Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door KingHagar
Ik vind je stelling wat geforceerd hoor. Allé, waarom zou het citaat van Marx niet te rijmen zijn met de verder ontwikkelde rol van de staat door Lenin? In een jonge arbeidersstaat zijn degenen die de staat vormen en organiseren toch ook degenen die van de klasse het mandaat gekregen hebben om haar belangen, in laatste instantie gewapend, dag in dag uit veilig te stellen?
Ik kan het niet opmaken uit dit kort stukje commentaar van jou, maar op het eerste gezicht zie ik wel wat burgerlijke misvormingen aan je visie over de staat. Voor mij bestaat een arbeidersstaat in de eerste plaats uit een verzameling van verkozen verantwoordelijken die de dagelijkse leiding van het land op zich nemen. Er zit dus een sterke vorm van centralisme in, om enerzijds efficiënt de aanvallen van de onteigende burgerlijke klasse af te staan, en anderzijds de herorganisatie van een samenleving, die voordien geleid werd door een centrale bureacratische leiding bij gratie van de burgerij, voor te bereiden op een klassenloze en staatloze maatschappij.
En zolang je staat bestaat uit mensen die fundamenteel dezelfde materiële belangen hebben als de gehele klasse, is er geen reden voor hen om de ontwikkeling van bureacratieën te bevorderen. Immers, dan stel je dat de arbeidersklasse objectief belang heeft bij de ontwikkeling van bureacratieën, wat absurd is om voor de hand liggende redenen.
En ik zou nog willen opmerken dat je véél te licht gaat over "de moeilijke omstandigheden die je altijd zal tegenkomen". De Russische revolutie kon pas slagen wanneer de internationale revolutie uitbrak, wat niet gebeurde. Rusland was een economisch en cultureel sterk onderontwikkeld land, waar er nog feodale elementen aanwezig waren. Tekorten verdelen waardoor iedereen tekort heeft, is ook voor een arbeidersdemocratie een onhoudbare situatie. En dan moet je nog de oorlogssituatie mee in kaart brengen. Van bij het begin was de prille sovjetstaat een arbeidersstaat in crisis: grote tekorten op vlak van de basisbehoeften tesamen met de culturele achtergesteldheid maakte het voor opportunisten en ex-functionarissen uit het tsarisme gemakkelijk om de arbeidersdemocratie te ondermijnen, de staat om te vormen en de controle over de economie te verwerven.
|
"Burgerlijke misvormingen"? Tja, dat zal dan wel. Ik veronderstel dat jij daarentegen geboren bent in een sloppenwijk.
Maar goed, in mijn visie op de staat leidt centralisme niet tot een echte arbeidersdemocratie. Centralisme heeft natuurlijk zijn nut: het maakt het inderdaad mogelijk om "efficiënt de aanvallen van de onteigende burgerlijke klasse af te staan" en snel de samenleving te reorganiseren, dat zal ik niet betwisten.
Maar centralisme is volgens mij niet compatibel met een echte radendemocratie, niet met echt arbeidersbeheer van ondernemingen, en niet met een maatschappij waarin iedereen zijn talenten optimaal kan ontplooien. Centralisme werkt, maar waartoe leidt het?
En die "dagelijkse leiding van verkozenen", hoe heeft die het "mandaat" gekregen om de belangen van de arbeidersklasse veilig te stellen? Dat vind ik een belangrijke vraag. En hoe kan men verzekeren dat de fuctionarissen van de staat "fundamenteel dezelfde materiële belangen hebben als de gehele klasse"? De arbeidersklasse heeft natuurlijk geen "objectief belang heeft bij de ontwikkeling van bureaucratieën", dat zou inderdaad absurd zijn zoals je zelf schrijft. Maar het ontwikkelen van een centralistisch staatsapparaat leidt volgens mij tot het ontstaan van een subklasse binnen de staatststructuren (en partijstructuren in een éénpartijstaat). Deze subklasse heeft wel belang bij de verdere bureaucratisering en de afbraak van economische autogestion.
Verder ben ik volkomen akkoord met je beschrijving van de moeilijke omstandigheden in de Sovjetunie na 1917. Ik ga hier niet licht over, ik ben me ten volle bewust hiervan. Dit was natuurlijk de fatal flaw in de theorie van de zwakste schakel. Een revolutie was inderdaad haalbaarder op korte termijn in tsaristisch Rusland, en minder haalbaar in pakweg Groot-Brittannië. Maar dezelfde omstandigheden die van tsaristisch Rusland de zwakste schakel maakten, maakten ook een goed functionerende arbeidersdemcratie onmogelijk.
Maar toen ik schreef dat er altijd wel moelilijke omstandigheden zullen zijn, dan bedoelde ik precies wat ik zei. Als we hopen op een geslaade arbeidersdemocratie, die niet degenereert, dan is het inderdaad nuttig om het verleden te bestuderen. Maar dan is het ook nuttig om theoretische vernieuwingen te ontwikkelen om waarborgen in te bouwen tegen dergeljke degeneraties. Het is niet voldoende om te hopen dat er de volgende keer geen problemen zullen zijn, dat de wereldrevolutie er de volgende keer wel onmiddelijk zal komen, of dat er de volgende keer geen invasies zullen zijn.