[Darwin]

[size=5]Migratie is niet het probleem maar de oplossing - Patrick Dewael[/size]

Ik heb voor het gemak een en ander in stukken gehakt omdat het anders onmogelijk wordt om te reageren.

Maar wat moet er uiteindelijk met die mensen gebeuren? Blijkbaar zijn niet alle landen van herkomst bereid om hun burgers terug te nemen.

Patrick Dewael: Er moet inderdaad een efficiënt en humaan terugnamebeleid komen. Samen met onze andere EU-partners moeten we overleg plegen met landen als Afghanistan, Rusland, Turkije, Nigeria, Kongo om hun onderdanen terug te nemen. Een mogelijke hulp daarbij is financiële en logistieke steun aan landen die meewerken aan repatriëringen. Dit moet leiden tot opvangcentra voor gerepatrieerden waar ze de eerste weken kunnen doorbrengen, een basisbedrag ontvangen en eventueel een opleiding kunnen volgen die hen toestaat om zich snel in te schakelen in de maatschappij. Dit bedrag moet voldoende zijn om in het thuisland te kunnen leven, maar uiteraard minder om een nieuwe poging tot vlucht naar het Westen te kunnen betalen. Toen ik dit idee enkele weken geleden lanceerde en verwees naar het geval van Kongo interpreteerden sommigen dit als een aanval op ontwikkelinghulp. Dat klopt niet, ik wil die landen juist helpen. Het is trouwens in die zin dat we financiële en logistieke steun zullen verlenen voor de opmaak van een bevolkingsregister dat moet dienen voor hun verkiezingen en voor een vlottere identificatie van hun eigen burgers. Samen met een terugnamebeleid moeten ook ontradingcampagnes gevoerd worden in die landen van herkomst, waarbij in de taal van dat land informatie wordt verspreid over onze manier van aanpak van illegalen in de EU in het algemeen en in Frankrijk, België en Nederland in het bijzonder. Aangezien deze problematiek van belang is voor alle EU-landen zal ik, in overleg met de Eerste Minister en de Minister van Buitenlandse Zaken, bij onze Ierse en Nederlandse collega’s, die in 2004 het voorzitterschap van de EU waarnemen, pleiten voor het centraal stellen van een terugnamebeleid in onze relaties met andere landen.

Dit is zowat het enige pluspunt in het betoog van Dewael : een efficiënt en humaan terugnamebeleid voor illegalen op poten zetten met de landen van herkomst.

Migratie wordt in zowat alle Europese landen beschouwd als een negatief begrip. Vooral rechtse partijen jagen de mensen vrees aan voor vreemdelingen. Is die vrees dan niet terecht?

Patrick Dewael: De toevloed van vreemdelingen in westerse landen en de daaruit voortvloeiende confrontatie met andere religies, culturen en gewoontes, zorgt voor spanningen. Dit leidt vaak tot onbehagen, angst en een vorm van zelfbehoud waar politieke en andere organisaties op inspelen. Dergelijke gevoelens kan een overheid wel temperen maar niet oplossen, laat staan onderdrukken. De beelden van illegalen die rondzwerven in onze steden roepen bij heel wat Europeanen gevoelens van angst en onzekerheid op. Die gevoelens worden nog versterkt door extreem-rechtse en populistische partijen die de indruk wekken dat vreemdelingen ons werk komen afnemen, profiteren van onze sociale zekerheid en de oorzaak zijn van alle criminaliteit en overlast die we kennen. De roep om een Fort Europa wordt dan ook steeds sterker. Nochtans is dit een illusie. Het is onmogelijk om de duizenden kilometers buitengrenzen van de Europese Unie, zeker na de uitbreiding ervan in de komende maanden en jaren, volledig en waterdicht af te sluiten. Het is niet alleen fysiek onmogelijk, het lijkt me ook onwenselijk. Het wordt hoog tijd om het probleem van de migratie op een meer genuanceerde manier te bekijken en ook de voordelen ervan in te schatten.

