De Amerikaanse kunstschilder Edward Hopper (1882-1962) staat bekend om de eenzaamheid en de melancholische sfeer die zijn werken ademen. Het meest bekend is zijn schilderij
Nighthawks (1942) waarop de eenzaamheid van mensen in een nachtcafé is verbeeld. Hopper zei wel eens dat het overdreven was om in zijn werk steeds het thema eenzaamheid te zien. Hopper negeerde het in zijn tijd populaire abstract expressionisme en is tijdens zijn leven niet beroemd geworden. Nu krijgt zijn werk wereldwijd erkenning en bewondering. Hopper was de tijdgeest kennelijk vooruit.
Zijn schilderij
Excursie in de filosofie (1959) lijkt ironisch bedoeld en het is wel eens gerangschikt onder
funny paintings. Dat is echter een misvatting. Hopper's vrouw Jo zei over dat schilderij "The open book is Plato, re-read too late". Dat was wel een ironische opmerking.
De man in dit schilderij zit, netjes gekleed op de rand van een bed en staart naar een lichte rechthoek op de vloer, het door een venster binnenvallende ochtendlicht. De schaars geklede vrouw die achter hem op het bed ligt is zijn geliefde, maar niet zijn muze. Het boek, de verwijzing naar Plato, suggereert dat de man nadenkt over de betekenis van zijn waarnemingen, over werkelijkheid en abstractie. Dat was ook een belangrijk vraagstuk voor abstract werkende schilders in zijn omgeving in New York. Is de mooie geliefde, met wie de man deze nacht niet de liefde heeft bedreven, inferieur aan ideeën?'
Het werk doet denken aan Rodin's
denker (1881), ook wel 'Le Poète' genoemd. Het was bestemd voor het centrale fronton van de bronzen poort van het museum voor Decoratieve Kunsten. Het beeld moest de mediterende Dante voorstellen. Op 21 april 1906 werd het opgesteld voor het Pantheon tijdens een hevige politieke en sociale crisis, waardoor het beeld een socialistisch symbool werd.
Beide kunstenaars hechtten grote betekenis aan de lichtval op hun werken en beiden werkten realistisch. Het verschil is dat Rodin's
Denker een positieve kracht verbeeldt, terwijl de denker van Hopper een geërgerde of onthutste indruk maakt. De idealen waarvoor mensen streden in de tijd van Rodin waren in de tijd van Hopper grotendeels verwezenlijkt. Hebben ze daardoor hun betekenis verloren?
Wil Hopper zeggen dat een mens die geen wensen heeft ongelukkig is en vervalt tot melancholie en decadentie? Hoe kan het dan dat de Westerse godsdiensten de mens een paradijs voorspiegelen en dat Oosterse filosofie een staat van onthechting van aardse verlangens als hoogste doel stellen?
http://nl.wikipedia.org/wiki/Decadentisme