[Zwitser]

Oorspronkelijk geplaatst door Scherven A. Mok

De Zwitserse spoorweginfrastructuur is toch ook ontworpen lang voor de privatiseringen.

Wel, in Zwitserland, noch in België is de infrastructuur geprivatiseerd. Wel zijn er in Zwitserland meerder infrastructuurbeheerders.
Maar wat mij toch altijd opvalt is dat in België snel geld dat een lijn met X treinen per uur "vol" is, terwijl een vergelijkbarre lijn met "twee keer X" treinen per uur in Zwitserland nog lang niet als vol beschouwd wordt.

Hier kan ik niet volgen. Ik denk dat ik iets anders versta onder trein. Een trein schouwen duurt gemakkelijk een half uur een uur. Er zijn verschillende remproeven voor treinen. Je hebt die je op vijf minuten klaar krijgt (het vullen van en treinleiding duurt soms al vijf minuten) maar je hebt er ook die langer duren. De nieuwe loks klaarmaken duurt inderdaad niet lang. Van reizigers ken ik niets.

Je kan heel veel automatiseren. In vergelijking met de VS bijvoorbeeld loopt Europa nog ver achter. In de VS gebruikt men al lang geen papieren vrachtbrieven meer. Wagons hebben gewoon een chip met alle info. Om de zoveel km. zitten er sensoren in het spoor die een hele trein controleren, en de machinist krijgt dan een raport over de staat van elke as in zijn sleep.
Remproeven kan je ook versnellen met sensoren in de wagons. Daarmee kan een remproef erg snel uitgevoerd worden.

Dat van Simon heb ik uit Vrije Val van Stiglitz. Of personeelsleden van niet overheidsbedrijven zo klantgericht zijn , nogmaals, ik betwijfel dat ten zeerste. Kijk maar naar de banken hoe die rotzooi hebben gepushed dat het niet meer normaal was en is (bvb bepaalde soorten kredietkaarten waarbij je als je niet zeer goed oplette zware interesten aan je broek had). En een pak privébanken waren failliet geweest als de overheden niet hadden in gegrepen. Of autoproducenten. n bij de NMBS is men al een tijd steeds efficiënter aan het werken, gewoon de wil en visie daartoe is voldoende. Alleen komt het steeds op dezelfde mensen hun kap. Het uitvoerend personeel. En dat mag wel eens anders.

Economie kan je gewoon zo samenvatten: "Mensen en instituten reageren op prikkels. Al de rest is bijzaak".
Het klopt dat zowel in de privé als bij de overheid gewoon mensen rondlopen. En de banken hebben aangetoond dat men de verkeerde signalen stuurt er in de privé ook behoorlijk rotzooi geporduceerd kan worden.
Echter het goederenvervoer per spoor is een ander verhaal. Pas sinds de liberalisering van het goederenvervoer zit dat in Europa weer in de lift. Ik weet van mensen uit de transportsector dat klantvriendelijkheid bij de NMBS vroeger geheel onbestaande was. Je moest maar durven eens te bellen om te vragen waar je lading bleef...
Dat er veel verandert bij de NMBS (en verbetert) is enkel maar omdat de druk om te veranderen aanwezig is. Net zoals bij de banken krijg je enkel maar beter gedrag van al de actoren in het beslissingsprocess als je het verplicht.
En de druk op de NMBS (en andere goederenvervoerders) is er net gekomen door de liberalisering. Opeens kan die klant die afgesnouwd wordt gewoon ergens anders heen met zijn lading. En dan is klanten afsnouwen opeens geen optie meer.

Het lijkt me te kloppen bij nader inzien (ik kende niets van het Zwitsers spoor zoals reeds eerder gezegd) dat die beter werkt dan het Belgisch spoor. Ongeveer evenveel km spoor, meer reizigers, meer stopplaatsen en evenveel vracht, 5000 mensen personeel minder bij SBB (maar dat wordt misschien gecompenseerd door de meer volk bij de talrijke private bedrijfjes), minder vertragingen.

Een reden waarom de SBB het met minder personeel kan stellen is omdat men daar nog steeds een 41 urige werkweek heeft. En omdat stoptreinen geen conducteur hebben. De SBB (en de plusminus 50 andere spoorwegbedrijven in Zwitserland) zijn alle ook gewonen NVs (al is de SBB toch noch ietsje specialer) en de werknemers hebben een gewoon contract. Geen statutaire betrekking zoals in België. Een spoorwegbedrijf kan ook gewoon failliet gaan, zelfs al is het in staatseigendom. Dat is een paar jaar geleden bijvoorbeeld met de Mittelthurgaubahn gebeurd...

