[maarte]

Peilingen door onze tot op de draad gepolitiseerde instellingen opgenomen, wat is het nut ervan?

De jeugd van tegenwoordig. Een bedenkelijke opiniepeilingsrecordpoging.
Conservatief en rechts-populistisch
Voorpaginanieuws maandagochtend 7 juni in De Standaard. De krant pakt paginagroot uit met een bericht over de ijlingse verrechtsing van de Vlaamse jeugd. 'Links scoort slecht bij nieuwe kiezers', zo luidt de vette kop. Een wetenschappelijk opiniepeilingsonderzoek van de KUL had dat becijferd. De VRT stortte zich meteen op het nieuwsfeit en maakte er een uitgesponnen openingsnummer van tijdens het middagjournaal. In onvervalste breaking news-stijl was Ivan De Vadder erbij gehaald om analytisch commentaar te leveren bij de kleurrijke pancarte die de verrechtsing van de Vlaamse jeugd tot een cijfer na de komma in beeld bracht.

'18-jarigen conservatief?', zo viel er beeldbreed te lezen. 'Van de nieuwe kiezers stemt één derde voor het Vlaams Belang' en 'Als je de score van Vlaams Belang en Lijst Dedecker samentelt', zo rekende De Vadder verder voor, 'dan stemt bijna de helft van de Vlaamse jongeren op een rechts-populistische partij'.

Rock Werchter
De timing leek perfect gekozen. Op de weide van Rock Werchter was de Vlaamse jeugd nog net z'n tenten aan het oprollen. Een voorzienige cameraploeg van de openbare omroep was er zondagnamiddag blijkbaar al op uitgetrokken om in Werchter bevestiging te zoeken van de onderzoeksresultaten.

De montagetafel van de nieuwsredactie had op de wei van Werchter, het onomstotelijke bewijs gefilmd van de juistheid van de resultaten die het ISPO-onderzoek van de KUL had blootgelegd. In een weinig flatterend beeldverslag legde een onverschillige, puberende festivalganger zijn motief om voor het Vlaams Belang te stemmen voor de camera uiteen met de opmerking; "omdat iederéén op die partij stemt, zekers?"

Populistisch onweer
Daarop sprak partijvoorzitster Caroline Gennez (SP.a), tijdens dezelfde reportage, televisiekijkend Vlaanderen met bezorgde gelaatstrekken toe en waarschuwde dat 'de trend populistisch onweer aangaf' en 'er lessen moesten worden getrokken' uit deze wetenschappelijke onheilstijding. Ze klonk alsof ze diezelfde dag nog een spoedvergadering op het SP.a-hoofdkwartier zou bijeenroepen om het jongerenhoofdstuk uit het partijprogramma onverwijld bij te spijkeren.

Bij het Vlaams Belang klonk het sedert lange tijd nog eens euforisch in verband met politieke opiniepeilingen. 'Het gaat hier natuurlijk niet om een zoveelste banale opiniepeiling, maar om een wetenschappelijk onderzoek van het Instituut voor Sociaal en Politiek Opinieonderzoek (ISPO) van de Leuvense universiteit', zo bezwoor de website van de partij, met flinke nadruk op het wetenschappelijke gezagsargument.

Recordpoging
Dat laatste was echter zonder de cijferkunde van professor Marc Swyngedouw (KUL) gerekend, die de resultaten van dit post-electorale onderzoek met veel academisch gezag de wereld had ingestuurd. Wat politieke en electorale opiniepeilingen betreft worden er via de media wel meer dubieuze onderzoeksresultaten over Vlaanderen gestort, maar eenmaal onder een zeker niveau - zoals hier - wordt het schouwspel wel beschamend.

Het gaat in dit concrete geval immers hooguit om een stompzinnige recordpoging waarbij de opinies van een handvol jongeren worden geëxtrapoleerd naar de totale populatie 'nieuwe kiezers' (18 tot 21 jaar) in Vlaanderen.

De 'wetenschappelijke' conclusies zijn getrokken op basis van welgeteld 64 (vierenzestig!) respondenten. Dat nogal essentiële getal werd in de rapportering handig gecamoufleerd door uitsluitend de nadruk te leggen op de percentagescores.


De belabberde aantrekkingskracht van de SP.a bij de jongeren die Caroline Gennez zo acuut verontrustte (7,6% stemt SP.a/Vla.Pro) steunt met andere woorden op welgeteld 5 (vijf!) Vlaamse jongeren. En het pijnlijke lot van Groen! in deze studie werd bezegeld door 2 (twee!) geïnterviewden.

Overigens, als je de percentages van VB, CD&V/N-VA, LDD, Open VLD, SP.a/Spirit (nu Vla.Pro) en Groen! optelt, geraak je slechts aan 92% en is het raden wat die ontbrekende 8 procent (oftewel een equivalent van 5 jongeren) bezielde. Als je bovendien deze 64 bevraagde jongeren laat uitwaaieren over deze acht politieke partijen en vervolgens extrapoleert naar de nieuwe Vlaamse kiezers, dan ontstaan er al gauw foutenmarges die groter zijn dan de meetresultaten zelf. Studenten worden voor minder naar de tweede zittijd verwezen.

In de politieke sfeer blijft de schade weliswaar beperkt tot enkele euforische en enkele depressieve partijhoofdkwartieren, maar in de farmaceutische sector of de automobielindustrie zouden dergelijke werkwijzen voor duizenden doden zorgen en een stevig aantal rechtszaken. Terecht trouwens.

Kansspelen
Overigens verwacht je in een wetenschappelijk rapport evenmin tendentieuze kwalificaties van het type 'het etnocentrische Vlaams Belang' of 'twee als populistisch geduide partijen LDD en Vlaams Belang'. Verder heeft de studie het in haar conclusies ook nog steeds over 'Vlaams Blok'.

Oh ja, het post-electoraal onderzoek van ISPO, in opdracht van de VRT en De Standaard, werd gesponsored door de Lotto. Misschien staat dat laatste symbool voor de kansspelachtige niveau waarnaar het wetenschappelijk opiniepeilingsonderzoek aan onze Vlaamse universiteiten aan het verglijden is.

Als er één zaak populistisch is, dan is het alvast deze studie zelf. Met de driestheid immers waarmee de notie 'wetenschappelijk onderzoek' in deze beschamende studie geweld wordt aangedaan, lijkt het alarmpeil ruim overschreden en neemt het politiek-academisch opiniemanagement via media, gretig misbruik makend van het predicaat 'wetenschappelijk', niet alleen genante maar manifest ook onaanvaardbare vormen aan.

dr. Frank Thevissen,
Expert Strategische Bedrijfscommunicatie en Politieke Marketing