Oorspronkelijk geplaatst door freespirit
Vandaag een interessant opiniestuk van een leerkracht in 'De Morgen' gelezen: de (algemene) kennis van leerlingen, wat betreft basisvaardigheden, is op zijn zachtst uitgedrukt bedroevend te noemen. Daar ik er zelf een korte carrière als leerkracht secundair onderwijs op nahoudt en enigzins gedesillusioneerd het onderwijs verlaat (maar niet om die reden, kreeg ergens anders een betere tewerkstellingskans) heb ik het opiniestuk met meer dan gewone aandacht gelezen. En wat de betreffende leerkracht - voorzitter van OZON = Onderwijs zonder Ontscholing - wist te vertellen, noem ik nagels met koppen slaan. Hij trapt uiteraard een aantal open deuren in, maar het is een feit - en dit mag nog eens in de verf worden gezet - dat het kennisniveau van onze huidige leerlingenpopulatie bedroevend achteruitgaat ten voordele van zogenaamde verworven vaardigheden.
Leerlingen slagen er blijkbaar niet meer in om in een korte tekst minder dan een tiental DT-fouten te schrijven, hoofdrekenen is er niet meer bij en over algemene elementaire aardrijkskunde, geschiedenis of wetenschap in het algemeen moet je ze helemaal niets meer vragen. In het huidige onderwijssysteem worden leraars ook niet gestimuleerd deze kennis bij te schaven of te verbeteren. Sterker zelfs: wanneer je bijvoorbeeld als niet-taalleerkracht DT-fouten verbetert en quoteert, wordt je vaak door je directie op het matje geroepen. Het is immers niet relevant voor de vakinhoud en het werkt tegen het o zo belangrijke welbevinden van de leerlingen. Vakoverschrijdend werken, zei u: dream on. Het is de scholen tegenwoordig vooral te doen om de leerlingen te behagen (en vaak hun ouders), een goede basiskennis erin drillen past echter niet meer in dat plaatje, want dan zouden de leerlingen zich eens moeten inspannen. Ik zeg niet dat we terug moeten evolueren naar een systeem zoals vijftig jaar geleden, waarbij leerlingen klakkeloos kennis van de leerkracht moesten overnemen en nederig moesten buigen voor de leraar, maar het is volgens mij wel een feit dat we nu het kind met het badwater aan het weggooien zijn. Elementaire basiskennis lijkt niet meer (althans in het secundair onderwijs) niet meer aan de orde te zijn, vele pedagoochelaars bestempelen het als nutteloos en contraproductief.
Wat is er dan in de plaats gekomen? Een goede vraag, met een voor vele 'onderwijsverbeteraars' duidelijk antwoord: vaardigheidstraining. Het ideaal van de 'leerkracht als coach' wordt steeds vaker luidkeels van de daken geroepen. Een leraar die belerend zijn leerlingen het één en het ander (gezamenlijk) uitlegt, is uit den boze, de leerlingen moeten zelf via nieuwe verworven vaardigheden op 'ontdekkingstocht' gaan. Vele pedagogen, directies en nieuwsgezinde beleidsmensen vinden aangeboden of passief aangeleerde kennis immers overbodig, de leraar moet niet meer doen dan een kader aan te bieden waarbinnen de leerlingen tot kennisverwerving kunnen komen.
In theorie misschien allemaal goed en wel, maar in de praktijk werkt het langs geen kanten. Ik heb deze praktijk regelematig mogen ondervinden, met ASO-leerlingen van 16 jaar die geen regel zonder DT-fout kunnen neerschrijven, de tafels van 10 blijkbaar niet meer beheersen en Portugal op een blinde kaart op de plaats van Namibië aanduiden. Zelfs deze basisschoolvaardigheden lijken jongeren niet meer te beheersen. Wanneer men hierover opmerkingen maakt of kritische uitlatingen over doet als leraar, loop je nog 'het gevaar' dat dit niet door de directie in dank wordt afgenomen, want je moet de leerlingen toch niet op 'nuttloze kennisfeitjes' beoordelen en het behoort niet tot je vakgebied.
Naar mijn mening is de discussie tussen 'ofwel meer kennis ofwel meer vaardigheden' in het onderwijs een overbodige discussie. Beiden vallen immers niet van elkaar los te koppelen en ze hebben elkaar nodig. Uit het opiniestuk van vandaag blijkt ook dat jongeren met een betere kennisverwerving vrijwel automatisch ook beter nieuwe vaardigheden tot uiting kunnen laten komen. Ik stel daarom voor terug meer aandacht te schenken aan meer traditionele onderwijsvormen zoals het (gezamenlijk) verwerven en aanleren van kennis, zonder evenwel de door mij gewaardeeerde kritische zin van de leerlingen te onderdrukken. Pas nadien kunnen de toegepaste vaardigheden aan bod komen, na eerst een degelijke en gefundeerde kennisbasis te hebben bekomen. Het hoofdaccent leggen op de ontwikkeling van vaardigheden zonder bepaalde kennisverwerving (zoals nu nde trieste onderwijstendens is) is absurd en belachelijk. Je kan toch ook geen goede loodgieter zijn als je alle mogelijke kennis daaromtrent hebt aangeleerd, maar geen buizen ter beschikking hebt om deze vaardigheden toe te passen. Dit anekdotisch voorbeeld toont aan hoe absurd de huidge evolutie in het onderwijslandschap is.
In plaats van leerkrachten eindeloos te laten omscholen, met nieuwe pedagogische visies af te komen en de (uitbreidende) rechten van de leerlingen (en hun ouders) te laten gelden, zouden de pedagoochelaars, beleidsmensen en (sommige directies) beter eerst eens een cursus volgen om van hun wereldvreemdheid af te geraken. Dan komen we al veel verder en komen deze lieden misschien tot het besef dat het gebrek aan elementaire kennis onder de kinderen / jongeren stilaan onleefbaar wordt. Het onderwijs in België behoort of behoorde tot het meest kwalitatieve van Europa of zelfs de wereld. Als het zo verder gaat zal dit echter niet lang meer duren ...
P.S.: ik deed een poging om het opiniestuk online op te speuren (op de site van 'De Morgen') en hier te plaatsen, maar ik ben er helaas niet in geslaagd dit online terug te vinden. Het is elk geval interessant en voor sommigen verhelderend.
|