[Online]

De Weg naar Mekka

Vincent De Roeck 25 april 2008

Enige tijd geleden presenteerde de Vlaamse televisiemaker Jan Leyers een programma over de gespannen relatie tussen de Islamwereld en de Westerse beschaving. Zijn kritische kijk was verfrissend, en ook de conclusies van Jan Leyers waren in menig opzicht ontluisterend.


Elke vrijdagavond presenteerde Jan Leyers alweer een nieuw programma op Canvas, getiteld “De Weg naar Mekka”, waarin hij de gespannen relatie tussen het islamitische Oosten en het seculier-christelijke Westen tracht te begrijpen en te overbruggen. Althans dat was volgens de aankondigingen de initiële bedoeling van het TV-programma. In een interview met de gratis krant Metro neemt Jan Leyers deze week echter géén blad voor de mond en durft hij zelfs openlijk te zeggen dat de kloof eigenlijk onoverbrugbaar is en de islam allesbehalve aanvaardbaar voor het Westen. Hij spreekt zich ook sceptisch uit over de toekomst van de gematigde islam en vreest dat de “culturele genen” van de moslims nooit met die van de christenen tot een vergelijk zullen kunnen komen. Jan Leyers hekelt in het interview ook de rol van de vrouw in de islamwereld. “Een café zonder vrouwen is de grens van Europa,” klinkt het uit de mond van de gevierde zanger.

Een echte filosofische “common ground” heb ik niet gevonden. Als we allebei water bij de wijn doen, komt alles wel in orde, klinkt het vaak. Maar ik vraag me nu oprecht af of dat wel echt zo is.

Jan Leyers trok gedurende drie maanden door tien Arabische landen en kwam tot de conclusie dat het water tussen onze beschaving en de islam veel dieper is, en blijft, dan de Bosphorus. Over de serie die op zoek gaat naar “de ziel van de moslim” werd bij Van Halewijck trouwens ook een boek uitgegeven. Leyers verwoordt het als volgt:

Ik vind de islamhouding tegenover de scheiding tussen Kerk en Staat, de vrijheid van meningsuiting en de gelijkwaardigheid tussen de seksen moreel verwerpelijk.

Hij springt de Nederlandse islamcriticus Paul Scheffer bij die enkele weken geleden in Knack beweerde dat het zeker geen vooruitgang genoemd kan worden dat islamieten voortaan hun vrouw enkel nog maar op maandag en woensdag mogen slagen. Jan Leyers kon ook geen “grijze zone” detecteren binnen de islam. Het zwart-wit denken binnen deze compromisloze godsdienst maakt de cohabitatie van culturen uitermate moeilijk, misschien zelfs totaal onmogelijk.

De islam is een jonge godsdienst en moet tijd krijgen om zich in een moderne vorm te ontwikkelen, is een vaak gehoord argument. Maar ik betwijfel of de islam (met het primaat van de gemeenschap) en het christendom (met de nadruk op het individu) wel dezelfde cyclus en dynamisme volgen.

In het Metro-interview haalt Leyers ook de islamoloog Urbain Vermeulen aan en zijn stelling dat het Turkse secularisme niets meer is dan een voorbijgaand fenomeen. Leyers vreest ook dat het gebrek aan zelfkritiek en het blinde geloof in de Koran nooit samen zullen kunnen bestaan met onze Westerse levenswijze. Volgens hem zat er zelfs in het vroegste christendom al een sterke seculiere trek ingebouwd en stimuleerde deze het zelfstandig denken, in tegenstelling tot de leer van Allah.

Het is onbegrijpelijk dat de islamieten zich voor het kleinste probleem richten op de Korangeleerden en op wat de één of andere islamfilosoof in de 16de eeuw daarover gezegd zou hebben. Ik kan daar niet bij. Hoe zou paus Huppeldepup daar in 1679 over gedacht hebben? Ik heb bij de mensen ook nooit de drang gevoeld om eens buiten de vaste blokkendoos van Koran, soenna’s en hadith te kijken.

Jan Leyers tracht aan de hand van paralleltrekkingen ook de absurditeit van de islamwetten aan te tonen. Volgens Leyers heeft geen enkel Evangelie ooit de basis gevormd van de arbeidswetten binnen een bedrijf, dit opnieuw geheel in tegenstelling tot de sharia en andere islamregels. De afwijzing van het kapitalisme door moslims vindt Jan Leyers onbegrijpelijk en ondergraaft volgens hem zelfs het vreedzaam leefbaar samenleven tussen de gemeenschappen, ook die in het Westen.

Ik kan me echt weinig voorstellen bij een Europese islam. Het tolerante bovenlaagje bij de “gematigde” moslims is flinterdun. (…) Het is gewoon dubbel, want moslims zijn misschien wel de vriendelijkste mensen in de wereld, maar aan een nuanceloze goednieuwsshow heeft ook niemand iets. Velen zeggen dat de islam een prachtige godsdienst is en dat na de hervorming van een paar kleine details alles wel in orde zal komen, maar dat is niet mijn ervaring geweest. Kijk, voor mij is het geen kwestie van verdraagzaamheid of tolerantie, want op dat vlak ben ik zoals de Israëli’s: “Don’t ask me to love the Palestinians, but let’s make an agreement”.

Als we van deze getuigenis van Jan Leyers, alumnus van hetzelfde Antwerpse Jezuïetencollege als uw dienaar, iets kunnen leren, temeer daar Leyers een onbesproken blad en een overal graag geziene gast is, dan is het toch wel een zekere reserve tegenover de islamisering van Europa. Leyers geloofde toen hij vertrok ook in de vreedzame cohabitatie tussen onze beide religies en cultuurbeschavingen, maar kwam gedegoûteerd en gedesillusioneerd terug. Laat zijn mentale klik er één zijn die we in het Westen allemaal moeten maken. De islam is niet zomaar een godsdient parmi les autres, maar een allesomvattende visie op de mens en de maatschappij die volledig haaks staat op alles waarin wij in het Westen geloven en waarvoor wij staan. We moeten het Amerikaanse congreslid Tom Tancredo en diens voorstel om Mekka met atoomwapens te vernietigen zeker niet gaan achterna hollen, maar de integratie en/of assimilatie van moslimgemeenschappen in het Westen dringt zich wel degelijk op, en zou zéér hoog op de politieke agenda moeten staan, willen we op een dag niet ongevraagd wakker worden in een “zonder haat kalifaat”.
http://www.hetvrijevolk.com/?pagina=5987

Wordt Jan Leyers nu persona non grata bij onze regimezender? Krijgt hij de muttawah's van de CGKR achter zich aan? Wordt hij gedemoniseerd tot mestkever?
Of wordt zijn stelling nu 'aanvaardbaar' nu ze uit een progressieve mond komt?