[manmetpet]

Wat is licht en hoe wordt het kunstmatig geproduceerd. Vooraleer de afvalberg te vergroten met niet kapotte gloeilampen vergelijk de gegevens eerst even met deze van halogeenspots. Of kom ik hiermee in conflict met de kunstenaars van de etalgeverlichting?

Lichttechnische begrippen

Candela (Cd): is de eenheid voor lichtsterkte, in een gegeven richting, van een bron met monochromatisch groen licht. Het menselijk oog is ongeveer 10 keer minder gevoelig voor blauw en rood licht. Voor wit licht moet de waarde van de verschillende kleuren worden opgeteld.

Lumen (Lm): is de eenheid voor lichtstroom Het is een maat voor de totale lichthoeveelheid in een lichtstraal. 1 Lumen is de lichtstroom van een puntlichtbron van 1 candela door een ruimtehoek van 1 steradiaal.

Lux (Lx): is de eenheid voor verlichtingssterkte. De lux stemt overeen met één lumen ontvangst per vierkante meter.

Kleurtemperatuur (Kelvin): zonlicht zendt licht uit met een kleurtemperatuur van 5000 tot 10.000 Kelvin

Kleurweergave index (Ra): Index voor de kwaliteit van kleurweergave van door die lichtbron belichte objecten.

Gelijkmatigheid, flikker en stroboscopische effecten

De lichtstroom van spots (in lumen) kan als volgt berekend uit de lichtsterkte (bij gelijke verdeling):
Stralingshoek 5 gr.: candela * 0,00598
Stralingshoek 10 gr.: candela * 0,0239
Stralingshoek 20 gr.: candela * 0,0954
Stralingshoek 30 gr.: candela * 0,2141
Stralingshoek 40 gr.: candela * 0,3788
Stralingshoek 45 gr.: candela * 0,4785

Verlichting heeft meerdere doeleinden:
- Ruimtelijke verlichting: Een lichtbron wordt zodanig opgesteld, eventueel met behulp van reflectoren, dat de ganse omgeving wordt verlicht. Het belangrijkste element is de totale lichtstroom. De lichtsterkte moet zo laag mogelijk zijn.
- Accent verlichting: Een lichtbron wordt zodanig opgesteld, eventueel met behulp van reflectoren, dat een beperkte oppervlakte wordt verlicht. Het belangrijkste is de verlichtingssterkte.
- Verlichting als aandachtstrekker: Een lichtbron wordt zodanig opgesteld, eventueel met behulp van reflectoren en lenzen, dat de aandacht wordt getrokken naar de bron. Het belangrijkste is de lichtsterkte in een bepaalde richting.

Mogelijke huishoudelijke lichtbronnen:

1) De gloeilamp:
Gegevens voor OSRAM SUPERLUX soft white krypton gedraaide kaars BW
Kleurtemperatuur van 2700 kelvin
kleurweergave Ra: 100
Constant licht zonder flikkering.
Levensduur 1000 uur
Energierendement:
Kaars 25W: 220 lm of 8,8 lm/W
Kaars 40W: 440 lm of 11 lm/W
Kaars 60W: 720 lm of 12 lm/W
Kaars 100W: 1420 lm of 14,2 lm/W
Kostprijs 2 Euro/stuk

2) De halogeenlamp
Gegevens voor OSRAM
Kleurtemperatuur van 2900 Kelvin
Kleurweergaven Ra: 100
Ecoclassic kaars 28W (2000 uur): 340 lumen of 12,1 lm/W (2,5 Euro)
Masterclassic kaars 20W (3000 uur): 370 lumen of 18,5 lm/W

3) De halogeenspot
Kleurtemperatuur van 2800 kelvin
Kleurweeergave Ra: 98
Philips 51 mm 50W spot 25 gr; 1000 cd = ongeveer. 150 lumen of 3 lm/W (3,5 Euro)
Philips 51 mm 50W spot 50 gr, 600 cd = ongeveer 350 lumen of 7 lm/W (3,5 Euro)
OSRAM 51 mm 35W; spot 35 gr; 600 cd = ongeveer 174 lumen of 5 lm/W
OSRAM 51 mm 50W; spot 35 gr. 950 cd = ongeveer 276 lumen of 5,4 lm/W
OSRAM 51 mm 50W; spot 40 gr. 900 cd = ongeveer 340 lumen of 6,8 lm/W (2 Euro)
OSRAM 64 mm 75W; spot 30 gr. 1900 cd = ongeveer 407 lumen of 5,4 lm/W (7 Euro)
OSRAM 97 mm 75W; spot 10 gr; 6900 cd = ongeveer 165 lumen of 2,2 lm/W (7 Euro)
OSRAM 97 mm 75W; spot 30 gr; 2200 cd = ongeveer 471 lumen of 6,2 lm/W (7 Euro)
Het ongeveer is een gevolg van de lichtverdeling binnen de stralingshoek en de daarop toegepaste berekening.

