[Jazeker]

Het gat aan de rechterkant

DE liberalen raken evenmin uit de kloof die de boodschap van werkelijkheid scheidt. Hoe vaak zijn zij niet opgekomen voor 'minder staat en meer vrijheid' om in de praktijk meer overheid en hogere belastingen tot stand te brengen.''

Het zijn niet de woorden van een CD&V'er of socialist, maar van Guy Verhofstadt. Hij schreef ze 15 jaar geleden in zijn eerste Burgermanifest. Een zestig pagina's tellend pamflet waarin vernieuwende politieke recepten werden aangereikt, zoals het recht van de burger om uit de staat te stappen.

Na acht jaar aan het hoofd van het land is het hard zoeken naar sporen van het Burgermanifest in het beleid. Tussen droom en daad stonden iets te veel wetten in de weg en praktische bezwaren.

Voor Verhofstadt wordt 2007 het jaar van de waarheid. Het wordt erop of eronder voor de man die al 25 jaar lang het absolute boegbeeld is van de Vlaamse liberalen. De VLD wil in de eerste plaats met het bilan van de twee regeringen-Verhofstadt naar de kiezer trekken, maar beseft dat ze een zware prijs heeft betaald voor acht jaar machtsdeelname. Daarom kiest ze resoluut voor de vlucht vooruit.

Na de gemeenteraadsverkiezingen is de partij alvast doortastend opgetreden. De eerste stap was het liquideren van senator Jean-Marie Dedecker. Het icoon van de rechtervleugel werd uit de partij gegooid. Snel en efficiënt, zoals dat in een modelstaat hoort. Daarna volgde, op vraag van de premier, de officiële blijde (her)intrede van Noël Slangen.

Niet iedereen in de VLD is trouwens even opgetogen over de terugkeer van Slangen. Over VLD-minister van Economie Marc Verwilghen zei hij enkele jaren geleden bijvoorbeeld: ,,Hij kan veel, maar hij is geen politicus.''

,,Not done'', zei reclameman Fons Van Dyck toen over die uitspraak. Van Dyck is vandaag communicatieadviseur van de VLD. Slangen moet als strategisch directeur niet meer op zijn woorden letten. Meer zelfs, hij zal de lijsten mee helpen opstellen.

Volgens VLD-voorzitter Bart Somers is Slangen een ,,belangrijke stafmedewerker'' die als een soort van kabinetschef van de voorzitter zal optreden. Anderen zien in de strategisch directeur de man die de echte lijnen uitzet.

Wie aan de touwtjes trekt in het VLD-hoofdkwartier doet er eigenlijk niet toe. Op het terrein zijn de eerste resultaten van Slangens inbreng na twee weken duidelijk zichtbaar. De VLD opteert resoluut voor een progressieve centrumkoers. Van een ruk naar rechts is geen sprake meer.

Opmerkelijk, want anderhalf jaar geleden trokken de liberalen nog weg uit het centrum. Op een economisch congres wilden de liberalen bewijzen dat blauw na acht jaar paars niet tot lichtblauw of violet verwaterd was. Somers omschreef zijn partij als ,,het syndicaat van de werkende Vlaming''. Congresverslaggever Vincent Van Quickenborne liet weten dat hij er geen probleem mee had om te spreken van ,,rechts-economische recepten''.

Op de VLD-nieuwjaarsreceptie begin dit jaar beklemtoonde Somers dat zijn partij zich helemaal wilde terugplooien op de essentie: de ,,versterking van onze economie''. Vandaag wordt het roer omgegooid. De VLD is een progressieve en sociale partij met aandacht voor de sociaal zwakkeren. SP.A-voorzitter Johan Vande Lanotte zegt ongetwijfeld hetzelfde over zijn partij. De VLD wil ook het ooit verketterde middenveld omarmen. Ziet ú nog het verschil met CD&V-voorzitter Jo Vandeurzen?

In nagenoeg alle Europese landen is er een rechts-liberale partij. In Vlaanderen vliegen de liberalen zonder rechtervleugel een centrumkoers. Voor wie vindt dat de drie klassieke partijen al veel te veel op elkaar lijken, maakt de koerswijziging van de VLD de zaken alleen nog wat moeilijker.

De VLD-top mag dan vinden dat links en rechts achterhaalde begrippen zijn, wat met die Vlamingen die zichzelf eerder rechts vinden? Als Dedecker zijn rechts-liberale partij niet van de grond krijgt - zoals zijn voorgangers - waar moeten die rechtse kiezers dan naar toe? Naar Vlaams Belang?

De VLD-top ligt er in elk geval niet wakker van. De volgende maanden zal hij niet nalaten te benadrukken dat Dedecker alles is waar de VLD niet voor staat.

Concreet is het nieuwe project misschien nog niet, maar de marsrichting is duidelijk. De ruk naar het centrum is ingezet. Die nieuwe koers zal gepaard gaan met een grondige verjonging van het politiek personeel.

De verdiensten van de kamerleden zullen de volgende maanden op een apothekersschaaltje worden afgewogen. Wie te licht wordt bevonden - en dat zullen er nogal wat zijn - zal onherroepelijk voor de bijl gaan en baan moeten ruimen voor nieuwkomers als de Gentse schepen Matthias De Clercq.

Of dat volgend jaar zal volstaan, is maar de vraag. Slangen verwacht niet dat de nieuwe koers onmiddellijk resultaten oplevert. Hij heeft dan ook een contract voor zes jaar op zak. Voor 2007 wordt dus nog maar eens gerekend op campagnebeest Guy Verhofstadt. De premier zal dan ook geen maanden wachten om de VLD-campagne op gang te schieten.

Zijn eerste speech als PVV-voorzitter eindigde Verhofstadt in 1982 met de slotzin: ,,Vanaf nu gaan we aanvallen''. Een kwarteeuw later is die zin actueler dan ooit.

Steven Samyn van De Standaard deelt hier rake klappen uit. Een mens zou zich gaan afvragen waarom DS de lezer dan toch quasi dagelijks doodmept met een absolute regimeslaaf als Bart Brinckman ("Paars staat er weer").

De boodschap is duidelijk: Verhofstadt bewerkstelligt het omgekeerde van wat in zijn burgermanifesten stond en de VLD lijkt vandaag compleet op de SP.a en op de CD&V. Alledrie dezelfde zoutloze recepten zonder enige visie.

Wat het artikel niet aanhaalt, maar wat duidelijk op het politieke veld aan het gebeuren is, is dat we evolueren naar een twee partijen stelsel. Het is ofwel de dagdagelijkse soep van "de drie" ofwel het chiligerecht van het Vlaams Belang. Net als in elk twee partijen stelsel mag Groen een derde "yes, go ahead, throw your vote away" partij voorstellen om toch maar het idee te wekken van een levendige democratie.

Ik vind dit een schrikbeeld. Ik zou dan ook graag twee dingen zien gebeuren: het sneuvelen van het cordon sanitaire en een geslaagde oprichting van een rechts-liberale partij, iets waarvan de sleutel nu in handen ligt van ontheemde ex-VLD zwaargewichten als Hugo Coveliers en Jean-Marie Dedecker.