Oorspronkelijk geplaatst door Doomy
De huidige regeringsvorming zit geblokkeerd omdat de Nederlandstalige en Franstalige politici het niet eens geraken over de richting die een staatshervorming moet uitgaan. Maar hoeft dit eigenlijk te verbazen? Men probeert immers een Belgisch centralistisch en jakobijns unitarisme te vervangen door een al even centralistisch en jakobijns Vlaams en Waals unitarisme. Als een Belgisch unitarisme niet leefbaar bleek, waarom zouden twee andere centralismes dan wél leefbaar zijn? Ook binnen Vlaanderen en Wallonië heb je verschillen tussen provincies, streken en gemeenten. Het is gewoon oude wijn in nieuwe zakken. Het wordt misschien eens tijd om naar een alternatief soort staatshervorming te streven?
Referendums
Om te beginnen kunnen degenen die staatshervormingen willen eens het fatsoen beginnen op te brengen om in een referendum de bevolking daarover het laatste woord te geven. Als men een mandaat krijgt om namens iemand anders te onderhandelen (bijvooorbeeld politici bij verkiezingen door de kiezers) kan men wel namens die andere onderhandelen, maar het is nog altijd die andere die dit mandaat heeft gegeven die daarover het laatste woord hebben. Als hij het resultaat van een onderhandeling maar niks vindt, dan moet hij dit resultaat kunnen afwijzen.
Bij geen enkele bestuurlijke hervorming - of het nu gaat om staatshervormingen, gemeentefusies, kieswetgeving, bestuurlijke indelingen, grondwetswijzigingen - vraagt men de mening van de bevolking. Het is nochtans die bevolking die met de resultaten van deze hervormingen moeten leven, en niet alleen politici die menen te weten wat goed is voor een ander. Is het dan teveel gevraagd om die bevolking dan op zijn minst in een referendum haar goedkeuring te vragen?
Provinciale en gemeentelijke autonomie
De nieuwe Vlaamse en Waalse overheid nemen dezelfde centralistische neigingen van het vroegere "Belgique �* papa" over. Maar veel mensen voelen zich identitair meer verbonden met hun gemeente, hun streek, of hun provincie; nog veel meer dan met de naar hun gevoel even kunstmatige gewesten. Zo hebben veel Limburgers een "Limburg-gevoel", en voelen ze zich nauwelijks Vlamingen. Ook West-Vlamingen verschillen van Antwerpenaars. En veel Duitstalige Belgen en Luxemburgers voelen zich geen Waal. Ook binnen de gewesten is er een wafelijzerpolitiek om rivaliteiten tussen gemeenten te overbruggen. Denk maar aan de rivaliteit tussen de Vlaamse havens (Antwerpen, Gent, Zeebrugge), de rivaliteit tussen het Waalse Luik en Charleroi, en de rivaliteit tussen de welvarende Waalse noord-zuid-as en de verarmde Waalse oost-west-as.
Is het dan niet veel logischer om alle gewestbevoegdheden over te dragen aan de provincies en daar de nieuwe deelstaten van te maken? We kunnen beginnen met 12 provinciale deelstaten: de huidige 5 Vlaamse en 5 Waalse provincies, Brussel, en Duitstalig België. Elk van die provincies hebben - naar het voorbeeld van de Zwitserse kantons - hun eigen grondwet en hun eigen taalpolitiek. Indien de bevolking van die provincies dit in een referendum te kennen geeft kunnen sommige provincies eventueel samensmelten. Wil men de huidige gewesten behouden, dan moeten die op zijn minst een federatie van provincies worden.
En uiteraard moeten binnen die provincies ook de streken en gemeenten een grote mate van autonomie hebben. Provincies worden dan federaties van streken, streken federaties van gemeenten, (grote) gemeenten federaties van deelgemeenten, en deelgemeenten federaties van dorpen en wijken worden. Dit is fraktaalfederalisme, naar het voorbeeld van een fraktaal die zijn eigen struktuur op steeds kleinere schaal herhaalt.
