[tomm]

Den Duisteren Duikboot

Ik denk dat die verschillen voornamelijk terug te voeren zijn tot transitiemoeilijkheden.

Na 25 jaar kun je nog moeilijk spreken van "transitiemoeilijkheden". Dan had het communisme ook te kampen met "transitiemoeilijkheden".

Spanje maakte een relatief vlotte transitie door, o.m. omdat het Franco-regime zelf al sinds eind jaren vijftig was overgestapt van autarkie naar een meer open economie; omdat dat dat regime - net als in Polen trouwens - zich nog tijdens de dictatuur had versoepeld, ondanks een stuiptrekking begin jaren zeventig; omdat belangrijke segmenten van de Franco-kliek bereid waren het democratiseringsproces na de dood van Franco te ondersteunen (de Spaanse bisschoppen hadden hun steun aan de dictatuur al eerder ingetrokken); omdat de Europese Gemeenschap tonnen subsidies verstrekte aan het land voor de verbetering van de infrastructuur; omdat er besloten werd om niet 'af te rekenen' met figuren uit het verleden, etc.

In de meeste Oost-Europese landen (behalve Roemenië) gebeurde de transitie ook door belangrijke segmenten van het systeem, of gewoon door de heersende partij zelf, die zich dan meestal omvormde tot sociaal-democratische partij en bleef meedraaien, en werd er evenmin afgerekend met figuren uit het verleden. In tegendeel, veel van die figuren bleven meedraaien en werden kapitalistisch. En ook Oost-Europese landen kregen tonnen subsidies. (weliswaar niet zoveel als Spanje of Griekenland)

Spanje slaagde er m.a.w. in om een geslaagd alternatief op poten te zetten voor de dictatuur in relatief korte tijd. Andere landen worstelden daar echter mee en het is met name deze transitieperiode die onverteerd blijft en een zekere nostalgie in het leven roept: liever een slecht, maar al bij al functionerend systeem dan een 'liminale' fase waar maar geen eind aan lijkt te komen en dat op zichzelf niet eens een systeem is, maar een nauwelijks onder controle gehouden chaos waarin mensen zich onzeker voelen.

Ik denk dat je het te ver zoekt. De Spanjaarden hebben nu gewoon een veel hogere levensstandaard dan onder Franco. In de meeste Oost-europese landen is het net andersom. Zaken als gratis onderwijs, gezondheidszorg, sport, cultuur, zeer goedkope basiskosten als huisvesting, voeding, etc. bestonden niet in het Spanje van Franco. In de meeste ex-communistische landen zijn de communisten ook niet aan de macht gekomen na een bloedige burgeroorlog.

Wat vooral overheerst, vrees ik, is de teleurstelling over de traagheid waarmee sommige Oost-Europese landen aansluiting vinden met het welvaartsniveau in West-Europa: de verwachtingen lagen hoog, maar werden niet altijd (of te traag) ingelost, o.m. omdat het oude systeem ten dele naast het nieuwe bleef functioneren (bijv. in Oekraïne).

Oost-Europese landen evolueren helemaal niet naar het welvaartsniveau in West-Europa. (dat trouwens ook pluimen aan het verliezen is, maar soit).
Inderdaad, verwachtingen werden niet ingelost.
Het oude systeem is dood en begraven, ook in Oekraïne en Rusland, behalve in Belarus.
Wat je in Oekraïne en Rusland ziet is een maffia-kapitalisme, heeft helemaal niets te zien met communisme.
Oekraïne en Rusland hebben volgens the economist de grootste kloof tussen arm en rijk ter wereld.