[Karma]

Helft besneden vrouwen clandestien verminkt

'De vrouwenbesnijdenis gebeurt in België in de taboesfeer, maar de methodes verschillen niet van die in Afrika.' Dat zegt gynaecoloog Rock Goerdin (46) van de V-kliniek in Genk. Hij baseert zich op zijn praktijk en een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Het voorbije jaar reconstrueerde hij bij tien vrouwen de genitaliën. 'Genieten zoals anderen kunnen ze niet meer. Ze zijn toegetakeld met messen, stenen. Hun geslacht een speldenkop groot. Wie de familie niet mee heeft, gaat werken om de operatie te betalen.'

De slachtoffertjes die bedremmeld bij Goerdin binnenstappen, vinden de weg naar hun seksuele vrijheid via het internet. Ze komen met een oudere zus, vriendinnen, hun moeder, nooit met hun man of een broer. Ze zijn hier geboren of als jonge vluchtelinge opgegroeid of in Afrika besneden.

Gespecialiseerde vrouwen, in het milieu doula's genaamd, besneden hen en naaiden hen dicht. Tussen acht en elf jaar, net voor de eerste maandstonden.

Sommigen worden gedwongen om de operatie op kosten van de familie in hun land van oorsprong te ondergaan. De helft gaat hier onder het mes. De cultuur is overgewaaid vanuit de Hoorn van Afrika. De meest verregaande vorm van vrouwenbesnijdenis, infibulatie, gaat als volgt: de clitoris wordt met een glas of scheermesjes uitgeschept, de grote en de kleine labia worden weggeknipt. De wondranden worden afgeschuurd met een steen en dicht genaaid, soms met visdraad.

"Het enige wat overblijft is een opening ter grootte van een speldenknop als 'toegestane' uitgang voor urine en menstruatiebloed: de zogenaamde pinpoint", vertelt Goerdin. "Hoe kleiner het gaatje en hoe gruwelijker de operatie, des te duurder de bruid. Veel doula's lokken een ontsteking uit om het littekenweefsel taaier en de vrouw minder toegankelijk te maken."

"Inmiddels is op het internet alle informatie voorhanden om de afschuwelijke ingreep zelf toe te passen. De operatie gebeurt vooral in conservatieve Somalische kringen. Die vluchtelingen durft niet terug naar hun thuisland. Vorig jaar bloedde een meisje in de voorstad van Parijs dood op een zolderkamertje nadat de ingreep mislukt was."

Ruwe huid

Volgens onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie zijn vandaag tussen 100 en 140 miljoen vrouwen besneden en ondergaan er elk jaar opnieuw twee miljoen meisjes de gruwel. Ook in de Verenigde Staten, Europa, Azië en ook in België. De WGO schat dat de helft van de besneden vrouwen in het Westen hun operatie hier ondergingen.

"Het gebeurt in de taboesfeer, maar ik weet dat de methodes niet verschillen van die in Afrika", zucht Goerdin. "De doula's - letterlijk: verloskundigen - zijn ook te vinden via het web. Die oudere vrouwen schuren de huid met stenen ruw en trekken de huid met een paar steken bij elkaar. Dat hecht het sneller."

"(pakt twee scalpels) Dit zijn de mesjes waarmee het idealiter gebeurt. Je kunt ze tegenwoordig eenvoudig bestellen via het internet. Cynisch, maar met identiek hetzelfde materiaal snijden wij alles weer open om de vrouwelijke genitaliën te restylen. Er kan tegenwoordig veel, zoals inspuiting van (eigen) vet en plastische recuperatie van de huid. Maar we kunnen de vrouw nooit haar hele gevoel teruggeven."