Ook plaats voor streektalen
Provincies die dit willen kunnen eventueel ook -naar het voorbeeld van het Fries in Friesland en het Letzenburgs in het Groothertogdom Luxemburg- hun plaatselijke streektaal een plaatselijk officieel streektaalstatuut geven. Want waarom zouden alleen de 3 officiële instruktietalen Nederlands, Frans en Duits een officieel statuut mogen krijgen? Waarom moeten streektalen zoals het West-Vlaams, het Brabants, het Limburgs, het Letzenburgs, het Waals, het Picardisch,... altijd stiefmoederlijk worden behandeld?
Verkozen niet-territoriale overheden
Er zijn in ons land ook enkele overheden wiens bevoegdheden niet-territoriaal maar taak-gebonden zijn. Zo heb je op gemeentelijk niveau de OCMW's voor armoedebestrijding, op streekniveau de intercommunales voor nutsvoorzieningen, en op federaal niveau de sociale zekerheid, de onafhankelijke Nationale Bank, en de onafhankelijke Justitie. Nu droppen politieke partijen er op een oncontroleerbare manier hun "mannetjes". Waarom het bestuur van deze overheden niet - naar het voorbeeld van de Nederlandse waterschappen - rechtstreeks laten verkiezen door de bevolking volgens het principe "no taxes without representation"? Dan heeft de burger tenminste een stem bij deze overheden wiens beleid hij moet ondergaan. Die verkiezingen kunnen dan samenvallen met gemeentelijke, provinciale en federale verkiezingen. Mogelijke overheden op federaal niveau zijn dan een overheid voor Infrastruktuur (wegen, waterlopen, havens, spoorwegen, nutsvoorzieningen,...), voor Welvaart (sociale zekerheid op federaal niveau en OCMW's op gemeentelijk niveau), voor een onafhankelijke Nationale Bank, voor een onafhankelijke Justitie, voor een onafhankelijke Belastingsdienst.
Gelijkbehandeling van alle gemeenschappen
Nu krijgen in België 3 gemeenschappen op basis van instruktietaal (Nederlands, Frans, Duits) een voorkeurbehandeling. Net zoals in Noord-Ierland 2 gemeenschappen op basis van godsdienst (katholiek en protestants) een voorkeurbehandeling krijgen. Maar wat met de gemeenschappen op basis van streektaal, streekgebonden identiteit, levensbeschouwelijke overtuiging, ja zelfs muzikale voorkeur? Waarom moet voor hen de vrijheid van vereniging volstaan om zich te verenigen, terwijl de Vlaamse, Franse en Duitse gemeenschappen ook de bevoegdheden van overheden mogen hebben? Dit is discriminatie tegenover deze andere gemeenschappen. Neem nu bijvoorbeeld de gemeenschap van de metalfans. Ze hebben alle kenmerken van een volk: eigen gebruiken en gewoonten, eigen muziek, eigen levensstijl, eigen platenlabels en tijdschriften, eigen festivals en concerten,... Een metalfestival als Graspop trekt 100.000 bezoekers. En hoeveel bezoekers zijn er op Ijzerbedevaart en Ijzerwake samen? 5.000? 6.000? En hoeveel Duitstalige Belgen zijn er? 60.000? 80.000? In ieder geval is de gemeenschap van metalfans meer representatief dan de Vlaamse Beweging of de Duitstalige Gemeenschap. Muzieksmaak is tegenwoordig een sterkere identitaire binding dan een regionale identiteit. Er zijn dus twee mogelijkheden:
*) Ofwel van alle gemeenschapskwesties een privéaangelegenheid maken: In vroegere tijden vond men dat godsdienstige overtuiging en staatsaanhorigheid samen moesten vallen. Tegenwoordig heeft elke demokratische staat een godsdienstvrijheid, waarbij godsdienstige overtuiging een privékwestie is. In vroegere tijden moest iemand zich wenden tot de zuil van zijn politieke overtuiging of -meestal- van zijn/haar werkgever: katholiek, socialistisch, liberaal,.... Nu vind men dat men zelf zijn ziekenbond of mutualiteit mag kiezen omdat dit een privéaangelegenheid is. Waarom dan ook niet van een persoonsgebonden aangelegenheid zoals instruktietaal, cultuur en onderwijs een privézaak maken?
