1. Het loon
Contractuelen en statutairen starten met hetzelfde loon. Om de paar jaar krijgen ze dezelfde salarisverhoging die is vastgelegd in salarisschalen. Na een aantal jaar komen statutaire personeelsleden echter in een hogere salarisschaal terecht, terwijl hun contractuele collega’s altijd in een lagere schaal blijven zitten. Ook al krijgen ze dus allebei even vaak een loonsverhoging, toch zal een statutaire ambtenaar op het einde van de rit meer verdienen dan zijn contractuele collega. Een voorbeeld? Een assistent op niveau D verdient na 30 jaar dienst al snel 120 euro netto per maand meer als hij statutair is; bij een adjunct van de directeur op niveau A is dat verschil bijna 400 euro netto per maand.
2. Het pensioen
De wettelijke pensioenen voor statutaire ambtenaren zijn heel wat voordeliger dan die voor contractuelen. Dat komt omdat het pensioen voor contractuelen net als in de privé wordt berekend op basis van het loon over heel de carrière, terwijl bij statutairen alleen de laatste vijf jaar van de carrière meetellen. Doorgaans zijn dat de best betaalde jaren. Een contractueel die recht heeft op een volledig pensioen, krijgt tussen 975,60 en 2300,40 euro bruto per maand. Voor een statutair ligt het volledige pensioen tussen 1142,66 en 5805,26 euro bruto per maand. Let op: op die bedragen moeten nog sociale bijdragen en belastingen betaald worden.
Contractuelen krijgen geen aanvullend pensioen om hun relatief lage wettelijke pensioen te compenseren, zoals dat in veel privébedrijven wel bestaat. De lokale besturen in Vlaanderen starten dit jaar als eerste overheidsinstantie wel met een aanvullend pensioen voor hun contractuele personeelsleden. Bij de Vlaamse overheid is daar voorlopig nog geen sprake van. Het staat wel op het verlanglijstje van de vakbonden voor de komende sectorale onderhandelingen, maar de vraag is of daar in deze tijden van besparing geld voor is.
3. De uitkeringen
Lang ziek zijn is geen goede financiële zet voor contractuelen. Statutairen krijgen tijdens hun ziekte hun volledige loon doorbetaald, maar contractuelen vallen na een aantal dagen gewaarborgd loon terug op een uitkering van het ziekenfonds. En die is lager : eerst bedraagt die uitkering nog 60 procent van het loon, later kan dat tot 40 procent dalen. Een contractuele bediende valt na 30 ziektedagen terug op het ziekenfonds. Iemand met een arbeiderscontract al na de tweede week ziekte, weliswaar tot de dertigste dag met nog een beperkt aanvullend loon van de werkgever.
Hetzelfde geldt voor moederschapsrust en vaderschapsverlof. Statutairen behouden hun loon, contractuelen vallen terug op een uitkering van het ziekenfonds. Bij moederschapsrust geeft de Vlaamse overheid een supplement om het loonverlies te compenseren.
4. Het verlof
Contractuelen hebben niet dezelfde verlofmogelijkheden als statutairen. Zo kan een contractueel minder onbetaald verlof nemen. Een statutair kan tot vijf jaar onbetaald verlof nemen, gespreid over zijn loopbaan (al zijn vier jaar daarvan een gunst). Voor contractuelen is dat beperkt tot één jaar.
Loopbaanonderbreking is voor contractuelen altijd een gunst. De baas kan zo’n verzoek dus weigeren. Voor statutairen is loopbaanonderbreking in vele gevallen een recht. Speciale loopbaanonderbrekingen, zoals ouderschapsverlof of palliatief verlof, zijn altijd een recht, zowel voor contractuelen als voor statutairen. Verder zijn ook de meeste vormen van ‘verlof voor opdracht’ alleen voor statutairen mogelijk. Contractuelen kunnen er alleen gebruik van maken om op een kabinet of in een politieke fractie te gaan werken.
Tot slot is ook ‘verlof voor deeltijdse prestaties’ niet bedoeld voor contractuelen. Dat verlof is in het leven geroepen om parttime werken voor statutairen mogelijk te maken. Statutaire functies zijn in principe altijd voltijds. Voor contractuelen gelden de regels uit de privé: part-time werken is in principe altijd mogelijk, maar dan moet het in je contract vastgelegd zijn. En moet je baas er mee akkoord gaan.
5. De promotie(s)
Contractuelen kunnen niet bevorderd worden zoals statutairen. Zo is een bevordering van de graad van medewerker naar de graad van hoofdmedewerker alleen voor statutairen weggelegd.
|