De V-kliniek is de enige op het Europese vasteland die genitale reconstructies uitvoert. Het valt Goerdin op dat de meisjes die de stap zetten meestal hogergeschoold zijn of op een man zijn gevallen met een hogere functie, soms een landgenoot die vrijer denkt. "Wie hier langer woont en verwesterst is, de middelen en de brains heeft, stapt de V-kliniek binnen. Vaak zijn de meisjes in behandeling bij een psycholoog. Als ze hier uiteindelijk belanden, councelen wij verder en vragen we naar hun achtergrond. 'Wat verwacht je? Hoe lang duurt het nog eer je gaat trouwen? Wat doet je man? Weet je familie hiervan?' Gelukkig zijn de moeders en de zussen het vaak met de ingreep eens zijn omdat ze zelf zo hebben afgezien. Ze verzwijgen gewoon de zaak aan de ouderen thuis."

Vrijen zonder pijn

Goerdin, voordien gespecialiseerd in oncologie, ondervond hoe ernstig de situatie in de Benelux gesteld is door wie hij binnenkreeg via de kraamklinieken. "Niet alleen zijn de vrouwen blootgesteld aan soms levensbedreigende infecties, ook de geboorte is gruwelijk. Het kinderhoofdje rekt gelukkig het weefsel uit. Als het littekenweefsel niet te taai is, volstaan twee incisies boven en onder om de vrouw uit haar lijden te verlossen. Meteen hebben we een deel van de desinfibulatie uitgevoerd. Soms zijn de vrouwen helaas zo toegetakeld dat ze vaker geopereerd moeten worden, altijd onder volledige narcose."

"(zucht) Hoewel reconstructie voor de hier besneden vrouwen een gigantische opluchting betekent, houden velen er een psychische tik aan over. Masturbatie is zo goed als onmogelijk, ook moeilijk bespreekbaar. Het bereiken van een seksuele climax geschiedt dankzij een mix van factoren. Het heeft te maken met de geestelijke ontbolstering: de vrouwen vrijen voor het eerst zonder pijn. In de letterlijke zin van het woord. 'Vroeger kreeg ik er niet eens een ob'tje in, laat staan uit. Nu wel'."

In Brussel vertelt Ethiopiër Ahmed (36) in Anderlecht dat vooral meisjes uit Eritrea en Somalië hier de dupe zijn van een operatie. "De dochters van politieke vluchtelingen - meisjes uit het Klein Kasteeltje, uit de gesloten centra - worden in het grootste geheim geopereerd. Het gebeurt niet door familie, maar door gespecialiseerde vrouwen in een achterafstraatje, op een zolderkamer."

Hij werkt al tien jaar in een carwash. Zijn zussen thuis zijn allemaal besneden. "(droef) Ze lagen een week met de benen dicht opdat het zaakje maar zou dichtgroeien." Ahmed kent enkele doula's in België. "Net als in Ethiopië zullen ze nooit vertellen waar en met wie het gebeurt. Besnijdenis is een vrouwenzaak. De zussen van de bruidegom controleren voor het huwelijk hoe klein het gaatje is."

"Dat gebeurt ook bij families die nog maar net hier zijn. Besnijdenis is strafbaar maar ik begrijp niet dat de politie niet harder optreedt. In Nederland pleitte de progressieve Somalische politica Ayaan Hirsi Ali - zelf op vijfjarige leeftijd besneden - ervoor dat alle Somalische meisjes zich verplicht zouden moeten laten controleren om lokale misbruiken tegen te gaan."

In België raakt het misbruik voorlopig alleen bekend via de slachtoffers die in de klinieken opduiken met een verregaande infectie, bloedvergiftiging of een zwangere buik die letterlijk op springen staat. Een echt opsporingsbeleid is er niet. Goerdin: "Het gebeurt dat een meisje zich helemaal in haar eentje losrukt aan de nog prille meegemigreerde cultuur. 'Maak me open dokter', vragen ze. Ik zeg eerlijk dat de prijs 1.000 euro bedraagt. 'Die heb ik, dokter', klinkt het dan vaak trots. 'Zelf verdiend en gespaard in een callcenter, u weet wel, waar je de hele dag van die vervelende telefoontjes voor marketingbedrijven moet plegen.' Op zo'n moment moet ik slikken."