*) Ofwel nieuwe gemeenschappen toelaten: Als de gemeenschappen op basis van instruktietaal hun bevoegdheden als overheden voor persoonsgebonden aangelegenheden willen behouden, dan moeten ook andere gemeenschappen - bijvoorbeeld op basis van godsdienst, streektaal, regionale identiteit, muzikale voorkeur- die bevoegdheden kunnen krijgen. Dan moet er bijvoorbeeld ook een officiële gemeenschap van moslims, van Westvlaamstaligen, van Limburgstaligen, van Letzenburgstaligen, van Belgen, van Luikenaars, van Antwerpenaars, van Brusselaars, van metalfans, van motorrijders,... worden erkend.
Welke keuze men ook maakt, het wordt tijd dat alle gemeenschappen op gelijke voet worden behandeld. Ofwel zijn ze allemaal tevreden met de vrijheid van vereniging (en dus ook de Vlaamse, Franse en Duitse Gemeenschap), ofwel krijgen ze allemaal dezelfde bevoegdheden van een overheid (en dus ook de moslims en de metalfans).
Gekoloniseerde streken
De Vlaamse Beweging wijst vaak naar de Vlaamse Rand als voorbeeld van hoe de plaatselijke bevolking door kapitaalkrachtige inwijkelingen (Franstalige Brusselaars en Eurokraten) worden gekoloniseerd en/of weggejaagd doordat alles veel te duur wordt in hun geboortestreek. Het gaat niet op om deze inwijkelingen dan in een referendum te laten beslissen om gemeenten waaruit ze de oorspronkelijke bewoners met hun dikke portemonnee hebben weggejaagd aan te laten sluiten bij hun gewest van oorsprong.
Maar dit geldt evengoed voor de Westvlaamse Kust (gekoloniseerd door kapitaalkrachtige Antwerpenaars, Brusselaars, Nederlanders, Fransen, Luxemburgers), de Noordelijke Kempen (gekoloniseerd door kapitaalkrachtige Nederlanders) en de Oost-kantons (gekoloniseerd door kapitaalkrachtige Duitsers). Over institutionele zaken zoals onafhankelijkheid en aansluiting, bestuurlijke indeling, kieswetgeving, grondwet, enz. zouden alleen de oorspronkelijke inwoners mogen stemmen. Wel beschouwt men dan iedereen die in de gemeente in kwestie is geboren en/of er het grootste gedeelte van zijn minderjarigheid heeft gewoond (en er dus geïntegreerd is) als een oorspronkelijke inwoner. Een ter plaatse geboren en/of opgegroeide nakomeling van een inwijkeling wordt dan beschouwd als een oorspronkelijke inwoner. De inwijkeling zelf kan alleen meestemmen in niet-institutionele zaken zoals gemeenteraadsverkiezingen, referenda over niet-institutionele zaken (bijvoorbeeld afvalbeleid), enz. Voor de rest heeft de inwijkeling dezelfde rechten en plichten als de oorspronkelijke inwoners.
Ook moeten de plaatselijke OCMW's een politiek voeren om voor de minder kapitaalkrachtige bevolking voldoende betaalbare sociale woningen te voorzien, zodat die niet noodgedwongen hun geboortetreek moeten verlaten.
Benelux-federatie
Als men van België een federatie van provincies heeft gemaakt kan ze dan na verloop van tijd misschien opgaan in een grotere Benelux-federatie met provinciale deelstaten, een beetje zoals Zwitserland met zijn kantons?: een Verenigde Provincies van de Lage Landen. Dit zou een compromis zijn die zowel belgicisten als flaminganten tevreden kan stellen: de huidige Belgische provincies blijven binnen eenzelfde staatsverband, en de Vlaamse provincies gaan dan ook een unie aan met de Nederlandse provincies. België en haar deelstaten Vlaanderen en Wallonië verdampen dan tussen het provinciale en het Benelux-niveau. Het zou ook een terugkeer zijn naar de historische eenheid van de Lage Landen: een Verenigde Provincies van de Lage Landen.