4) Compact fluorecentielampen
Gegevens voor Philips Softone ESaver kaars code 827
Ingebouwde electronische voorschakelapparaat
Kleurtemperatuur 2700 Kelvin
Kleurweergave Ra: 82
Niet geschikt voor dimmers
Buitengebruik in afgesloten armaturen
Niet gebruiken met automatische schakelaars of fotocellen
Bevat 1,41 mg kwik per lamp
Levensduur 10.000 uur bij 1 schakeling per 8 uren
5W: 190 lm of 38 lm/W
8W: 345 lm of 43,1 lm/W
12W: 610 lm of 50,8 lm/W
Kostprijs : 6 Euro/stuk

5) De LEDlamp
Gegevens voor Philips MASTER LED lamps
Kleurtemperatuur van 3100 Kelvin
Kleurweergave Ra: 80
Levensduur 45.000 uur
7W (6,3W) lamp: 155 lumen of 24,6 lm/W
7W (6,3W) spot 25 gr: 500 cd; 155 lumen of 24,6 lm/W
7W (6.3W) spot 40 gr: 200 cd; 150 lumen of 23,8 lm/W
Kostprijs 30 Euro/stuk

6) De LEDspot
Gegevens voor Philips DecoLED lamps GU10 – E14
Kleurweergave Ra: 75
Levensduur 20.000 uur
1W spot 15 gr; white; Ra 75: 6 lumen of 6 lm/W
1W spot 15 gr; cool white; RA 82: 17 lumen of 17 lm/W
Kostprijs 5,5 euro/stuk

Gegevens voor LED1.de MEGA Spot GU10 warm wit
Levensduur 50.000 uur
2,3W spot 35 gr; Warm wit; 125 lumen of 54 lm/W
Kostprijs 10 Euro/stuk

7) TL Conventioneel voorschakelapparaat (10 Euro)
Gegevens voor Philips MASTER TL-D Super 80 code 827 (26 mm = T8)
Kleurtemperatuur van 2700 kelvin
kleurweergave Ra: 85
50 Hz Stroboscopische effecten
Bevat 3 mg kwik per lamp
Voor het rendement moet gerekend worden met 20 % vermogensverlies door het voorschakelapparaaat en 10% lagere lichtopbrengst door de lagere frequentie..
Levensduur: 15.000 uur bij 1 schakeling per 12 uur
Levensduur: 12.000 uur bij 1 schakeling per 3 uur
Levensduur 9.000 uur bij 2 schakelingen per uur
Toestel zonder compensatiecondensator = inductief
18W (23W): 1200 lm of 52,1 lm/W (2,2 Euro)
36W (46W): 3000 lm of 65,2 lm/W (2,2 Euro)
58W (71W): 4800 lm of 67,6 lm/W (2,5 Euro)

8) TL Electronisch voorschakelapparaat T8 (20 Euro)
Gegevens voor Philips MASTER TL-D Super 80 code 827 (26 mm = T8)
20 KHz tot 100 KHz zorgt voor hoger lichtrendement en een verlaging van het verbruik ondanks het verlies in het spaarzamere elektronische voorschakapparaat
Dimming gebeurt door verhogen van de frequentie i.p.v. door energievernietiging
Levensduur: 19.000 uur bij 1 schakeling per 12 uur
Levensduur: 17.000 uur bij 1 schakeling per 3 uur
Levensduur 12.000 uur bij 2 schakelingen per uur
18W (16,9W): 1350 lm of 79,8 lm/W
36W (33,8W): 3350 lm of 93 lm/W
58W (54,5W): 5200 lm of 89,6 lm/W

5) TL Electronisch voorschakelapparaat T5 (20 Euro)
Gegegvens voor Philips MASTER TL5 HE (16 mm = T5)
Kleurtemperatuur van 2700 Kelvin
Kleurweergave Ra: 85
Bevat 1,4 mg kwik per lamp
Levensduur 17.000 uur bij 1 schakeling per 12 uur
Levensduur 10.000 uur bij 1 schakeling per 3 uur
Levensduur ??????? uur bij 2 schakelingen per uur
Het maximum lichtrendement wordt geleverd bij een werkingstemperatuur van 35 gr C.
14W: 1200 lm bij 25 gr. C of 85,71 lm/W (3,3 Euro)
21W: 1900 lumen bij 25 gr. C of 90,47 lm/W (3,5 Euro)
35W: 3300 lumen bij 25 gr. C of 94,28 lm/W (3,5 Euro)

Hieruit blijkt dat halogeenspots 51 mm veel minder licht leveren dan gloeilampen. Zouden ze niet beter stotten met deze te maken?