[Dilbert]

Anke,

(Mijn vraag staat op het einde.)

Om aan te zetten tot aktief racisme is er sprake van dezelfde 4 vereisten als voor het aanzetten tot collectief geweld of oorlog. Mensen zetten maar heel uitzonderlijk de stap naar geweld of extreme maatregelen. Andere mogelijkheden, en vooral dan overleg en diplomatie, worden eerder verkozen. Echter, bewuste manipulaties kunnen een bevolking aanzetten tot geweld, oorlog en ander extremisme. Het recept blijkt hiervoor altijd hetzelfde te zijn:

1/ Het duidelijk maken dat het eigen volk en het eigen land, 1 groep vormt. Massamedia (propaganda) is hierbij belangrijk, evenals het gebruik van symbolen die deze eenheid benadrukken.

2/ Het identificeren van de vijand. Een andere godsdienst of cultuur maakt deze stap gemakkelijker. De verschillen tussen "ons" en "hen" worden in de verf gezet en zelfs overdreven. Ook wordt de cohesie in de eigen groep versterkt door het aangeven van "de grote verschillen", en te wijzen op fysische aanvallen of andere bedreigingen van "de vijand".

3/ Het dehumaniseren van de vijand. Hierbij wordt de vijand niet als "mens" benadert, maar als onderdeel van een groep vreemden. Men spreekt er niet mee, men overlegt er niet mee. De vijand wordt gedemoniseerd en op karikaturale wijze ontmenselijkt.

4/ Het wettigen en organiseren van het geweld. Dit kan door een oorlogsverklaring, een (laten) wegvallen van het wettelijke kader en de rechtsstaat. Kortom het creeren van een omgeving waarbinnen het geweld dat normaal niet mag, nu wel kan en zelfs "moet".

Deze sequentie zijn de noodzakelijke stappen voor het aanzetten tot oorlog, etnische zuiveringen, raciale vervolging, etc. Opvallend is dat de eerste twee stappen veel voorkomen, zowel in de politiek als daarbuiten: de armen tegen de rijken, uitingen van nationalisme, de Club supporters tegen die van Anderlecht, enz. "Wij tegen zij" ziet men overal, gebaseerd op allerlei factoren om het onderscheid te maken.

Het fenijn zit hem in stap 3 en 4. Vooral na stap 3 blijkt het moeilijk te zijn om stap 4 nog te vermijden. Het demoniseren van Pim Fortuyn zette een enkeling reeds aan tot extreem geweld. Dehumaniseren is m.i. dus de grens waar men niet mag overstappen, omdat daarna geweld en aktief racisme moeilijk nog in te perken zijn. Als twee voetbalploegen "op leven en dood" elkaar bekampen, dan stellen de regels nog steeds dat men het spel (en de competitie) stopt om een kwetsuur te verzorgen. Het blijven mensen, het blijft een spel, en na afloop drinkt men samen een pint.

Het Vlaams Blok zet duidelijk en ondubbelzinnig de eerste stap: het "eigen" volk benadrukken. De tweede stap, het identificeren van "de vijand" gebeurt ook: de Franstaligen, de vreemdelingen (niet-Europese moslims) en "het Belgische regime" worden als tegenstrever aangewezen.

Het probleem van het VB is volgens mij, dat het soms de neiging heeft te ver te gaan in het veralgemenen van het "vijandsbeeld", en zelfs de neiging heeft deze "tegenstrevers" te demoniseren en dehumaniseren. Er is hierbij verbetering merkbaar de laatste jaren (ik zou anders niet op het VB stemmen). Maar toch denk ik dat het VB, zonder afbreuk te doen aan zijn standpunten of kiezers, er goed aan zou doen de drie "vijanden" terug te humaniseren: inclusief openlijke dialoog, en "mede-menselijke" woorden en akties.

Is dit de evolutie die we mogen verwachten van het Vlaams Blok in de komende jaren ?