[Hendrik de Stoute]

Stukje uit de voorstelling door Johan Sanctorum van het boek :

De Vlaamse Republiek, van utopie tot project.
Denksporen naar Vlaamse onafhankelijkheid.

Dat brengt ons op de cruciale term “Republiek”, hét sleutelwoord van ons boek. We gaan zelfs niet zomaar voor een Vlaamse staat, die als vanzelf oprijst uit een “verdampt” België. We gaan voor dé Vlaamse Republiek. Waarom houden wij zo van die republiek?

Omdat de ineenstorting van België ons dé gelegenheid geeft om totaal nieuwe politieke, bestuurlijke, sociaal-economische en culturele bakens uit te zetten, met het oog op een nieuw samenlevingscontract. We zullen daarbij de clash der ideeën moeten durven aangaan. Het zal stormen, dat staat vast, we gaan uit ons kot moeten komen. We zullen moeten leren communiceren, debatteren, fulmineren, over de vraag waar we met dat land-in-opbouw naar toe willen. Zonder dat het sectarisme of de wederzijdse uitsluiting toeslaat.

Dit is geen zaak van de politici, maar vooral van de gewone burger, die vandaag –terecht- zijn schouders ophaalt voor het politiek theater. De republikeinse gedachte moet de Vlaming betrekken in een breed, geestverruimend debat rond waarden, identiteit en maatschappelijke streefdoelen op lange termijn. Wij gaan hier a.h.w. de democratie moeten heruitvinden, los van de Belgische erfenis. Een hogere vorm van democratie, gekenmerkt door een intense burgerparticipatie, zoals onze jongste auteur Brecht Arnaert terecht stelt.

Heel belangrijk: dit republikeins debat, dat gepaard gaat met Vlaamse staatsvorming, is per definitie open. De signalen zullen van verschillende kanten moeten komen. De rechterzijde mag hier met reden het auteursschap claimen van de Vlaamse eis tot autonomie. Ik heb daar geen enkele moeite mee, we moeten dat durven erkennen. Maar met rechts alleen redden we het niet, beste vrienden. Een vaag-conservatieve consensus is vandaag onze grootste vijand, en zou binnen de kortste tijd alleen maar leiden naar een België in een verkleinde uitgave.

En daarom was ik ook zeer gelukkig, toen oude maar taaie linkse strijders, zoals Ludo Abicht en Jef Turf, hun medewerking aan ons boek verleenden. De ene als internationalist en humanistisch filosoof, de andere zelfs een diepe rooie en een milieuactivist. Daarom vond ik het ook essentieel, dat een veldwerker als Julien Borremans ons wijst op het toenemende armoede- en uitsluitingsprobleem, ook in Vlaanderen, en op de uitdaging van de Vlaamse beweging om haar sociale dimensie te herontdekken.

Laat dus duizend bloemen bloeien, zou ik zo zeggen, laat de vrijemeningsuiting nu maar eens echt zichzelf bewijzen in een losgeslagen Vlaanderen. Zonder taboes, zonder cordons. En het is pas via deze bruisende chemie, waar alle Vlamingen deel aan hebben, dat we samen HET boek kunnen schrijven, niet met z’n tienen, maar met ons 6 miljoen, waarin de echte kernwaarden van onze samenleving worden uitgedrukt. Het is het grondwetsontwerp, het constitutioneel proces waar Matthias Storme op heeft gefocust. Geen “Europese grondwet” vol kleine lettertjes en uitzonderingen. Geen technologisch hoogstandje van topjuristen. Maar een echt Magna Charta, beknopt, essentieel en universeel begrijpbaar. Iets dat ons écht bindt.

Johan Sanctorum