Sinds de Cairo-conferentie van 1994 over bevolking en ontwikkeling, is het relatief stil geworden rond het bevolkingsvraagstuk. Hoewel de ecologische crisis (klimaatopwarming, piekolie, verlies van biodiversiteit en achteruitgang van ecosysteemdiensten) de mensheid voor ernstige problemen gaat plaatsen, zorgt een angst voor gedwongen geboortebeperking ervoor dat het aandeel van de bevolkingsgroei in deze crisis wordt geminimaliseerd. Vorige week sprak ik met onderzoekers van het Bixby Center for Population, Health and Sustainability van de Berkeley University in California. Zij pleiten voor een hernieuwde aandacht voor het probleem van de bevolkingsgroei. Hun stelling is hoopvol: we hoeven geen gedwongen maatregelen te nemen om de bevolkingsgroei af te remmen. Gezinsplanning is het sleutelwoord. Een nieuw visie op de demografische transitie, waarbij
vrijwillige gezinsplanning met respect voor de mensenrechten centraal staat, kan ervoor zorgen dat men de bevolkingsfactor opnieuw op de politieke agenda durft te plaatsen.
Wat is het probleem?
Wereldwijd is ongeveer 41% van de zwangerschappen ongewenst. Elk jaar worden 80 miljoen vrouwen onvoorzien of ongewenst zwanger. 95% van de bevolkingsgroei vindt plaats in de landen met lage inkomens. Dat geeft allerlei problemen:
-voor de
vrouwen: onvrijwillige zwangerschappen zorgen voor een hogere sterftekans bij bevalling of illegale abortus
-voor de
kinderen: snel op elkaar volgende zwangerschappen zijn niet goed voor gezondheid van die kinderen
-voor de
arme mensen: in vele landen maakt de bevolkingsgroei het halen van de Millennium Development Goals extra moeilijk
-voor de
toekomstige generaties: als we straks in een post-piekolie tijdperk leven waar de productie van olie en aardgas daalt, zal er minder kunstmest en pesticiden kunnen gemaakt worden. Daardoor vervalt de zgn. groene revolutie. Naar schatting 2 op 5 mensen hebben hun leven te danken aan kunstmest dat gemaakt wordt met aardgas. Hetzelfde met piek water: grondwaterlagen geraken uitgeput, waardoor irrigatie moeilijker wordt. En onze huidige intensieve landbouw met pesticiden en kunstmest is een ramp voor de bodemvruchtbaarheid op lange termijn. Permacultuur kan een deel van de oplossing zijn, maar het afremmen van de bevolkingsgroei zal ook nodig zijn.
-voor de
biodiversiteit en de ecosystemen, door een hogere ecologische voetafdruk van de mensheid.
Wat is de oplossing?
Vrijwillige gezinsplanning: we moeten alle barrières voor een vrijwillige gezinsplanning in arme landen opheffen. Dat wil zeggen:
-het goedkoop beschikbaar maken van betrouwbare anticonceptie,
-de afstanden tot gezondheidsklinieken voor vrouwen verkleinen,
-het afschaffen van onnodige medische voorwaarden (vaak ontstaan vanuit een patriarchale samenleving) die vrouwen verhinderen om anticonceptie te gebruiken. Vrouwen moeten aan allerlei voorwaarden voldoen vooraleer ze de pil krijgen voorgeschreven: ze moeten menstrueren op het moment dat ze de kliniek bezoeken, ze moeten een baby hebben, ze moeten een bloedtest laten afnemen,…
-desinformatie over anticonceptie tegengaan: vrouwen krijgen dikwijls te horen dat anticonceptie ongezond is of leidt tot onvruchtbaarheid. In vele culturen circuleren talrijke voorbeelden van bijgeloof en onwetenschappelijke verzinsels met betrekking tot reproductieve gezondheid.
-abortus in arme landen legaliseren
Enkele voorbeelden van de gevolgen van gezinsplanning:
-
Iran: het conservatieve fundamentalistische Iran besloot in te zetten op vrijwillige gezinsplanning, met als gevolg dat het vruchtbaarheidscijfer (het aantal geboortes per vrouw) sneller daalde dan in China met hun gedwongen maatregelen. Het vruchtbaarheidscijfer in Iran is nu gezakt tot onder het vervangingsniveau van 2,1 kinderen per vrouw.
-
Bangladesh: zelfs het extreem arme Bangladesh heeft hun vruchtbaarheidscijfer kunnen laten zakken door vrijwillige gezinsplanning
-
Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopie: hebben nu een vruchtbaarheidscijfer van 1,6 kinderen per vrouw, het laagste van Afrika. dus ook in Afrika is het mogelijk.
Wat kunnen wij doen?
1)
financiële steun bieden aan organisaties die werken rond vrijwillige gezinsplanning: zoals het UNFPA (het bevolkingsfonds van de Verenigde Naties):
www.unfpa.org/support, de International Planned Parenthood Federation:
www.ippf.org/en/help, of de Venture Strategies for Health and Development
www.venturestrategies.org. U kunt ook steun geven aan organisaties die – met respect voor de mensenrechten – campagnes voeren rond overbevolking, zoals de Population Connection:
www.populationconnection.org of de Center for Biological Diversity:
http://www.biologicaldiversity.org/c...overpopulation
2)
politici contacteren met de vraag om het budget voor gezinsplanning in de ontwikkelingssamenwerking te verhogen, om de toegang tot anticonceptie wereldwijd te vergemakkelijken en om barrières tegen gezinsplanning te elimineren.