Wat bedoel je met die genuanceerde kijk op migratie?

Patrick Dewael: Migratie is van alle tijden. In het verleden migreerden honderdduizenden Europeanen, waaronder heel wat Vlamingen, naar de Verenigde Staten en Canada. Het heeft die landen niet verzwakt, integendeel. Het is geen toeval dat de VS, de meest dynamische samenleving in de geschiedenis, gebouwd werd door immigranten. Migranten uit Italië, Marokko en Turkije hebben in het verleden ook bijgedragen tot de ontwikkeling in ons land. Ze deden het werk dat de autochtone bevolking niet meer wou doen. Ook vandaag worden vele lageloonbanen ingevuld door nieuwkomers. Dat is in bepaalde sectoren zoals de seizoenarbeid (denk aan de fruitpluk) zelfs wettelijk voorzien. Daar is in tegenstelling tot wat sommigen beweren niets schandelijks aan. Integendeel, het betekent voor die mensen een start in een nieuwe samenleving waarin ze steeds beter af zijn dan hun precaire situatie in hun land van herkomst.

Hier haalt Dewael een mentale 'tour de force' uit. Hij begint met te stellen dat immigratie door een 'culture clash' leidt tot grote maatschappelijke spanningen maar in één adem schakelt hij tevens over naar de 'grote voordelen' van immigratie.

De immigratie van Europeanen in Amerika schildert hij af als één groot succesverhaal. Wellicht wel voor de Europeanen. Alleszins niet voor de autochtone bevolking die op een extreem racistische manier in reservaten werd teruggedrongen. Hij toont uiteraard slechts die kant van de medaille die hem goed uitkomt. De keerzijde die heel wat minder fraai oogt houdt hij wijselijk verborgen.

Vervolgens krijgen we nog eens het oud refreintje te horen dat Turken en Marokkanen naar hier werden gehaald 'om de jobs te doen die "wij" niet meer wilden doen'. De échte waarheid is natuurlijk dat de migranten naar hier gehaald werden om de lonen laag te houden, desnoods door extra werkloosheid te creëren. Had niet gedacht dat we dit afgezaagde deuntje uit de oude doos nog ooit zouden te horen gekregen hebben. In die oude mentale instinker loopt tegenwoordig zelfs de meest linkse anti-globalist niet meer, maar ja.

Wat is dan de meerwaarde van migratie en migranten?

Patrick Dewael: Belangrijk is dat die mensen zelf goederen en diensten produceren, een zaak opstarten, belastingen betalen en consumeren. Op die manier dragen ze bij tot de economische ontwikkeling van onze westerse landen. Het stimuleert de groei en heeft aldus ook een positief effect op de werkgelegenheid, ook voor onze eigen mensen. Het probleem vandaag is dat we immigranten niet wettelijk toelaten tot onze grondgebieden waardoor ze in de illegaliteit terechtkomen en aldus de concurrentie vervalsen tegenover diegenen die werken met legaal ingeschreven arbeiders. Het is een feit waarvoor we vandaag teveel de kop in het zand steken of waarvoor we dure controlediensten in het leven roepen die er uiteindelijk op neerkomen dat bepaalde economische activiteiten niet langer gebeuren. Het zorgt er ook voor dat momenteel migranten in mensonwaardige omstandigheden worden uitgebuit als werknemers maar ook als slachtoffers van huisjesmelkers. Moesten we migratie wel toestaan, liefst op een gecontroleerde manier, dan kunnen we beter dan vandaag gebruik maken van de productiviteit en specialisatie van de nieuwkomers. De Zweedse historicus Johan Norberg wijst er terecht op dat nieuwkomers niet enkel een aanbod vertegenwoordigen maar ook een vraag. Ook zij zullen nood hebben aan huizen, voeding, telefoons, televisies, kleding en andere consumptieproducten. Ook zij zullen diensten en structuren nodig hebben voor henzelf en voor hun kinderen, denk aan onderwijs. Meer mensen zien als een probleem of als een bron van werkloosheid is te vergelijken met het zien van de geboorte van meer kinderen als een probleem, aldus Johan Norberg.

