Het is een uitdrukking van vervreemding en daarmee eigenlijk een illustratie dat Marx en Engels het met hun analyse bij het rechte eind hadden.

Mensenrechten en democratie zoals wij het zien zijn geen onlosmakelijk deel van het communistisch gedachtengoed. Ook Lenin zei al dat er soms dictatuur nodig is om een zekere maatschappij te bewerkstelligen, en dat bewees hij ook zelf als partijleider van 1918 tot aan z'n dood. In sommige omstandigheden zijn autoritaire maatregelen nodig om de maatschappij te kunnen transformeren, maar natuurlijk is het altijd opletten geblazen om machtsmisbruik en abberaties te vermijden, Noord-Korea is daar een goed voorbeeld van. In China wist het systeem zichzelf te corrigeren.
Ook het kapitalisme en de liberaal-democratie hebben periodes gekent van dictatuur om zichzelf in stand te kunnen houden, Chili is een voorbeeld (eigenlijk heel Latijns-Amerika), Nepal, etc.
Ik vind zelf dat democratie en vrije meningsuiting niet tegengesteld zijn aan communisme, zolang de bourgeoisie deze niet misbruikt om de socialistische maatschappij in gevaar te brengen. Een volwassen socialistische maatschappij heeft geen nood aan autoritaire maatregelen, maar vermits de meeste communistische partijen aan de macht gekomen zijn in landen die zich aan de verkeerde kant van de kapitalistische kloof bevonden (waar de nood tot revolutie het hoogst was, Rusland in 1917, Roemenië, Bulgarije in 1948, China in 1949, Vietnam, Cuba, etc. ), waar de maatschappij nog volledig opgebouwd moest worden, wordt communisme meestal geassocieerd met dictatuur. Een derde wereldland kan nooit echt democratisch zijn, vermits een groot deel van de bevolking buiten de civiele maatschappij valt (voorbeelden: Indië, Kenya, Guatemala, etc.) en dus de bourgeoisie de macht monopoliseert, ofwel de volksmacht die dan de bourgeoisie met alle middelen moet bestrijden. De tegenstellingen zijn simpelweg te groot. In onze contrijen waar de bevolking wel deelneemt aan de civiele maatschappij (de zogenaamde arbeidersaristocratie), gewoonweg omdat de koek zo groot is dat iedereen er een stuk van kan krijgen, is democratie wel mogelijk, en kan socialisme wel democratisch doorgevoerd worden. Bijvoorbeeld Finland of Noorwegen die bijna een socialistisch ideaal hebben bereikt. (dus sociaal-democratie kan wel degelijk effectief zijn, maar enkel in de rijke eerste wereldlanden)
Ik denk ook dat bijvoorbeeld Oost-Duitsland of Hongarije, zonder de koude oorlogtoestand, tot democratische landen zouden zijn geëvolueerd, vermits de maatschappij en economie er klaar voor was, het waren industriële maatschappijen geworden zonder klassetegenstellingen en zonder gendertegenstellingen. (om terug te komen op de positie van de vrouw, in geen enkel Aziatisch derde wereldland heeft de vrouw zoveel rechten als in communistisch China of Vietnam, en dat reeds sinds de jaren '50, in geen enkel Latijns land zoveel rechten als in Cuba).
Spijtig genoeg bracht de internationale toestand met zich mee dat deze democratiseringen gepaard gingen met kapitalisme wat voor nieuwe problemen en tegenstellingen heeft gezorgd in Centraal-Europa, en economische achteruitgang van een groot deel van de bevolking.(natuurlijk nog veel uitgesprokener in de voormalige Sovjet-Unie die door het kapitalisme terug bij de derde wereld werden gevoegd)