[Rudy]

Françoise Desguin, advocaat

door Marc Reynebeau - (c) 09/02/08





Gewezen kamervoorzitter Herman De Croo (Open VLD) laat geregeld de boutade vallen - in het Frans - dat iedereen altijd ergens vandaan komt. Daarmee geeft hij uitdrukking aan zijn diepe gehechtheid aan 'zijn' Michelbeke, een deelgemeente van het Oost-Vlaamse Brakel, waar hij burgemeester is.

Waarschijnlijk beseft De Croo niet goed dat die boutade ook erg populair is bij de meer verlichte Vlaams-nationalisten, lieden van wie hij nochtans vermoedt dat hun hoofd niet helemaal in orde is. Zij verklaren ermee dan weer hun ijver voor de Vlaamse zaak.

Maar mensen komen niet alleen geografisch ergens vandaan. Dat doen ze ook sociaal. Ze dragen in hun mentaliteit de opvattingen mee die ze door hun afkomst hebben meegekregen.

Dat bewees uitgerekend Françoise Desguin (68), de advocate die met De Croo is getrouwd. Samen hebben ze twee kinderen, Alexander en Ariane, nu volwassen, die zich metterwoon hebben gevestigd nabij de ouderlijke villa, in de schaduw van de in het wielermilieu roemruchte Berendries.

Françoise Desguin liet de voorbije dagen danig van zich spreken nadat ze de Juristenkrant, het vakblad van de Vlaamse Juristenvereniging, een bijzondere jammerklacht liet noteren. Het is in de advocatuur, zo opperde ze in een interview, niet meer gesteld als vroeger, toen alleen jongeren uit een universitair milieu rechten gingen studeren. 'Er is een andere sociale klasse bij gekomen', kinderen van beenhouwers, bijvoorbeeld.

Niet dat mevrouw De Croo iets heeft tegen slagers, ieder zijn stiel, maar ja, allicht door de dagelijkse omgang met dieren is het kennelijk wel een grof volkje. En hun kinderen gedragen zich navenant, als boerenpummels zonder manieren.

Dat mogen onder anderen de West-Vlaamse gouverneur Paul Breyne, de Antwerpse burgemeester Patrick Janssens, Vlaams minister Dirk Van Mechelen, de acteur Lucas Van den Eynde of de schrijver Tom Lanoye, allen slagerszonen, in hun zak steken.

Die uitspraken kunnen paradoxaal lijken, aangezien het gezin De Croo al van kort na het huwelijk, in 1961, in het erg rurale Zuid-Oost-Vlaanderen woont. De heer des huizes gaat er prat op 'een boer' te zijn en verblijdt er de fiscus nog elk jaar gaarne met zijn inkomsten uit de fruitteelt.

Privé houden de De Croos er trouwens zelf een kleine dierentuin op na. Maar die telt, op wat kippen en konijnen na, vooral specimens van exotische aard, die niet voor het slachthuis en de consumptie zijn bestemd, zoals een legendarisch geworden kangoeroe, onder meer omdat hij twee jaar geleden nog even op de loop huppelde en de Omloop Het Volk in het ongerede dreigde te brengen, een koppel hangbuikzwijnen en een rottweiler, die niet zoals elke hond Vlekje heet, maar apporteert op de veel keuriger naam Maxou.

En voorts telt Françoise Desguin onder haar klanten - ze is advocaat aan de balie van Oudenaarde - nogal wat mensen uit de landbouw en de veeteelt. Zo was ze onder meer advocate van de dierenhandelaars die in september 1998 Gaia-voorman Michel Vandenbosch in elkaar timmerden op de veemarkt van Anderlecht.

Ze riep de rechter toen voor dat hij moest begrijpen dat het er in dat milieu wat ruwer aan toegaat. Het is aangewezen, vond ze, om, zoals ook zij doet, een stevige stok mee te nemen wanneer men zich onder de koebeesten begeeft. Een dierenrechtenactivist kan dus maar beter uitkijken wanneer hij hetzelfde doet.

Maar het nederige volkje moet wel zijn plaats kennen, vooral als het opklimt op de sociale ladder. Wanneer het zich onder hogere sociale klassen mengt, bijvoorbeeld in de advocatuur, die lang een elitaire beroepsgroep is gebleven, moet het daar wel de fatsoensnormen van overnemen en zich ernaar gedragen. 'Gepommadeerd', zo omschreef ze die normen zonder enige ironie in Het Laatste Nieuws.

En daarmee loopt het wel eens mis, aldus de advocate. De universiteit is volgens haar niet gedemocratiseerd, maar 'gevulgariseerd', met als resultaat dat de slagerszonen de balie hebben 'verwilderd', waardoor advocaten nu ruw en onbeschoft met elkaar omgaan. En ze weet waarover ze spreekt, want in Oudenaarde is ze de collega van drie slagerszonen en ze heeft aan de balie al 35 jaar ervaring.

Zelf komt Françoise Desguin uit een Brussels intellectueel en burgerlijk-Franstalig milieu (haar vader was ingenieur), dat haar in de late jaren vijftig rechten liet studeren aan de ULB. Daar is het trouwens dat ze De Croo leerde kennen.

Hoe keurig haar eigen stamboom is, blijkt in Antwerpen, waar een chique lei is genoemd naar de oom van haar grootvader, Victor Desguin, een prominente liberale politicus en vrijmetselaar.

Deze Desguin heeft het overigens niet getroffen in zijn politieke carrière. Twee keer werd hij voorgedragen om burgemeester van de stad te worden, in 1892 en 1908, en twee keer benoemde de katholieke regering een gelovige in zijn plaats. De lei die naar hem werd genoemd, mocht enigszins als troostprijs gelden.

De stille Vlaamse Ardennen, waar Michelbeke ligt, delen die aversie voor liberalen en goddelozen niet. Al dik twee eeuwen broeit daar integendeel een voor het Vlaamse platteland vrij uitzonderlijke aversie voor de traditionele, ook economische almacht van de kerk.

In de loop der tijden bouwde het liberalisme daarop een stevige machtsbasis uit. Daarop steunt de onverwoestbare populariteit van Herman De Croo. Notabelen als advocaten, dokters en notarissen ontwikkelden er zich tot een liberaalgezinde plattelandsaristocratie, een lokale elite die een eigen standsbewustzijn - ze gaat paardrijden en is lid van de Rotary - koppelt aan een uitgesproken paternalisme.

In het naburige Zwalm liep de liberale almacht pas in 2006 ten einde, toen de socialist Bruno Tuybens er nipt meer stemmen kon vergaren dan de aloude burgemeester Basiel Eeckhout, ooit nog privésecretaris van Herman De Croo én klant van Françoise Desguin, toen diens als potentatenmanieren omschreven beleid hem voor de rechter bracht.

Maar in Brakel houdt De Croo stand. En zoals een mens altijd ergens vandaan komt, zo wordt zijn vrouw ook bepaald door waar zij naartoe ging en zich thuis voelt.

Marc Reynebeau