Hier kan Dewael helemaal niet overtuigen. Op de vraag wat de meerwaarde is van migranten antwoordt hij 'dat ze de groei stimuleren'. Hij leutert maar wat raakt en haalt dan een argument 'pro' aan dat objectief gezien louter een minpunt is. Uit pure armoede haalt hij een zekere Norberg aan die stelt dat migranten zorgen voor een vraag. Meer migranten betekent meer mensen die behoefte hebben aan huizen en voeding stelt hij. Nu zijn dit juist twee elementen die zorgen voor een verarming van de lagere geledingen van de samenleving. Immers, meer huizen betekent minder grond, betekent duurdere grond, betekent duurdere woningen. Meer behoefte aan voeding betekent meer behoefte aan landbouwgrond, betekent duurdere grond, betekent weer eens duurdere woningen.

In onze westerse landen worden steeds minder kinderen geboren. Zal dit in de toekomst voor problemen zorgen?

Patrick Dewael: Migratie moeten we bekijken in het licht van de toenemende vergrijzing van onze bevolking. Als de vruchtbaarheid (in Vlaanderen 1,7 kinderen per gezin en in Italië zelfs maar 1,2) en de immigratie op hetzelfde peil blijven, zakt het bevolkingsaantal in Europa op 50 jaar tijd met 40 miljoen mensen van 376 naar 336 miljoen inwoners. Het aantal 60-plussers maakt tegen dat ogenblik 30% van de bevolking uit hetgeen al te raden geeft voor de betaalbaarheid van de sociale zekerheid, de pensioenen in het bijzonder. Vandaag hebben wij 35 gepensioneerden per 100 werkenden in de EU, in 2050 zullen we 75 gepensioneerden hebben per 100 werkenden. De gemiddelde leeftijd zal 53 jaar zijn. Meer immigratie is dus een noodzaak om onze economie leefbaar te houden en een sociale zekerheid te verzekeren voor de volgende generatie.

Hoeveel nieuwkomers hebben we dan nodig om onze bevolking op peil te houden?

Patrick Dewael: Het United Nations Population Fund (UNPF) schat dat om de bevolking in de EU tot 2050 op zijn huidig niveau te houden, er jaarlijks 1,6 miljoen immigranten moeten bijkomen. Maar om een stabiel evenwicht te krijgen tussen werkenden en gepensioneerden zou de EU elk jaar 13,5 miljoen immigranten moeten binnenlaten! Immigratie alleen kan het structurele probleem van onze sociale zekerheid, pensioenen en lage tewerkstelling niet oplossen, maar een instroom van gastarbeiders zou het overschakelen naar een alternatief systeem dat verschillende hervormers hebben voorgesteld wel vergemakkelijken. Daarbij komt nog dat onze industrie schreeuwt om mensen met een specifieke vaardigheid en die we hier niet vinden zoals informatici, technici, lassers, mechanici en elektriciens.

Voor de komende generaties lijkt er meer ruimte te komen, tenminste als we de aangroei van de autochtone bevolking beschouwen. Dewael ziet een verminderde bevolking echter als een minpunt. Wellicht kijkt hij enkel door de bril van de beter gesitueerden in onze samenleving. Zelfs de status quo lijkt niet voldoende voor hem. We moeten liefst nog eens blijven aangroeien, als het kan met 10 miljoen mensen in Europa per jaar. Enkel de rijken (kapitalisten) worden hiervan beter.

Gaat dit niet leiden tot een vorm van braindrain in de arme landen?

