[Paul Nollen]

Een hele boterham, ik zal mijn best doen

Oorspronkelijk geplaatst door geert van hout

(Bedenking: het is blijkbaar niet altijd een zegen als je van één grote geldschieter afhangt...)

Het was natuurlijk niet enkel door de sponsoring dat de start mogelijk was, vele idealisten hebben hun vrije tijd jarenlang belangeloos in Vivant gestoken, en Roland in de eerste plaats. Deze inzet van vele mensen, samen met de sponsoring maakte een zeer actieve strijd mogelijk. Maar het was ook een vernietigingsslag, verkiezingsstrijd na verkiezingsstrijd. De zeer grote inspanning met een tegenvallend resultaat, dat in de eerste plaats te "danken " was aan de dioxinecrisis die ons in volle opstart neergehaald heeft, was jaar na jaar niet vol te houden.

Eigenlijk bevestig je toch mijn kritiek, niet? Okee, in plaats van 'machtspolitieke' redenen had ik het misschien beter over 'geldelijke redenen' gehad, maar het komt ongeveer op hetzelfde neer: om kans te maken op geld van de staat moest Vivant verkozen geraken. En dus moest het een kartel vormen, de eigen onafhankelijkheid opgeven, collaboreren. Ze hebben zich (en hun idealen) vakkundig door het regime laten neutraliseren.

Ge kunt het zo stellen. De geleverde inspanning was niet vol te houden op alle vlakken. Het was bijna onafwendbaar dat er op een betaalde kern moest teruggevallen worden. Men kan te klein zijn om wat dan ook te realiseren of men kan te groot zijn om met vrijwilligers te blijven werken maar niet groot genoeg om de noodzakelijke fondsen bijeen te brengen. Dan moeten er keuzes gemaakt worden. En dat is dan ook gebeurd.

Volgens mij hadden ze toen beter jouw raad gevolgd (stoppen als partij). Nu is het voor anderen zelfs niet mogelijk om dezelfde ideeën (bvb. basisinkomen) via partijpolitieke weg na te streven. In die zin gijzelt Vivant het eigen gedachtegoed.

Dat is wat giswerk achteraf. Zo is ook in een of ander werk van een "pol en soc" student de bedenking geopperd dat we bij de start van de dioxinecrisis hadden kunnen weten dat we tegen Groen niet opkonden en we hadden alles moeten inzetten (geld en mensen) in de kieskring Antwerpen omdat daar de kans op een verkozene dan het grootst was. Dat kan allemaal maar dat inzicht was er niet, de geschiedenis is anders gelopen. En overigens is Groen terug met het basisinkomen op de proppen gekomen.

Nog een gevolg is (toch in mijn subjectieve beleving) dat sinds het bestaan van dat kartel in België veel minder over het basisinkomen gesproken wordt. Ik herinner me discussies in cafés, op het werk en thuis over 'die nieuwe partij Vivant', het basisinkomen, de vervanging van inkomstenbelasting door een uitgavenbelasting... ik vond dat toen allemaal heel inspirerend. Ik heb de indruk dat dat kalfje met het kartel verdronken is.

Dat we die onderwerpen bespreekbaar hebben gemaakt was een van onze sucsessen. Nu is het ook onze Vivant verkozene in Oost Belgie die de monetaire hervorming ter sprake brengt terwijl de ander partijen doekjes op het bloeden leggen maar niets fundamenteels te zeggen hebben. We zien dus wel degelijk het nut van een onafhankelijke opstelling. We kunnen enkel maar betreuren dat het ons hier in Vlaanderen niet gelukt is.

Ik besef ook wel dat de meeste Vivant-leden echte idealisten zijn, die niet omwille van de macht aan politiek doen (anders zaten ze wel bij een andere partij). Maar dat neemt niet weg dat de beslissing om met de VLD in zee te gaan een vorm van verraad aan de eigen idealen was. En zeg nu zelf, in hoeverre heeft het kartel met de VLD de realisering van de kernpunten van het Vivant-programma dichterbij gebracht?

Vivant had, denk ik, genoeg potentieel om op eigen kracht door te groeien (had wel een paar jaar langer kunnen duren, maar so what? nog eens: waar staan ze nu?)

De beslissing tot Kartelvorming na de instelling van de 5% drempel was volgens mij een overlevingsreflex. Overleving dan gezien als een zeer actieve groep die potentieel had om duidelijk aanwezig te zijn. Nu zijn velen onder ons naar de bewegingen overgegaan waar we nog vele jaren inzet zullen leveren met zeer weinig respons. Maar er is geen andere weg meer denk ik.

De kern van het probleem ligt echter niet bij Vivant, maar bij de financiering van partijen door de staat en bij het bestaan van kiesdrempels. Beide zijn antidemocratisch.

1) staatsfinanciering voor politieke partijen: antidemocratisch

Als ik me goed herinner (uit het boek Deutschlandakte van Hans Herbert von Arnim) is dit monstrum in Europa pas in de jaren 1950 (in Duitsland) ingevoerd. Voorheen bestond het alleen in... Zuid-Amerika (o.a. Argentinië, dacht ik). Vandaag zijn er volgens Arnim nog twee Europese landen zonder partijfinanciering door de staat: het VK en Zwitserland. Dit twee voorbeelden doorprikken meteen de mythe dat partijfinanciering beter is voor 'de democratie'.
Het is gewoon zelfbediening door degenen die bij de vetpotten zitten (laten we dat dan maar diefstal noemen).

2) het bestaan van kiesdrempels: antidemocratisch

Als ik me niet vergis werd ook dit via Duitsland in Europa ingevoerd : de Geallieerden legden in 1949 voor de eerste federale verkiezingen een drempel op, om het aantal partijen beperkt te houden.



Opvallend toch dat de 'democratische lessen' die men uit het naziregime beweerde te trekken in werkelijkheid lijnrecht tegen democratie ingingen. Wat werkelijk democratisch was (referenda) werd afgevoerd met het volstrekt onware argument dat Hitler mee dank zij referenda aan de macht gekomen was (de waarheid was alweer: angst voor communistische tendenzen bij de bevolking). Anderzijds werd de Duitsers een gedicteerde grondwet opgedrongen, werd een kiesdrempel ingevoerd, ontstond wat later de partijfinanciering, kon (moest) de partijtucht in Duitsland welig tieren enz. Allemaal begrijpelijk in de historische context van de jaren 50 (twee wereldoorlogen en koude oorlog). Maar die periode is nu voorbij en na 1989 werd geen enkele van die scheeftrekkingen gecorrigeerd, integendeel: partijfinanciering neemt toe, kiesdrempel werd ook in België ingevoerd, enz. Nu denken veel mensen zelfs dat al die maatregelen precies ter bescherming van de democratie dienen!

Wat de financiering van partijen door de staat betreft denk ik dat financiering door bedrijven nog slechter is. En private sponsoring is niet dik gezaaid. Ik weet niet wat een beter systeem zou zijn. Ook in de directe democratie is de financiering een moeilijk punt. We zien nu bv dat de vzw Ademloos een 7000 euro in haar campagne heeft gestoken tot hiertoe. Die moet ge toch maar vinden, samen met een reeks vrijwilligers die zich dag aan dag inzetten. Anders kunt ge het helemaal vergeten.
In Frankrijk is er een systeem dat partijen die meedoen aan de verkiezingen een bedrag geeft per behaalde stem. Op het eerste zicht lijkt dat goed maar in het geheel van het verkiezingssysteem leidt dat in Frankrijk tot een versnippering die enkel ten goede komt aan de grote partijen.

www.democratie.nu

Paul