[cor]

In EOS vond ik een interessant artikel "God zit in de hersenen".
Nog enkele jaren en de neurobiologie heeft het antwoord op een eeuwenoud dilemna???
Hier volgt een deel van het bewuste artikel.

EEN NEUROBIOLOGISCHE HYPOTHESE
... Kunnen we dan vanuit de beperkte neuro-wetenschappelijke informatie toch een werkhypothese formuleren die al deze informatie bundelt, en is God essentieel om God waar te nemen? Eerst moeten we de functie van enkele hersenzones verhelderen. De rechter (en linker) frontale kwab genereert waarschijnlijk ons zelfgevoel door innerlijke van externe prikkels te onderscheiden. Een vlak ernaast gelegen zone is betrokken bij de perceptie van het andere of het niet-zelf. Een deel van de pariëtale kwab is betrokken bij het gevoel waar het zelf zich bevindt in de ruimte en bij de begrenzingen van het eigen lichaam. Het ernaast gelegen bovenste deel van de temporale kwab herkent biologische beweging, zowel auditief, visueel als sensorisch, wat essentieel is om zichzelf te plaatsen in de ruimte. Deze zone is ook betrokken bij het verwerken van waargenomen intentionele acties.
Recent hebben wetenschappers in drie hersengebieden een aantal hersencellen gevonden die de neuroarchitectuur van imitatie vormen. Deze spiegelneuronen komen voor in het onderste deel van de frontale kwab, een deel van de pariëtale kwab en het bovenste deel van de temporale kwab. Dat is in exact dezelfde gebieden die betrokken zijn bij respectievelijk het zelfbesef, het plaatsen van zichzelf in een lichaam en de ruimte, en het besef van zelf al dan niet de oorzaak van een handeling te zijn. Deze spiegelneuronen laten toe om emoties en intenties van andere personen te imiteren, en ze via een geïnternaliseerde simulatie als het ware zelf te beleven, waardoor ze beter begrepen kunnen worden. Daardoor kunnen we gepaster reageren op de emoties en intenties van anderen, kortom door inleving anderen beter begrijpen.
Het zijn dezelfde hersengebieden die actief zijn in rust, wanneer iemand geen enkele taak actief uitvoert, maar slechts wakker is. Dit suggereert dat wanneer de hersenen in rust zijn, ze enkel het zelfbewustzijn actief houden als een referentiesysteem om via geïnternaliseerde simulatie externe inkomende stimuli te interpreteren.

Met deze kennis kan ik een hypothese formuleren over hoe het godsbesef in onze hersenen kan ontstaan zijn. Wanneer het bovenste deel van de temporale kwab hyperactief wordt, met een geassocieerde activering van zijn spiegelneuronen, nemen we de inkomende prikkels waar als veroorzaakt door een ander (God). Een onderdrukking van de pariëtale regio genereert het gevoel in de omgeving op te gaan (door jezelf slechter te lokaliseren in de ruimte), en de activering van de frontale kwab zorgt voor een verhoogde perceptie van gelijkenissen tussen het zelf en het ander of niet-zelf, waardoor het zelfbesef vermindert. Hierdoor zal de aangrenzende zone waar het bewustzijn van het niet-zelf gegenereerd wordt predominant worden. Al naargelang de religie wordt dit niet-zelf dan ingevuld door God, Jahweh, of het zelf-transcendente van de niet-theïstische religies. Kortom, God lijkt het gevolg van het ontwikkelen van een zelfbesef, en het godgevoel ontstaat als dit zelfbesef onderdrukt wordt. God is niet essentieel om God waar te nemen, een verminderde input van externe sensibele prikkels kan volstaan.

Je zou dus kunnen stellen dat het huidig neurowetenschappelijk onderzoek suggereert dat religiositeit veeleer een cognitieve dan een emotionele eigenschap is, dat God niet essentieel is om God waar te nemen, en dat het godsbesef een bijproduct is van de ontwikkeling van een zelfbesef. 'God is geboren op de dag dat de hersenen zichzelf in verwarring brachten bij het herkennen van het zelf.'

Prof. dr. Dirk De Ridder is neurochirurg in het UZ Antwerpen. Dit artikel is een grondig herwerkte versie van een artikel dat eerder verscheen in 'Mores'.