Ik heb ook een lijstje gevonden met Zwitserse spoorbedrijven. Klopt het dat de meeste maar trajecten doen van een paar tientallen kilometers ? En dat dat dus echt werkt zoals bij De Lijn? En dat dus nog steeds centraal wordt gepland wie wanneer rijdt en niet zoals bij ons dat die rijdt die het meeste wil betalen. Die SBB lijkt me weinig te verschillen van NMBS met zowat dezelfde onderverdelingen buiten dan dat ze om treinen te doen veel met onderaannemingen werken.

Een van mijn favoriete lijntjes is de "Oensingen Balsthal Bahn". Moet ik over om mijn schoonmoeder te bezoeken. 5km lang, rijd een halfuurdienst met een enkel treinstelletje dat gewoon heen en weer pendelt. Daarnaast ook nog goederenverkeer. Een van de weinige lijntjes met nog gemengde treinen. Echter de aandelen van dit bedrijfje zijn tegenwoordig allemaal in handen van de SBB.
Het is echter de laatste jaren inderdaad minder overzichtelijk geworden. Ook in Zwitserland heerst "open access", en worden er diensten door de overheid aanbesteed. Zo heeft het kanton Bern de meeste stopreindiensten aan de BLS besteed, ook op het SBB net. Dus zijn er nu SBB stations waar geen enkele SBB trein meer stopt.
"Crossrail" is overigens ontstaan uit de geprivatiseerde goederentak van de RM, een bedrijfje dat in het Emmenthal actief was. De reizigersactiviteiten van die spoorweg zijn nu opgeslokt door de BLS (die een aardige omvang begint te krijgen), en de Crossrail is nu met DLC gefuseerd. En dat allemaal in de laatste 8 jaar. Er beweegt veel in Helvetie. Ben net over de Gotthard gereis, en in Ertsfeld stikt het van de Railion locomotieven.
Goederenverkeer is dus privé, en nog veel meer geliberaliseerd dan in België.

Reizigersverkeer is anders georganiseerd: De SBB heeft en monopolie op het IC/IR net. In ruil voor het monopolie moet ze een landelijk net aanbieden. De IC/IR treinen rijden zonder overheids subsidie. Het voornaamste verschil tussen een IC en een IR is overigens dat een IC een restauratiewagen heeft...
De SBB publiceert normaal haar IC/IR dienstregeling al een paar jaar op voorhand, zodat de overigen bedrijven er op kunnen reageren.
De rest van het OV is de verantwoordelijkheid van de kantons. Die "bestellen" vervoer. Rond Zürich heeft men bijvoorbeeld een verkeersverbond, die stelt de dienstregeling op van alle regionale treinen, trams, en bussen, en wijst aan wie wat rijd. Er rijden op het tramnet van Zürich drie bedrijven rond...
In kanton Bern wordt de planning gedaan in regionale verkeersconferenties, waar de bedrijven, gemeentes en geïnteresseerde burgers allemaal bij betrokken worden.
En alles bij elkaar is dus elk jaar ongeveer rond April de dienstregeling van het volgende jaar klaar. De complete dienstregeling, dus elke trein, tram, bus, boot, kabelbaan in het land. Wat in Vlaanderen "De Lijn" niet voor elkaar krijgt, krijgen +- 500 OV bedrijven in Zwitserland wel voor elkaar. Mischien omdat geen enkel van hen wil onderdoen voor de rest. Concurrentie kan verschillende vormen aannemen...

Je hebt me dus al wel weten overtuigen dat de Zwitserse spoorwegen beter werken dan de Belgische maar nog van geen kanten dat dat aan privatiseringen te danken is. Zet me dus maar op je negeerlijst als ik teveel op je zenuwen werk.

Over zin en onzin van privatisering wil ik best wel diskussieren. Echter jouw opmerking dat Zwitserland een "nationaal socialistisch" land is dat van misdaad geld leeft was a) er over en b) geheel van enige relatie met de werkelijkheid gespeend. Als je een serieuze diskussie wil moet je wel serieus blijven.