Elke provincie krijgt dezelfde autonomie zoals het huidige Groothertogdom Luxemburg tegenwoordig in Benelux-verband heeft en kan zelf bepalen of ze een wel of niet een vorst als staatshoofd willen hebben. Indien de bevolking van bepaalde provincies dit via referendum wenst kunnen die eventueel samensmelten. Enkele mogelijke voorbeelden:
*) West-, Oost- en Zeeuws-Vlaanderen tot een provincie Vlaanderen.
*) Belgische en Nederlands Limburg tot een provincie Limburg.
*) Vlaams-Brabant, Antwerpen en Noord-Brabant tot een provincie Brabant.
*) Groothertogdom Luxemburg, Belgisch Luxemburg en eventueel de Duitstalige Oostkantons (of eventueel enkel het zuidelijk gedeelte) tot een provincie Luxemburg (waar de officiële talen Letzenburgs, Duits en Frans zijn).
*) Het zuidelijk gedeelte van de Oostkantons (waar de streektaal dicht bij het Letzenburgs aanleunt) kan zich eventueel aansluiten bij Luxemburg, en het noordelijk gedeelte van de Oostkantons (waar de streektaal dicht bij het Limburgs aanleunt) kan zich eventueel aansluiten bij Limburg.
Dit zou de Lage Landen -die dan 27 miljoen inwoners zou hebben- een sterkere stem binnen de Europese Unie geven. Het is trouwens nu al zo dat België, Nederland en Luxemburg steeds vaker op Benelux-niveau hun gemeenschappelijke belangen verdedigen. Binnen NAVO-verband opereren de Belgische en Nederlandse Marine om besparingsmaatregelen al onder een gezamenlijk commando. En een op grotere schaal georganiseerde sociale zekerheid met provinciale responsabilisering heeft voor deze vergrijzende Lage Landen zo ook haar voordelen. Bovendien organiseren veel multinationals die zaken doen in de Lage Landen zich nu al op Benelux-niveau. Waarom deze ontwikkelingen dan ontkennen?
Individueel zelfbeschikkingsrecht
Misschien kunnen we ons ook eens de vraag stellen waarom een staat of deelstaat wél zelfbeschikkingsrecht heeft, en deelgebieden (provincies, streken, gemeenten, dorpen) en individuen niet? Als een individu zich onafhankelijk zou verklaren van een staat en weigert zijn belastingen te betalen wordt die in de bak gedraaid en worden zijn eigendommen aangeslagen. Waar is de logica hier? Moet men aan individuen niet het recht geven om zich onafhankelijk te verklaren van een staat en zijn eigen gemeenschap te stichten? Het zelfbeschikingsrecht is er ofwel voor iedereen ofwel voor niemand. Of is de staat -of die zich nu Belgisch, Vlaams of Waals noemt- zoals vanouds alleen maar een groep gewapende mannen die "hun" onderdanen met dwang hun wil opleggen? Misschien moeten we ook maar eens de verhouding staat-individu uitklaren vooraleer we een oude staat door twee nieuwe vervangen? Het kan toch niet de bedoeling zijn om gewoon de oude heersers voor nieuwe en de oude elite voor een nieuwe in te wisselen? Dit is immers oude wijn in nieuwe zakken, en vanuit demokratisch oogpunt geen meerwaarde.
Onrealistisch?
Belgicisten, flaminganten en walliganten zullen nu waarschijnlijk zeggen dat deze voorstellen "onrealistisch" zijn. Maar zijn hun voorstellen altijd realistisch? Maken ze er zich niet té gemakkelijk van af als ze stellen dat hun voorstellen de enige haalbare zijn?
|