Koning Leopold II spreekt Vlaamsch
Den 13 October 1887 verscheen Leopold II met de Koningin in den Nederlandschen schouwburg, vergezeld door al zijne clericale ministers (J. Vandenpeereboom uitgezonderd, die gezegd werd nooit den voet in eene tooneelzaal te zetten uit Roomsche vroomheid) en van de gansche officieele wereld der hoofdstad, gelint en gekruist. Burgemeester Buls ontving den Koning met ene knappe Nederlandsche welkomrede; en Leopold II las met klare stem en eenigszins Duitschgetinte uitspraak zijne eerste Nederlandsche officieele redevoering.
Langs de Brusselsche straten waren de Koning en de Koningin bij hunne aankomst in den Schouwburg omstreeks 9 uren door de toegestroomde menigte toegejuicht geworden, zooals hun zelden was gebeurd. In de zaal heerschte natuurlijk de grootste geestdrift, die te middernacht bij het wegrijden van het vorstelijk paar haar toppunt bereikte tot voor de poort van het koninklijk paleis. Het gebruikelijke: Vive le roi! was vervangen door: Leve de Koning! Leve de Koningin! Zelfs werd geroepen: Leve onze Vlaamsche Koning! hetgeen met bitterheid door zekere Waalsche dagbladen werd opgeschreven.
Door den telegraaf en de pers werd de heuglijke gebeurtenis in en buiten België alom bekend gemaakt en druk besproken. De Vlamingen juichten, omdat de Koning eindelijk voor de eerste maal (
57 jaren na de Belgische Omwenteling) hunne taal in 't openbaar gesproken had en zuiver Vlaamsche gevoelens had uitgedrukt.
De Walen en Franskiljons waren verrast en misnoegd, maar moesten toch gaan denken: De Vlaamsche Beweging is meer dan wij meenden, daar de Koning na Prins Boudewijn zich niet schaamt het Vlaamsche boerendialect in eene officieele redevoering te gebruiken. En Europa had nu vernomen, dat België niet een aanhangsel van Frankrijk is (1), maar een tweetalig land, waarin de Koning en zijn stamhuis de Germaansche moedertaal van de grootere helft der Belgische bevolking spreken en eerbiedigen.
Deze gebeurtenis - schreef Het Volksbelang - is stellig de schitterendste zegepraal der Vlaamsche Beweging sedert 1830.
Zij was een rechtstreeksch gevolg van de groote Breidelfeesten te Brugge, die door de ziel van het Vlaamsche volk als eenen electrischen schok hadden doen loopen, welke tot in het paleis onzer koningen was gevoeld geworden.
Men zal zich herinneren, dat koning Leopold II voor het eerst in 1887 eene Nederlandsche redevoering had gehouden bij de inwijding van den nieuwen Nederlandschen Schouwburg te Brussel op uitnoodiging van Burgemeesters Buls.
Sedertdien had de Koning onze moedertaal niet meer gesproken in 't openbaar tenzij in kleine gesprekken en had men hem ook in die taal niet meer officieel toegesproken. Zelfs burgemeester Jan Van Rijswijck kon hem in het Nederlandsch in de Scheldestad niet verwelkomen, zoolang de Koning er zelf den wensch niet van uitdrukte.
Het jubeljaar 1905 scheen waarschijnlijk aan Leopold II eene gepaste gelegenheid te zijn, om zijne Vlaamsche onderdanen in hunne liefde voor de moedertaal aangenaam te verrassen. Al de hoofdsteden der provincies werden plechtig door den Koning bezocht. Natuurlijk met zijne toestemming verwelkomden hem in 't Vlaamsch al de burgemeesters der Vlaamsche steden. Alzoo het eerst burgemeester Braun te Gent, terwijl de gouverneur der provincie Oost-Vlaanderen na hem in 't Fransch sprak. Wat den Koning betreft,
hij antwoordde alleen in 't Fransch; maar het werd zeer opgemerkt, dat de vorst (hetgeen hij nooit deed) de Vlaamsche redevoering van burgemeester Braun een paar malen onderbrak om er zijne instemming mee te betuigen, alsof hij uitdrukkelijk wilde bewijzen, dat hij onze taal goed verstond en het wilde geweten hebben.
