De Morgen:
Het Waals Gewest staat op het punt een flinke duit te verdienen aan de oorlog in Irak. De
Luikse wapenfabrikant FN, volledig in handen van het Waals Gewest, krijgt een megabestelling ter waarde van 100 miljoen euro, zo vernam De Morgen. Aangezien de levering zal gebeuren via de Amerikaanse filialen van FN hoeven de Belgische en Waalse overheden geen advies of vergunning te geven voor de deal.
Zoals vereist door de Amerikaanse wetgeving werd de wapenlevering door het Defense Security Cooperation Agency, een afdeling van het Pentagon, op 10 december gemeld aan het Amerikaanse Congres. Dat moet zijn toelating geven voor de uitvoering van elke wapenlevering aan het buitenland.
Volgens die mededeling gaat het om 80.000 M16-geweren, 25.000 M4-karabijnen en 2.550 M203-granaatwerpers, plus een pakket vervang- en wisselstukken, ondersteunende uitrusting, handboeken en technische gegevens, opleiding van personeel, trainingstoestellen en andere technische en logistieke diensten. De totale waarde van het contract bedraagt 148 miljoen dollar of ongeveer 100 miljoen euro.
Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie kwam het contract tot stand op vraag van de Iraakse regering. "De voorgestelde verkoop zal bijdragen tot de nationale veiligheid van de Verenigde Staten, omdat hiermee de veiligheid van een bevriend land wordt bevorderd", stelt het Pentagon. "Het contract zal Irak in staat stellen om nieuwe strijdkrachten uit te rusten zodat ze taken kunnen overnemen die momenteel door de VS worden uitgevoerd. Zo kan Irak op eigen kracht stabiliteit brengen in het land en beletten dat de onrust overslaat naar aangrenzende landen."
De belangrijkste leveranciers voor de wapendeal zijn Colt Manufacturing Company in Hartford, Connecticut, en
Fabrique Nationale Manufacturing Group Herstal in België, zo preciseert de mededeling nog. "Naar alle waarschijnlijkheid zal de levering verlopen via de Amerikaanse filialen van FN Herstal", meent een expert van de Groupe de Recherche et d'Information sur la Paix et la Sécurité (GRIP). "Dat betekent dat het Waals Gewest, dat voor 100 procent aandeelhouder is van FN, hiervoor geen exportvergunning moet afleveren. Ook een advies van het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken is bijgevolg niet nodig. Als de wapens niet vertrekken van op Belgische bodem hebben de Belgische autoriteiten geen enkele bevoegdheid over deze transactie."
Wapenexportdossiers liggen in ons land traditioneel politiek uiterst gevoelig en deden al herhaaldelijk ministers of regeringen struikelen. Daarom werd de bevoegdheid over exportvergunningen in 2003 van de federale regering naar de gewesten doorgeschoven. Leveringen van militair materieel aan landen die in een oorlog zijn verwikkeld of waar de mensenrechten worden geschonden kunnen in principe niet meer volgens de Belgische wetgeving.
Toch bestaat er nog altijd een grijze schemerzone waarbij de bevoegde minister zelf een afweging moet maken van de situatie in het land van bestemming. Een voorbeeld hiervan was de fameuze FN-wapenlevering van 5.500 Minimi-mitrailleurs aan Nepal in 2002. (Georges Timmerman)