[Lincoln]

,,Deze film gooit ons 50 jaar terug''
Van onze redacteur


BRUSSEL - Grootrabbijn Albert Guigui van Brussel vraagt dat de katholieke hiërarchie Mel Gibsons film The Passion of the Christ radicaal veroordeelt. Hulpbisschop Jozef De Kesel van Brussel heeft grote bedenkingen bij de film, maar begrijpt dat sommige gelovigen erdoor geraakt worden. ,,Misschien moeten we die mensen corrigeren.''



MORGEN komt ook in ons land The Passion of the Christ, Mel Gibsons controversiële verfilming van Jezus' lijden en dood, in de bioscoopzalen. In de Verenigde Staten en enkele Europese landen is de film al langer in roulatie en veroorzaakt hij heftige reacties. In religieus conservatieve kringen wordt de extreem gewelddadige film de hemel in geprezen en beschouwd als een nieuw evangelisatievehikel. Maar de joodse gemeenschap is woedend over de verfilming. Zij verwijt de film aan te zetten tot jodenhaat. In Frankrijk vroegen drie joodse broers (vergeefs) aan een Parijse rechter om de film te verbieden. In Israël komt de film niet in roulatie omdat er geen interesse is van de distributeurs.

Omdat de film zulke extreme reacties uitlokt, brachten de Belgische bisschoppen gisteren vertegenwoordigers van de christelijke religies (katholieken, anglicanen, protestanten en orthodoxen) en van het jodendom samen om hun visie te geven. Hun reacties liepen grotendeels gelijk, maar toch waren enkele - niet onbelangrijke - nuanceverschillen te horen.

Iedereen was het erover eens dat Gibson een technisch perfecte film heeft gedraaid, maar dat het extreme geweld tegen de borst stuit. ,,Esthetisch afstotend'', vond de joodse psychiater Willy Szafran. ,,De film is geënsceneerd als een puur spektakel van sadisme en masochisme.''

Grootrabbijn Albert Guigui ging nog een stapje verder en noemde de film een ,,historische farce''. ,,Christus praat in het Latijn tegen Pilatus, hij draagt een kruis van drie ton, hij maakt tafels op Ikea-wijze Maar belangrijker nog: deze film is, vind ik, antisemitisch. Hij herhaalt alle stereotiepen jegens het joodse volk: bijvoorbeeld de uitzinnige menigte die oproept tot kruisiging. Als ik mij niet vergis, is Christus gekruisigd door Romeinen, op bevel van Romeinen.''

Volgens Guigui gooit deze film ,,ons vijftig jaar terug''. ,,Ik heb schrik dat het goede werk dat bijvoorbeeld Johannes XXIII en en Johannes Paulus II hebben geleverd in de ontspanning tussen katholieken en joden wordt tenietgedaan. Want je mag de impact van deze beelden niet onderschatten.'' Guigui vraagt zich af wat er met deze film moet gebeuren. ,,Hoe kun je het publiek hiertegen beschermen? Ik verwacht op zijn minst een categorische veroordeling van de katholieke hiërarchie.''

Die was vertegenwoordigd in de persoon van hulpbisschop Jozef De Kesel van Brussel. Die liet er geen twijfel over bestaan dat hij de film erg weinig kon appreciëren. ,,De film laat nergens zien waarom Jezus zo moest lijden. De sleutel daartoe ligt in zijn leven - hij was een rebel - en daarover wordt nauwelijks gesproken. Op deze manier wordt zijn lijden absurd.''

De Kesel wees erop dat een evangelie altijd een interpretatie is. ,,We spreken over het evangelie volgens Marcus of Johannes, Wel deze film is het evangelie volgens Gibson. Het is een conservatieve, zelfs gevaarlijke visie. Maar antisemitisch? Niet per se.''

,,Kijk, binnen de kerk bestaan verschillende visies. Ik kan begrijpen dat sommige gelovigen geraakt worden door deze film. Ik ben er alleszins niet door geraakt. En misschien moeten we de mensen die wel geraakt zijn, helpen. Misschien moeten we hun visie zelfs corrigeren.'' Waarop Guigui: ,,Ik hoor geen duidelijke boodschap. Ik vraag mij af de joods-christelijke dialoog nog zin heeft.''

Enige tijd na de persconferentie liet De Kesel wel verstaan dat hij wil laten onderzoeken welke stappen de kerk kan doen.

Exegeet Peter Tomson, vertegenwoordiger van de protestantse gemeenschap, tilde niet zwaar aan het 'dispuut' ,,We merken hier weer de kloof tussen de leidende kringen van de kerk en het volksgeloof. Een kloof die al eeuwen bestaat. De vraag is inderdaad: hoe krijg je een veroordelende boodschap bij de mensen. Daarom vind ik dat deze film een aanleiding moet zijn om de evangelieberichten over Jezus' lijden opnieuw samen te bestuderen. De boodschap die deze film meegeeft, is dat Jezus alleen gekomen is om te lijden en te sterven en zo onze zonden te vergeven. Dat is natuurlijk een erg middeleeuwse opvatting over het geloof.''

Morgen geven bijbelkenners Peter Schmidt en Hellen Mardaga hun mening


06/04/2004 Dominique Minten

©Copyright De Standaard