Te Brugge sprak de burgemeester graaf Visart de Bocarmé insgelijks Vlaamsch en de gouverneur Fransch alsook de Koning. Te Hasselt sprak de burgemeester Portmans evenzoo Vlaamsch en de gouverneur Fransch, maar de Koning antwoordde in 't Vlaamsch tot ieder's dubbele verbazing; want men had eene Fransche toespraak van Leopold II verwacht en zijn antwoord bestond uit het lakonische : "Heb dank. "
Doch te Antwerpen gebeurde iets geheel merkwaardigs en gansch uitzonderlijks. Op het stadhuis der Scheldestad door burgemeester Jan Van Rijswijck in 't Nederlandsch ontvangen, las er Leopold II het volgend bondig Nederlandsch antwoord voor :
Mijnheer de Burgemeester, Mijne Heeren, Hartelijk verkleefd aan België's welvaart, was ik steeds angstig bezorgd om deze van Antwerpen. Diep ben ik geroerd door uwen welkomstgroet en ik dank U voor uwe verkleefdheid en uwe trouw. Ik ben vooral gelukkig den Burgemeester van Antwerpen op dit stadhuis te hooren bevestigen, dat al de Antwerpenaren het eens zijn om het ontwerp der Regeering toe te juichen. Eendracht maakt macht, en macht is een der vereischten tot welslagen. Laten wij hopen, dat de Kamers het haar voorgelegde ontwerp zullen goedkeuren. Moge deze onze hoop, Mijne Heeren, verwezenlijkt worden. Laten wij immer in de volharding vertrouwen.
En toen de Koning wat later in de propvolle Beurs verscheen en er eene lange Fransche redevoering voorlas, om nogmaals het ontwerp van zijn clericaal ministerie over de uitbreiding der haven en der militaire versterkingswerken warm aan te bevelen, besloot hij eensklaps zijne toespraak met de Vlaamsche kreten: Antwerpen boven ! Voor Antwerpen en geheel Belgenland ! hetgeen eenen donder van toejuichingen deed losbarsten. Buiten het Stadhuis en de Beurs liep weldra door de stad het nieuws, dat de Koning Vlaamsch gesproken had, en, in zijn open rijtuig
gezeten, werd hij daarna door Antwerpen's straten op uitbundige vreugdekreten vergast, zooals hij er wellicht nog nooit in België had gehoord. Daarover schreef Het Volksbelang:
Leopold II kent de gehechtheid der Antwerpenaren aan onze Vlaamsche moedertaal. Ook die snaar heeft hij niet onaangeroerd gelaten. Koning Leopold II is een fijn staatsman. Al zijne daden zijn berekend. Hij heeft geenszins de impulsieve redenaarsmanieren van den Duitschen Keizer. Indien hij in 't Vlaamsch antwoordt aan burgemeester Jan Van Rijswijck op het Antwerpsch Stadhuis, en in de Beurs voor het eerst in zijn leven de volkspopulariteit zoekt en wint met Vlaamsche wachtwoorden, dan is dat in onze oogen een nieuw bewijs voor de wassende kracht der Vlaamsche Beweging, tot spijt van die 't benijdt.
En, sprekende over de houding der Vlaamsche burgemeesters en gouverneurs, voegde Het Volksbelang er leuk bij:
Buiten het verfranschte Brussel zijn nu al de burgemeesters der hoofdsteden van onze Vlaamsche provincies er eindelijk toe gekomen, en Koning officieel in de moedertaal hunner ingezetenen te begroeten.
Sedert 1830 hebben wij daar 75 jaren moeten naar wachten. Alleen de gouverneurs van al onze Vlaamsche gewesten volharden nog in de boosheid. Baron de Kerchove d'Exaerde te Gent, de heer Fredegardus Cogels te Antwerpen, baron Jan Bethune te Brugge en de heer de Piteurs te Hasselt spraken allen Fransch naast de Vlaamschsprekende burgemeesters. Doch die heeren zullen zich ook wel bekeeren. Dat zal zijn voor toekomenden keer, hopen wij.
Voetnoot:
(1) In dien tijd vestigde het weekblad Bruxelles-Revue de aandacht op het feit, dat een jaarlijksche post van 200.000 fr. ingeschreven stond op de begrooting van Frankrijks geheime fondsen, onder de rubriek "Fonds spécial pour la Belgique".
Bron:
http://home.lvb.net/koning_spreekt_vlaamsch
75 jaar moeten wachten voor dat een Sexen-Coburger een woordje nederlands brabbelde!!!