In Stoomcursus Nederland, een documentaire die maandagavond op Nederland 1 werd uitgezonden, stond Rahma Saidi centraal, een Marokkaanse vrouw van 46 die zich met haar in Nederland wonende echtgenoot herenigde. Haar kinderen waren reeds volwassen en kwamen derhalve niet in aanmerking voor gezinshereniging. Op last van de Nederlandse overheid moest Rahma op één jaar tijd 600 uur (!) lang inburgeringslessen volgen. De taalbarrière is echter enorm: Rahma is analfabete, ze kon dus niet eens lezen en schrijven in haar moedertaal, het Berbers. De cursus Sociale Oriëntatie werd in het Arabisch gegeven, een taal die ze eveneens maar mondjesmaat begreep. We zagen haar verweesd op het perron van het Centraal Station luisteren naar de lerares, terwijl deze uitlegde hoe je een ticket kocht en hoe je het juiste perron en het juiste uur op de tabellen vond. Na één jaar slaagde ze echter in de cursus. Opgelucht nam ze het applaus van haar medecursisten in ontvangst.
Haar man, Ali, een ietwat chagrijnig type, had jarenlang bij Heineken gewerkt aan de lopende band: Hollandser kan haast niet. Hij sprak ondanks al die jaren verhakkeld Nederlands en leek zich hardop af te vragen waartoe het allemaal diende: de taalachterstand op de Nederlanders kon nooit meer goedgemaakt worden, en interactie met autochtonen verliep stroef van beide kanten. Dat niet-kunnen-communiceren vond hij verschrikkelijk, hij leed eronder, maar een mens moet het ten enenmale rooien met het verstand dat hij heeft.
Op één jaar tijd 'aangepast' zijn is waanzin, luidde het algemene oordeel. Het is een proces van tientallen jaren en generaties. Hossein Shabani, een Iraanse kapper, probeerde zo goed en zo kwaad als het ging de kost te verdienen en zijn lessen Nederlands te leren. Hij knipte af en toe op de zwarte markt, droeg kranten rond of reed met karretjes door ziekenhuisgangen. Zijn jobs waren doorgaans van korte duur, hoe hij ook z'n best deed. Hij schaamde zich om zijn armoede. Zijn vrouw, ook een Iraanse, die hoogzwanger was, kneep hem geruststellend in de hand: hier in Nederland is leven op melk en brood geen schande. Hossein nam daar niet helemaal gerustgesteld kennis van.
Zoals het er nu in Nederland uitziet, is inburgering alleen maar weggelegd voor een dunne bovenlaag van uitheemse intellectuelen. Aan de anderen worden zulke onredelijke eisen gesteld (m.n. het tempo: één jaar!) dat ze van de weeromstuit totaal ontmoedigd er de brui aan geven. Als België haar onderdanen werkelijk wil integreren, zal ze dat met meer oog moeten doen voor de individuele mogelijkheden van de kandidaat-inburgers.
|