[Kritische Theorie]

Oorspronkelijk geplaatst door abou Anis

Ivm met dat maoïsme moet u zich misschien eens de vraag stellen waar de PVDA de mosterd heeft gehaald toen begin jaren '70 beslist werd om GVHV op te richten. (tip: Dokter van het volk)

De PVDA moet helemaal geen afstand nemen van hét stalinisme, hét maoïsme. Dat zou even dogmatisch zijn als de te blinde wijze waarop AMADA en later de PVDA bij momenten is blijven vasthouden aan �*lle recepten van het maoïsme.

De PVDA maakt al 20 jaar genuanceerde analyses van de ervaringen van de KP's in de voormalige socialistische republieken uit Oost-Europa en van de ervaringen van de Chinese KP. Ze heeft daarbij het wijze besluit genomen om niet in de fouten uit het verleden te hervallen. Noch wat blindelings kopiëren betreft, noch wat even blind verwerpen betreft. Er valt veel kritiek te leveren op al die KP's. Maar evenzeer vallen er dingen van te leren in positieve zin.

Als het u echt allemaal interesseert kan ik u enkel boeken als USSR. De fluwelen contrarevolutie, Van Tien-an-men tot Timisoara en Een andere kijk op Stalin aanraden. Al zou het best mogelijk zijn dat kameraden die de afgelopen 10 jaren dichter bij de partij gestaan hebben (praktisch, niet ideologisch) u nog meer leesvoer kunnen aanraden.

In Nederland werd dat door de grote roerganger zeer mooi gedefinieerd

Om te beginnen, ik ben een socialist van deze tijd. Ik hecht me niet aan oude vormen en gedachten over het socialisme als heilsleer, als onvermijdelijke, noodzakelijke geschiedenisontwikkeling, als blauwdruk voor een paradijs op aarde. Ik ken het verleden van de socialistische beweging. Ik heb er veel respect voor, en ik heb er minstens evenveel ernstige kritiek op. Onder de banier van het socialisme zijn grote gedachten geboren en grote daden gesteld; evenzeer heeft de vlag van het socialisme veel te vaak een vreselijke lading toegedekt.

Wat te denken van het zogenaamde ‘reëel bestaande socialisme’, waar, zoals ik in mijn boek ‘Tegenstemmen’ in 1996 schreef, de vrije gedachtewisseling vervangen was door de ijzige kou van de absolute waarheden? Waar democratie een loos en voos woord was en tirannie, bureaucratie en onderdrukking van de menselijke waardigheid heersten. U begrijpt: ik heb geen traan gelaten toen dit systeem aan eigen onmacht, en door de weigering van mensen om er nog langer voor te buigen, ten onder ging.
Maar wat te denken van al die socialistische partijen en hun politici die hun idealen bij het oud vuil zetten en zich transformeerden tot doorgaans buitengewoon cynische politici, die het op een akkoordje gooiden met de neoliberale partijen. Zij besloten, willens en wetens, mee te helpen bij de ombouw, zeg maar afbraak, van de naoorlogse verzorgingsstaat. Zij toonden lak te hebben aan hun voorgangers, die hun beste krachten hadden gegeven voor de opbouw van een beschaafde samenleving. Respect voor de strijd die er door zoveel dappere, opofferingsgezinde mensen vóór hen was geleverd, was en is vaak ver te zoeken.

Eén ding staat voor mij vast: onwaarachtigheid en socialisme accorderen niet. Ik heb de naam nogal open en direct te zijn, maar ik kan dat niet als handicap zien. Als socialisme de beweging naar meer menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit is, dan is het daarmee ook een beweging van democratisering, van transparantie. Het is geen beweging van mensen voor de gek houden, ze als stemvee gebruiken en daarna weer even zo gemakkelijk aan de kant schuiven.

Dat noem ik ondubbelzinnig afstand nemen. Het is het eerste en laatste deel van uw post dat me echter vooral stoort. Vallen er nuanceringen aan te brengen bij het reeele socialisme? Zeer zeker. Zijn er ook goede daden gebeurd? ja. Het probleem is echter dat de negatieve daden overschaduwen. Ik denk dat het niet aan de PVDA is om het verleden van het reele socialisme goed te praten. Zeker niet als ze hierdoor een zeer grote hoeveelheid mensen af stoten. Ik denk dat de mensen hier in de straten van belgie, weinig oor hebben naar chavez, che guevara en andere. Maar luister naar hun reeele problemen, ga in op wat er werkelijk leeft onder hen, en kom aan de hand van die problemen af met socialistische oplossingen. Oplossingen die los staan van het reele socialisme of van de sociaal democratie. Waarin we na hun negatieve verleden geen geloof meer kunnen hechten. Zullen er soms echter positieve overlappingen zijn met die stromingen. Ik denk van wel, we baseren ons immers allemaal op dezelfde stroming: het marxisme en socialisme. Maar ik denk dat het minstens even belangrijk is dat wel vandaag de dag eens zeer ernstig ook de verschillen uit de doeken gaan doen.