[Edina]

Vandaag stelt het Vlaamse vredesinsituut voor het eerst een jaarrapport 'Vlaamse Buitenlandse Wapenhandel' voor. Het is duidelijk dat ons land amper enige controle heeft op waar de goederen uiteindelijk terecht komen. Dat is zeer verontrustend omdat de grootste afnemer van ons land - de VS - geen problemen heeft met uitvoer van wapens naar landen waar de mensenrechten worden geschonden (zoals Saoedi-Arabië).

Vlaamse militaire goederen worden voornamelijk ingebouwd in grotere systemen. De uitvoer van deze goederen is dan ook vaak bestemd voor buitenlandse defensiegerelateerde bedrijven. Zo zijn de drie belangrijkste eindgebruikers van het militair materieel dat vanuit Vlaanderen wordt uitgevoerd de industrie van de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk. Aangezien de industrie vaak wordt opgegeven als de eindgebruiker van Vlaamse militaire producten is de problematiek
van de controle op het eindgebruik en wederuitvoer erg relevant voor Vlaanderen. Analyses van het Vredesinstituut hebben aangetoond dat bij meer dan driekwart van de waarde van de Vlaamse wapenexport de industrie of een handelaar in landen waarvoor enkel een internationaal invoercertificaat vereist is, wordt opgegeven als eindgebruiker van de vergunde goederen. Dit betekent dat voor meer dan driekwart van de Vlaamse wapenexport de ethische afweging op het uiteindelijk eindgebruik en wederuitvoer wordt overgedragen aan buitenlandse overheden. Verder is het onduidelijk in hoeverre de controle op het eindgebruik en wederuitvoer waar geen andere overheid voor verantwoordelijk is (i.c. landen waarvoor een certificaat van eindbestemming vereist is), wordt opgevolgd door de Vlaamse overheid.

Los daarvan zijn er ook problemen met het conrolesysteem. Een gebrek aan transparantie zorgt ervoor dat er amper parlementaire controle mogelijk is op het feit of de goederen bij de vergunde eindgebruikers terechtkomen.

De verbeteringen van het afgelopen jaar aan de rapportagewijze van de Vlaamse Regering ten spijt, blijven belangrijke onvolkomenheden bestaan op het vlak van transparantie van de Vlaamse wapenexport. Deze transparantie is noodzakelijk om een degelijke parlementaire controle op het Vlaams wapenexportbeleid toe te laten.

Ook opmerkelijk is de uitvoer naar bepaalde landen. Zo zag Vlaanderen er blijkbaar geen graten in om militaire onderdelen uit te voeren naar Pakistan en India, 2 landen die nochtans op uiterst gespannen voet leven mbt Kasjmir, of naar landen in burgeroorlog of tenminste serieuze interne spanningen (Columbia, Nigeria, Angola, Israël en Rusland).

In 2006 werden een aantal Vlaamse uitvoer- en doorvoervergunningen verstrekt voor opmerkelijke bestemmingslanden en eindgebruikers. Op dit moment is echter te weinig publieke informatie aanwezig om de wenselijkheid van deze vergunningen te evalueren.

Je kan je sowieso de vraag stellen of uitvoer naar zo'n landen wel wenselijk KAN zijn.

Meer transparantie en meer controle zijn dus dringend noodzakelijk. Zeker gezien het feit dat de export vorig jaar met 28% is toegenomen tov het vorige jaar.