De stad Antwerpen telt een tachtigtal kerken, en dat zijn er volgens schepen van Erediensten Philip Heylen (CD&V) te veel. Hij broedt op een ambitieus beleidsplan om een deel van de amper gebruikte kerken af te breken of ze een nieuwe bestemming te geven. 'Waarom zouden we ontwijde kerken van Antwerpen niet ter beschikking stellen van de islam?'
Voor een reeks kerken in de stad wenkt de sloophamer. 'Dat klinkt revolutionair en dat is het waarschijnlijk ook', meent Heylen. 'Maar Antwerpen heeft te veel kerken. We moeten keuzes durven maken en kerken durven sluiten.'
In het midden van de negentiende eeuw investeerde de katholieke kerk als een bezetene in bakstenen. De ene kerk na de andere rees uit de grond, stuk voor stuk pareltjes. En Antwerpen was met architecturale meesterwerken als de Carolus Borromeuskerk en de Sint-Pauluskerk al rijkelijk bedeeld. "Naast de echte kathedraal heeft Antwerpen nog eens zeker dertig minikathedralen", stelt Heylen vast.
Maar de laatste decennia heeft het kerkbezoek enorme klappen gekregen. Het uitgebreide katholieke patrimonium staat allang niet meer in verhouding tot het aantal misgangers. Heylen heeft het laten onderzoeken.
"Antwerpen heeft op zijn grondgebied zo'n tachtig kerken. Sommige van die kerken verzorgen nog maar één dienst per week, die als het wat meezit nog twintig gelovigen lokt. Heel wat kerkfabrieken kunnen de kosten zelf niet dragen en kloppen aan bij de stad. Op iedere gemeenteraad behandelen we wel zo'n smeekbede. Maar het is niet langer houdbaar om te blijven investeren in al die kerken, om ze allemaal te blijven restaureren. Die peperdure politiek is ingehaald door de tijd."
Kerken sluiten wordt niet makkelijk, geeft de schepen toe. "Je kunt niet zomaar blind afgaan op het aantal kerkgangers. Er spelen heel wat verschillende criteria: welke architecturale waarde heeft de kerk, hoeveel andere kerken telt de wijk, hoe groot is het maatschappelijk draagvlak? Dit is geen simpele discussie. Een kerk mag dan misschien nog maar twintig parochianen lokken, voor die twintig mensen is de kerk misschien wel hun hele leven."
Heylen wil omzichtig snoeien in het Antwerpse kerklandschap, in nauw overleg met de parochies en de kerkbesturen. "In Gent is een oude kapel omgetoverd tot lingeriewinkel. Dat kon het bisdom maar matig appreciëren, het heeft nog liever dat kerken afgebroken worden dan dat ze een nieuwe bestemming krijgen die totaal haaks staat op de kerkfunctie. We moeten ook niet nodeloos provoceren."
Een religieuze herbestemming voor de kerken is een eerste denkpiste. Veel Antwerpse moskeeën huizen nu in achterkamertjes of garages, de moslimgemeenschap snakt naar ruimte. "Waarom kunnen we ontwijde kerken, ontdaan van alle christelijke symbolen, niet ter beschikking stellen van de islam?", vraagt Heylen zich af. "Voor de joden is dat onbespreekbaar, maar de Antwerpse moslims hebben me al duidelijk gemaakt dat ze daar veel minder problemen mee hebben. Al wordt het nog een heel karwei om de katholieke kerk over de streep te trekken. Ze zegt niet per definitie 'nee', maar maakt zich zorgen over welke strekking van de islam de ongebruikte kerken zou innemen.
"Een aantal parochies deelt de kerk al met andere geloofsgemeenschappen. In de Sint-Amanduskerk in Antwerpen-Noord houdt de Assyrische kerk geregeld vieringen. En de Sint-Jozefkerk aan het Stadspark, die al jaren leegstaat, wordt voortaan verhuurd aan de Russisch-orthodoxe kerk. Natuurlijk is het water tussen katholieken en orthodoxen minder diep dan tussen katholieken en moslims, maar ik denk dat ze hun voorbehoud nog wel opzij kunnen zetten. Ik pleit er tenslotte ook niet voor om élke kerk om te toveren tot moskee."
Een totaal andere functie aan de kerken geven is een andere optie. Maar de mogelijkheden zijn beperkt. "Boekhandel Selexyz in een voormalige kerk in Maastricht (door The Guardian bestempeld als mooiste boekhandel van Europa, JV) is natuurlijk het typevoorbeeld. Indrukwekkend. In Antwerpen mogen we ook trots zijn op ons muziekcentrum Amuz in een oude augustijnenkerk. Maar dat is een peperduur project, zo kun je er geen tien op poten zetten."
Hoeveel en welke kerken er moeten sluiten, een andere bestemming moeten krijgen of andere religies moeten verwelkomen, weet Heylen nog niet. Deze week werd een werkgroep boven de doopvont gehouden die een nauwkeurige inventaris gaat opmaken. "In het najaar voeren we dan, kerk per kerk, het debat met het bisdom en met de parochies." bron : Gazet van Antwerpen
Wie nu nog beweren dat wij niet integreren !
Belgen geloven niet en afbreken zou zonde zijn, laat ze dan toch aan ons.
Al die kosten om die Kerken staande te houden (-verwarming , personeel,
onderhoud...) zijn overdreven, en niemand gaat nog naar een Kerk, dus verminder fors het aantal Kerken en maak
er moskeeën van , wij kunnen die goed gebruiken want er is nu al plaats tekort en zal nut hebben.
Zo spaart men ook de bouwkosten uit.