HANDEL:
VS hanteren salamitactiek tegen generica in Latijns-Amerika
Emad Mekay
WASHINGTON, 9 december (IPS) - Het vrijhandelsakkoord CAFTA dat de Verenigde Staten proberen af te sluiten met vijf landen in Centraal-Amerika wil de toegang tot goedkope, generische aidsmedicatie zo goed als onmogelijk maken. De organisatie Artsen zonder Grenzen komt tot het besluit dat de Verenigde Staten in regionale en bilaterale akkoorden proberen door te drukken wat bij de onderhandelingen over een pan-Amerikaanse vrijhandelszone (FTAA) niet haalbaar bleek.
De Amerikaanse handelsminister Robert Zoellick ontmoet zijn collega's uit Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua deze week voor de slotbesprekingen over de vrijhandelszone. Het CAFTA-akkoord wil tarieven en andere handelsbeperkingen afbouwen voor landbouwproducten, industriegoederen,diensten, investeringen en tegelijk de intellectuele eigendomsrechten internationaal beschermen.
Volgens Artsen zonder Grenzen wil de ontwerptekst wat betreft geneesmiddelen minder ver gaan dan het geneesmiddelenakkoord van de Wereldhandelsorganisatie (WHO), dat onder bepaalde voorwaarden toelaat dat arme landen patentvrije of generische geneesmiddelen importeren of produceren. Volgens AzG zal CAFTA ervoor zorgen dat de Centraal-Amerikaanse regeringen in de toekomst dure merkproducten kopen om aids te bestrijden. Dat is nu nog steeds het geval. Honduras bijvoorbeeld, betaalt 850 dollar per aidspatiënt per jaar, ongeveer het dubbele van wat AzG uitgeeft aan generische equivalenten. Het prijsverschil gaat naar de Amerikaanse farma-reuzen.
Er bestaat ook bezorgdheid over drastische beperkingen op het systeem van verplichte licenties. Die geven regeringen of bedrijven een gepatenteerd geneesmiddel te laten produceren mits een kleine vergoeding aan de producent. Het CAFTA-akkoord wil producenten van generica ook verplichten enkele dure tests uit te voeren alvorens toegang te krijgen tot de geneesmiddelen markt. De bedrijven kunnen die test niet betalen en moeten vijf jaar wachten voor ze gebruik kunnen maken van de testresultaten van merkproducenten. Op die manier duurt het opnieuw jaren voor generica op de markt komen.
"We hebben de indruk dat de regering van president Bush binnen CAFTA nogal agressief nieuwe regels voor intellectuele eigendomsrechten probeert door te drukken", zegt Asia Russell van Health GAP, een Amerikaanse ngo die zich inzet voor toegang tot goedkope aidsmedicatie. "Hogere prijzen en een uitstel van competitie door generica bemoeilijken de toegang tot medicatie".
Gezondheids-ngo's zien in de strategie van Washington een poging de handelsregels om te buigen in het voordeel van de geneesmiddelenindustrie. Tegelijk wordt het voor regeringen in ontwikkelingslanden moeilijker om het milieu en de volksgezondheid te beschermen. Nadat een ministerconferentie in het kader van de pan-Amerikaanse handelsorganisatie verleden maand in Miami niet het verhoopte resultaat opleverde, hebben de VS zich opnieuw op bilaterale en regionale verdragen gestort.
"De VS verlaten de Wereldhandelsorganisatie en andere forums voor onderhandelingen waarin ze betere kansen hebben om de toegang tot generische geneesmiddelen te beperken", stelt Robert Weissman van Esential Action, een waakhond inzake bedrijfsethiek. Bij de CAFTA-onderhandelingen lijkt die strategie alvast te werken. De VS kondigden in Miami ook nieuwe bilaterale contacten aan met Colombia, Peru, Ecuador en Bolivia
En Bush maar meer geld beloven in de strijd tegen aids...
