Ondanks het feit dat Turkije niet voldeed aan de voorwaarden, besliste de Europese kaste in 2005 om toetredingsgesprekken op te starten. De onderliggende gedachte bij de voorkeursbehandeling die Turkije toen kreeg, was dat de situatie wel zou verbeteren naarmate de onderhandelingen vorderden. Maar dat draaide even anders uit.
Ook vier jaar later voldoet Turkije immers absoluut niet aan de vereisten om te kunnen toetreden tot de Europese Unie. Net zoals vorige jaren blijkt uit het jongste vooruitgangsrapport van de Europese Commissie dat het hervormingsproces in feite is stilgevallen sinds… de toetredingsonderhandelingen in 2005 van start gingen! De kritiek heeft voornamelijk betrekking op de ‘klassieke’ thema’s: ernstige tekortkomingen op het vlak van de vrije meningsuiting, de rechten van niet-moslims en culturele minderheden en de positie van de vrouw. Ook wat de kwestie Cyprus betreft, is alles bij het oude gebleven. Turkije weigert nog steeds koppig om de bestaande EU-lidstaat te erkennen en blijft tegen alle afspraken in zijn havens blokkeren voor Cypriotische vliegtuigen en schepen.
Bovendien is sinds de machtsovername door de AKP de anti-Westerse grondstroom in de Turkse samenleving aanzienlijk versterkt. Ook op internationaal vlak zoekt het land steeds meer toenadering tot landen als Iran en Syrië. “Ik noem dat nieuw Ottomanisme”, zo citeert De Standaard (29.10.2009) Sukru Sinah Gurel, Turks minister van Buitenlandse Zaken in 2002. Niemand minder dan de Turkse premier Erdogan zelf verklaarde onlangs tegenover de Britse krant The Guardian (23.10.2009) te streven naar de restauratie van het Ottomaanse Rijk – dat zoals bekend eeuwenlang bloedige oorlogen met Europa uitvocht. Als toetje nam Erdogan het deze week zelfs openlijk op voor het fundamentalistische regime in Iran en noemde hij de Iraanse president Ahmadinejad zonder meer een vriend.
Het wordt steeds duidelijker dat Turkije er vier jaar na de start van de toetredingsonderhandelingen allesbehalve ‘Europeser’ op is geworden, zoals door sommigen was voorgespiegeld. Wel integendeel: de enige zichtbare evolutie van de voorbije jaren is dat het islamitische land steeds meer tot het Midden-Oosten is gaan behoren.
Praktische consequenties worden daar echter niet aan verbonden: de toetredingsonderhandelingen met het Aziatische land dat wel EU-lid, maar allesbehalve Europees wil zijn, gaan ondertussen rustig verder.
|