Patrick Dewael: Andere landen zoals de VS, Canada, Zuid Korea en Japan zijn volop bezig met mensen met specifieke vaardigheden aan te trekken. En Engeland en Duitsland staan op het punt hetzelfde te doen. Wat gaan wij doen? Gaan we toelaten dat alleen die landen migranten opnemen en op die manier hun economieën versterken of gaan we hetzelfde doen? Ik weet dat een moreel tegenargument de zogenaamde braindrain is, maar ook dit wil ik nuanceren. Jaarlijks studeren tienduizenden hindu's af aan de hightech-universiteiten van Indië terwijl er maar voor een deel van hen een arbeidsplaats is. Hen werk geven in onze Westerse landen is bijgevolg een goede zaak: voor de werknemer zelf, voor het gastland en voor het land van herkomst. Ik geef toe dat de situatie niet hetzelfde is in Afrika. Maar ook daar heeft migratie naar rijke landen een positief effect, namelijk via de bedragen die teruggestuurd worden naar de landen van herkomst. Volgens de Wereldbank zenden buitenlandse arbeiders elk jaar 70 miljard dollar naar familieleden. En het echte cijfer kan veel hoger zijn aangezien een groot deel ervan via informele kanalen wordt verzonden. Sommige studies suggereren 200 miljard dollar, jaarlijks. Dit is viermaal meer dan alle westerse landen elk jaar in ontwikkelingssamenwerking investeren.

Wat stel je dan voor? Moeten we dan meer migranten toelaten in de westerse landen?

Patrick Dewael: Ik stel een globaal plan van aanpak voor op Europees vlak. We moeten de migratiestop van de jaren '70 opheffen en een systeem van gecontroleerde migratie mogelijk maken. Die moet dan wel samengaan met een verstrengde controle op illegale instroom en een verbeterde opvang en inburgering in onze westerse samenlevingen. Momenteel bestaan er problemen inzake taalkennis, werk en huisvesting. Binnen een gecontroleerde migratie kunnen we dit opvangen. Jaarlijks zou de Europese Unie aangeven hoeveel migranten elk EU-land kan (en moet) opnemen teneinde de verhouding tussen actieven en inactieven op peil te houden. Elke persoon buiten de EU kan zich dan kandidaat stellen. De voorwaarden zijn de volgende: de kandidaat verbindt er zich toe om een taalcursus te volgen in zijn land van herkomst (de kost hiervoor wordt gedragen door het land van herkomst en de EU) en zich daarna te onderwerpen aan een taaltest (in het land van herkomst door examinatoren uit de betrokken EU-landen). De kandidaat heeft op basis van werkaanbiedingen uit het betrokken opvangland een arbeidsvoorstel gekregen. Het land van herkomst voorziet in de opvang van de voorziene migranten. Kandidaten die toegelaten worden mogen hun echtgenoot of echtgenote en kinderen meebrengen en zij worden dan meegerekend in het contingent legale migratie.

Dewael stelt dat het voor hoogopgeleide Indiërs zoals informatici beter is als ze niet in India, maar wel in Europa aan de slag gaan. En dit in de tijd van het 'world wide web', 'tele working' en 'tele conferencing' nota bene. Zijn bedoeling is gewoon de opgang van nieuwe dynamische medespelers op het internationale forum, zoals India, in hun opgang in te tomen.

Tegelijkertijd ziet hij niet dat door die hoogopgeleide migranten naar hier te halen hij zorgt voor nieuwe 'maatschappelijke spanningen'. Het 'racisme', dat totnogtoe een fenomeen was dat zich voornamelijk in de onderste lagen van de samenleving situeerde doordat op de werkvloer en in de volkswijken de confrontatie tussen culturen het grootst was, dreigt nu ook overgedragen te worden naar de middelste en hogere lagen van de samenleving. Op deze wijze legt Dewael de basis voor nog grotere successen van partijen die inspelen op gevoelens van concurrentie tussen culturen. Het racisme wordt niet meer een zaak voor blauwe boorden, ook de witte boorden zullen in het 'racistische kamp' geduwd worden.

Maar ja, men oogst wat men zaait.