[Desiderius]

Waarom is integratie zo'n onoverkomelijk probleem binnen sommige allochtone gemeenschappen in dit land? En waarom zijn de problemen voortvloeiend uit kansarmoede (o.a. de [jeugd]criminaliteit) vaak geconcentreerd binnen sommige allochtone gemeenschappen? Vanwaar die link tussen islam en criminaliteit / sociaal onaangepast gedrag? Waarom vond bvb. de Marokkaanse gemeenschap het nodig om zichzelf meteen te herkennen in de recente tragische gebeurtenissen in het Centraal Station te Brussel?

Je kan op die vraag op een botte, kortzichtige manier antwoorden door voor de zoveelste maal het blik met belegen racistische vooroordelen open te trekken. En meteen ook vaststellen dat het debat eindigt nog voor het begonnen is. Het is immers aan die uitzichtloze stellingenoorlog te wijten dat we nooit echt tot de kern van de zaak zijn kunnen doordringen. Dat we nooit echt zicht hebben gekregen op de hefbomen van de integratieproblematiek.

Het antwoord op die prangende vragen zit immers in de onderliggende economie. Ik neem aan dat iedereen wel vertrouwd is met het fenomeen van de beruchte "werkloosheidsval", die het gevolg is van een bijzonder royaal herverdelingssysteem waarmee ons land "gezegend" is. Het komt erop neer dat de uitkeringen allerhande (de befaamde vangnetten) mensen de prikkel ontnemen om actief op zoek te gaan naar manieren om op eigen benen te staan. Waarom zou men 38 uur per week zich gaan afpeigeren voor een loontje dat amper een paar honderd € hoger is dan de uitkering die men (met een beetje handigheid levenslang) kan genieten? En bedenk ook: werken kost ook geld (mobiliteit, kinderopvang, etc...). Zowel autochtonen als allochtonen maken de rekening en ondervinden die fameuze "val".

Maar... voor allochtonen komt daar nog een verzwarende factor bovenop: de "integratieval". Vooraleer men zich op de arbeidsmarkt met zicht op enig succes kan aanbieden, moet men zich immers "integreren". Minimaal de taal machtig zijn en een aantal basisvaardigheden onder de knie hebben. De prijs ligt dus nog een stukje hoger, temeer daar allochtonen dikwijls nog eens moeten opboksen tegen vooroordelen. Ze moeten het dus doodgewoon nog een stuk beter doen dat de autochtone kandidaten-afgepeigerden. Dat is ook logisch (hoewel voor velen stuitend), want als "nieuweling" moet je jezelf altijd bewijzen. Dat geldt in tal van situaties: in het verenigingsleven, de sportclub, ... En het heeft in de overgrote meerderheid van de gevallen zelfs niks met plat racisme te maken. Voor allochtonen is de "werkloosheidsval" nog een stuk groter dan voor autochtonen. Het relatieve voordeel van het geïntegreerd-zijn is bijzonder klein.

En zo komt het dat we vandaag nog altijd tweede- en derde-generatie allochtonen schoolwaards zien trekken met een gigantische leerachterstand, zonder enige support van thuis uit en vooral "omdat het nu eenmaal moet" i.p.v. een positieve gedrevenheid. De toekomst ligt immers al vast: wachtuitkering, stempelen, en een eindeloze (vaak allang beproefde) resem van argumenten wanneer de overheid lastige vragen begint te stellen.

Nu is het anderzijds ook niet meteen goed voor je zelfbeeld om onder ogen te komen dat je maar wat zit te teren op de samenleving, dat je een luis in de pels bent. En zo ontstaat dan de fictie, de cultuur van de "verloren generaties" die zichzelf gemarginaliseerd voelen door die stoute racistische autochtonen. En dat er dus niks mis mee is om die stoute autochtonen te laten betalen voor zoveel onrecht. Ga eens de discussie aan met een groepje hangjongeren... vrij snel blijkt dat ze met geen stokken te bewegen zijn tot een constructieve houding zélfs al zou je de jobs op een zilveren presenteerblaadje komen aanbieden. Zo diep zit die kromme logica er inmiddels al in. Op zoek naar een positief zelfbeeld, ligt het pad naar de doorleefde religie wijd open: de islam die de ultieme morele justificatie moet bieden voor het "verzet" tegen de perversie van het Westen. De stap naar de morele verrechtvaardiging van allerlei vormen van kleine en minder kleine criminaliteit is dan wel bijzonder klein geworden.

De brave burger staat erbij en kijkt ernaar vol onbegrip. Het enige wat hij ziet is dat het "alweer" een Marokkaan is en begint zijn theorietjes te bouwen. Theorietjes die niet verder reiken dan dan wat racistische beschouwingen of -als hij denkt héél slim te zijn- islamofobe hersenspinsels. Terwijl we hier een veel fundamenteler mechanisme aan het werk zien: de perverse effecten van die toch zo algemeen bejubelde welvaartsstaat.

Wat mogen we nu verwachten? Wel, er zal meer geld gaan naar integratie- en scholingsprojecten. Er zal meer geld gaan naar repressie. Maar zolang we niet bereid zijn om een aantal heilige huisjes in vraag te stellen en de échte hefbomen te bespelen, zal het alweer dweilen zijn met de kraan open. Zolang "integratie" geen significant economisch voordeel oplevert, zal de wil en de gedrevenheid binnen sommige allochtone gemeenschappen om de culturele Rubicon over te steken ontoereikend blijven.