Een punt van gelijkenis is ongetwijfeld dat er slechts van één God sprake is. Bovendien staat die God boven de mensheid. Hij wordt ook als bron van al wat er bestaat beschouwd: Hij is m.a.w. de Schepper.
Een ander punt van gelijkenis: mensen kunnen na hun dood tot God komen. Daartoe moeten ze wel geleefd hebben volgens bepaalde normen en waarden. Die normen en waarden kunnen op sommige punten in de drie religies enigszins verschillen.
Nog een punt van gelijkenis: in elk van de drie religies onderscheiden zich verscheidene stromingen. Daarom vind ik het onzinnig om over "hét jodendom", "hét christendom" of "dé islam" te gewagen, want die bestaan gewoon niet. Een aantal forumleden hier bezondigt zich op bijzonder weinig sportieve wijze aan regelrechte islambashing, waarbij impliciet "dé islam" wordt geviseerd - alsof die zou bestaan. Als ze denken daarmee respect af te dwingen van andere niet-moslims... van mij zeker niet!
Een paar verschilpunten. Het jodendom kan je bezwaarlijk van proselitisme beschuldigen. Het wordt van generatie op generatie doorgegeven en het als buitenstaander toetreden is allesbehalve vanzelfsprekend.
In het christendom, de grootste van de drie qua aantal gelovigen wereldwijd, is proselitisme eerder een randfenomeen, hoewel elk christen die zijn geloof bewust beleeft het als zijn roeping beschouwt een getuigenis af te leggen van hoe hij dit geloof beleeft; dit in antwoord op een vraag van Jezus Christus Zélf. Het zelfs op vreedzame wijze opdringen van het geloof aan niet- of andersgelovigen wordt door de meeste christenen gelaakt; het gewelddadig opdringen wordt zelfs niet in overweging genomen.
De islam lijkt me de meest militante religie van de drie; bepaalde islamstromingen zijn ronduit proselitisch: hun aanhangers nemen geen genoegen met het afleggen van een "getuigenis" van hun geloof (zoals de meeste christenen dit doen) maar willen vooral "overtuigen", soms verbaal, soms m.b.v. sociale druk (bvb. dhimmi-statuut voor joden en christenen) en soms zelfs manu militari. Daartegenover staan echter even zovele stromingen die veel minder militant te werk gaan, en waarover je bijgevolg in de media weinig hoort.
Mijn voornaamste kritiek tegen "dé islam" - in zoverre die dus bestaat - is dat hij de laatste decennia overal ter wereld dreigt te radicaliseren. Niet omdat de moslims terplekke radicaal zouden zijn, wel omdat er gerichte campagnes opgezet worden vanuit Saoedi-Arabië waar een bijzonder gestrenge stroming, het wahabisme, intolerantie predikt tegenover niet- en andersgelovigen.
Ik ken een (katholiek) missionaris die vele jaren in het grootste moslimland ter wereld (Indonesië) heeft gewerkt. Tot voor enkele jaren leefden moslims, christenen en andersgelovigen relatief vreedzaam samen in wederzijds respect. Er waren zelfs vaak gemengde huwelijken en de kinderen daarvan werden lang niet altijd als moslim opgevoed. Sedert enkele jaren evenwel worden de levensomstandigheden voor niet-moslims er lastiger, en de import van Saoedische imams heeft daar alles mee te maken.
Eenzelfde verhaal in Senegal en andere regio's in West-Afrika. Weinig mensen die geloven dat je in een land waar 94% van de bevolking moslim is, als christen gewoon mét kruisje en al over straat kan lopen en in alle vrijheid een kerk kan binnenlopen om daar eucharistie te vieren. Maar ook daar neemt sinds kort de spanning toe, door toedoen van... Saoedische imams.
Stilaan wordt men hier in West-Europa zich bewust van de problematiek, en dringt men er bij de moslims op aan hun imams hiér te recruteren, en niet in Saoedi-Arabië.
Iran wordt vaak in één adem genoemd met Saoedi-Arabië. Zonder de mollahs in Teheran te willen verdedigen wil ik eventjes aanstippen dat:
- niet- en anders-gelovigen (ook christenen) er bescherming genieten en niét onder een dhimmistatuut moeten leven, dit in tegenstelling tot wat in Saoedi-Arabië gangbaar is;
- vrouwen het recht hebben om te studeren, auto te rijden enz... iets waar Saoedische dames alleen maar van mogen dromen;
- de democratisch verkozen president Ahmadinejad zelfs door het eigen electoraat werd teruggefloten toen hij de holocaust (deels) ontkende; Saoedi-Arabië daarentegen is onder de ijzeren vuist van de (o.a. door de States gesteunde) koninklijke familie één van de wreedste dictaturen ter wereld.
Iran is verre van een ideaal land om te leven, maar het is nog altijd stukken minder erg dan Saoedi-Arabië. Zeker voor vrouwen en voor niet-moslims. En dat mag ook wel eens gezegd worden.
Een laatste punt van verschil behelst de relatie God-mens. Joden geloven dat God alleen voor hén werkt, zij zijn het uitverkoren volk. Zij baseren zich hiervoor op het Oude Testament.
Christenen daarentegen geloven dat God er voor alle mensen is, zonder onderscheid van ras, cultuur, religie, geslacht, sociale stand of wat dan ook. Vandaar dat zij, in tegenstelling tot joden, gehoor geven aan Jezus' vraag om Zijn boodschap overal te laten weerklinken, ook aan niet- of andersgelovigen.
Moslims leggen, tenminste zo voel ik het aan, minder de nadruk op de menselijke deelname in de openbaring Gods, maar beijveren vooral het zich onderwerpen aan God. Nochtans herken ik deze houding ook in sommige christelijke milieus, waar de nadruk eerder wordt gelegd op boetedoening, en minder op verkondiging.