[Spinoza]

‘Vlamingen zijn nu Vlaamser dan ooit’

Door onze correspondent Jeroen van der Kris

Gesprek met Belgische oud-premier Eyskens

De Belgische coalitiebesprekingen dreigen vast te lopen op tegenstellingen tussen Vlaamse en Franstalige christen-democraten. ‘Het is een kwestie van centen.’

BRUSSEL, 3 AUG. Yves Leterme heeft het moeilijk. De onderhandelingen over een nieuwe Belgische regering van liberalen en christen-democraten, die hij leidt als formateur, lijken vast te zitten op een cruciaal punt. De Vlaamse christen-democraat Leterme beloofde zijn kiezers op 10 juni meer bevoegdheden voor Vlaanderen.

Maar Franstalige politici willen daar niets van weten. Joëlle Milquet, de leider van de Franstalige christen-democraten, is door de media uitgeroepen tot Madame Non. Vlaamse politici waarschuwen Leterme ondertussen géén concessies te doen aan Franstaligen.

Mark Eyskens (74), oud-premier en in de periode 1976-1992 lid van dertien regeringen, maakt zich zorgen. Ook in het verleden liepen de spanningen tussen Franstaligen en Vlamingen soms hoog op, zegt hij. Misschien nog wel hoger.

Maar er is volgens hem een verschil met toen: politici aan beide zijden van de taalgrens kennen elkaar nu nauwelijks.

Eyskens, net als Leterme een christen-democraat: „Wij zagen de Franstaligen regelmatig buiten de politiek, bij dineetjes bijvoorbeeld.

Onze echtgenotes kenden elkaar. Mijn vader, die drie keer premier was, was intiem bevriend met de Franstalige socialist Paul- Henri Spaak. In mijn tijd zaten we nog in één gebouw met de Franstalige christen-democraten. We wisten van elkaar hoe ver we konden gaan. En die grens gingen we niet over. Dat is nu veel moeilijker. Ze leren elkaar pas kennen aan de onderhandelingstafel.”

Wat is nu kern van het probleem? „Het gaat om centen. Er vloeit veel geld van het noorden naar het zuiden van het land. Het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking ligt in Wallonië ruim 15 procent lager dan in Vlaanderen.

In Vlaanderen leeft het idee: De Belgische koe wordt vooral gemolken in Wallonië. In Wallonië vreest men dat de solidariteit wordt verbroken.”

Een belangrijk punt is de kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde (zie kader).

Dat gaat toch niet om geld? „Nee, dat is vooral symboliek. Vlamingen zijn bang dat Franstaligen de taalgrens willen wijzigen. Die is vastgelegd in 1962. Als een Vlaming naar Luik verhuist, dan past hij zich aan. Hij gaat Frans spreken.

Franstaligen willen in de Vlaamse ‘rand’ van Brussel gaan wonen en toch alles in het Frans blijven doen. „Vlamingen redeneren volgens het territorialiteitsbeginsel: een volk heeft land nodig. Franstaligen zeggen: de mensen zijn belangrijker dan het land waar ze wonen. In de geschiedenis hebben we gezien waar dat toe kan leiden.

Wist u dat de eerste Belgische regering in 1830 uit zes Vlamingen bestond?

Alleen: ze spraken allemaal Frans.”

Is de huidige generatie Vlaamse christen-democraten Vlaamser dan die van u? „Ja, dat is juist. Maar dat geldt niet alleen voor de christen-democraten, ook voor de socialisten en de liberalen. Dat komt door extreemrechts.

Onder druk van een vreselijke partij als het Vlaams Belang zijn andere partijen ook het belang van de Vlaamse natie gaan onderstrepen.”

Leterme heeft bij de formatie geopperd de gewesten (Vlaanderen,Wallonië en Brussel) meer zeggenschap te geven over de Belgische spoorwegen.

Kunt u zich voorstellen dat Franstaligen zich afvragen: waar eindigt dit? „Ja, maar het enige dat de Vlamingen momenteel vragen is dat ze iemand mogen benoemen in het bestuur van de spoorwegen. Dat is niet het einde van België. Mijn partij is niet separatistisch. „Het zou ook onverstandig zijn Vlaanderen onafhankelijk te verklaren.

Als dat gebeurt, dan verdwijnt België niet. België bestaat dan gewoon uit Wallonië en Brussel. „Elke dag reizen er duizenden Vlamingen naar Brussel om er te werken. Die zouden daar dan belasting moeten gaan betalen. Ik heb wel eens een berekening gemaakt.

Het zou om bijna net zo veel geld gaan als er nu van noord naar zuid vloeit.”

Hoe gaat het nu verder? „De komende week wordt heel spannend voor Yves Leterme. Het is niet ondenkbaar dat hij mislukt.

Dat is niet te hopen, want dan zullen Vlamingen het gevoel hebben dat de Franstaligen hun formateur hebben vermoord. De koning kan vervolgens proberen een Franstalige formateur te benoemen. Maar dan zal bij ons de neiging ontstaan ook die man af te schieten.”


Grootste struikelblok: de kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde

Vlaamse politici eisen een ‘staatshervorming’.

Ze willen dat de gewesten (Vlaanderen, Brussel, Wallonië) bevoegd worden inzake arbeidsmarktbeleid.

Gezondheidszorg wordt ook genoemd. Maar het grootste struikelblok in de formatie is de kwestie Brussel- Halle-Vilvoorde, afgekort ‘B HV’.

Bij verkiezingen voor de Belgische Kamer worden per provincie kandidatenlijsten opgesteld. Kiezers in Vlaanderen stemmen dus op Vlaamse partijen, kiezers in Wallonië stemmen op Franstalige partijen. Een uitzondering is het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde.

Dat bestaat uit het tweetalige Brussel, plús 35 Vlaamse gemeenten rond Brussel.

In die Vlaamse ‘rand’ rond Brussel wonen veel Franstaligen, in sommige gemeenten vormen ze bijna 80 procent van de bevolking.

Dankzij ‘B HV’ kunnen ze op de Brusselse kopstukken van Franstalige partijen stemmen.

Vlaamse politici eisen dat ‘B HV’ wordt gesplitst in een tweetalig deel (Brussel) en een Vlaams deel .


Bron: NRC Handelsblad

Eigenlijk zou er meer van dit soort nieuws in de Nederlandse kranten moeten verschijnen. Want de onwetendheid over Belgie gaat ver in Nederland.