Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Percalion
Ik denk dat het nogal moeilijk ligt om een vraag als "Wat moeten we met de natuur doen?" op een niet-normatieve wijze te beantwoorden. 
En het is niet meteen zo dat ik vasthoud aan een strikte scheiding mens-natuur. Integendeel, zou ik zelfs denken. De groene beweging gebruikt vaak die tegenstelling tussen mens en natuur, tussen het destructieve gedrag van de mens langs de ene kant, en de rechten van diersoorten en plantensoorten anderzijds. We zouden ons kunnen afvragen of de mens ook een diersoort is en of de mens dan ook de rechten heeft die dieren hebben. Om het met een simplisme te zeggen: waarom zou een termietenheuvel wél door de beugel kunnen maar een apartementsgebouw niet?
Als we ervan uitgaan dat de mens ook een diersoort is, maar dat de mens zijn gedrag zo moet aanpassen dat ze de natuur niet tot last is, dan kunnen we ons afvragen of dat ook geldt voor andere diersoorten. Als dieren het recht hebben op leven, is dit dan een afdwingbaar recht voor de mier tegenover de miereneter? Moet de leeuw zijn voedingspatroon wijzigen opdat de andere diersoorten het recht om te leven zouden behouden? (Ik heb opgevangen dat Martha Nussbaum deze vraag positief zou beantwoorden in haar laatste boek.)
Je vraagt waar de mens het recht vandaan haalt de natuur te domineren - maar de mens is niet de enige diersoort die dat probeert, wel de meest succesvolle. Waarom mag de mens dat doen? Wel, waarom zou ze het niét mogen?
Ik heb geen kant-en-klare oplossing voor het milieuprobleem (waarmee ik bedoel, de vraag of het milieu beschermd moet worden, waarom en tot welke mate). De nutsmaximalisatie is geen positief project dat ik vooropstel, het is een kanttekening die ik maak: waarom zouden we de natuur moeten beschermen, koste wat het kost, als dit geen enkel nut had?
Dat ik die nutsmaximalisatie-metafoor niet tot in het uiterste wil drijven heeft natuurlijk alles te maken met mijn 'Oostenrijkse' overtuigingen: 'nut' is niet interpersoneel of intertemporeel meetbaar, en zeker niet optelbaar; het is dus onzinnig een 'maatschappelijke nutsfunctie' op te stellen. Mocht dat wél kunnen, dan zou het milieuprobleem makkelijk oplosbaar zijn: we leiden uit de 'maatschappelijke nutsfunctie' af hoeveel milieu we willen. Ik geef je overschot van gelijk als je zulke praktijken onzin noemt. |
Je maakt er een beetje een karikatuur van, vind ik. Beweren dat juist "de groene beweging" een scheiding zou maken tussen mens en natuur, slaat op niets. Er op wijzen dat de mens zich momenteel destructief gedraagt ten opzichte van de natuur is niet hetzelfde als een onderscheid maken. Integendeel. Het wijst op de noodzaak om biocentrisch te denken.
De mens is inderdaad een diersoort, maar het valt niet te ontkennen dat er een fundamenteel verschil is tussen de mens en andere dieren. Als enige soort zijn wij immers in staat tot reflectie over onze invloed op de omgeving. Jammer genoeg een capaciteit die de mens te weinig gebruikt (daar verwijst mijn onderschrift trouwens naar).
De mens kan de natuur niet domineren, net zo min als andere dieren dat kunnen. Het zal dus steeds bij proberen blijven. Maar er is een belangrijk verschil: de pogingen van andere dieren worden vrijwel onmiddellijk gecorrigeerd. Voor de mens zit daar een veel langere periode tussen. Met als gevolg dat de terugslag ook veel groter zal zijn.
Het nut in het beschermen van de natuur zit juist in de vaststelling dat de mens een deel is van de natuur. Door verkeerdelijk vanuit het idee te vertrekken dat de mens het centrum is, wordt natuur relatief en kom je onvermijdelijk uit bij vragen als "hoeveel natuur willen we", hetgeen je terecht als onzin bestempelt.