Huur eerste oorzaak van armoede
Niet grondprijzen maar huurprijzen zijn problematisch
© pb
ANTWERPEN -- Terwijl haast alle politieke partijen zich zorgen maken over de stijgende grondprijzen, bewijst onderzoek dat de evolutie van de huurprijzen véél problematischer is dan die van de grondprijzen. De huurprijzen stegen de laatste kwarteeuw veel sterker dan het inkomen van de huurders. De huurders werden dus armer. Huisvesting blijkt in België de eerste oorzaak van armoede te zijn.
In landen als Nederland en Denemarken komt huisvesting maar op de zesde of zevende plaats in het lijstje van de componenten van de armoede. Zelfs in het Verenigd Koninkrijk en in Spanje is huisvesting een minder belangrijke verklaringsgrond voor de armoede dan bij ons. Dat toont een studie van Caroline Dewinter en Femke De Keulenaar (Universiteit Antwerpen, Onderzoeksgroep OASeS) aan.
Een onderzoek van Pascal De Decker (OASeS) bewijst dat de stijging van de huishuren tussen 1976 en 1997, en vooral in de jaren negentig, groter was dan de stijging van de inkomens van de huurders. Vooral de laagste inkomens werden getroffen. De koopkracht van die hurende gezinnen ligt, na de betaling van de huur, ongeveer 20 procent lager dan in 1976. Ze zijn dus 20 procent armer geworden.
De koopkracht van alle andere gezinnen steeg in die periode. Ook de gezinnen die eigenaar zijn geworden maar hun grond en huis nog met een lening moeten afbetalen, houden meer over na de betaling van hun woonkosten. Het gaat om gemiddelden. Voor sommige groepen en streken (de steden bijvoorbeeld) is de toestand erger.
Dat betekent ook dat de stijgingen van het bestaansminimum of leefloon voor de armen, geheel opgingen aan huurstijgingen.
De oorzaak van de huurstijgingen is volgens Pascal De Decker het geringe aanbod van woningen. Bijna nergens in Europa zijn de afgelopen vijftig jaar zo weinig woningen gebouwd als hier, zegt hij. De ,,baksteen in de Vlaamse maag'', is een mythe. En in ons land is er geen overheid die het tekort aan privé-gebouwde woningen compenseert. Elders wel. De overheden in België voeren nauwelijks een woon- en huisvestingsbeleid. De sociale woningen zijn maar goed voor 6,5 procent van de markt. Elders is dat 20 procent of meer. Dat verklaart meteen waarom het element woning de belangrijkste component van de armoede is in ons land. In geen ander land kunnen zo weinig armen terecht in een sociale woning.
Als de weinige woonbeleidsuitgaven van alle Belgische overheden samengeteld worden, blijkt dat het grootste deel ervan gaat naar de meest gegoede gezinnen, via de federale belastingaftrek. 40 procent van de overheidsinspanningen gaat naar de 20 procent rijkste gezinnen. Het aandeel van de 20 procent armste gezinnen bedraagt maar 10 procent.
Een studie van Sien Winters, Kurt Doms en Benediekt Van Damme (Hiva, KU Leuven) suggereert dat (de Vlaamse) goedkope leningen voor degenen die een woning kunnen bouwen of kopen, een efficiënter beleidsinstrument zijn dan (de federale) fiscale aftrekken.
Deze studies verschenen in het jongste nummer van het tijdschrift Ruimte & Planning (e-mail:
[email protected])
20/08/2002 Guy Tegenbos
©Copyright De Standaard