4. De onrechtvaardige rentmeester.
Lukas 16, [1] Hij zei ook, nu tegen zijn leerlingen: ‘Een rijk man had een rentmeester, maar hij kreeg klachten dat die zijn bezit verkwistte. [2] Hij riep hem bij zich en zei: “Wat hoor ik daar over u? Ik wil dat u rekenschap aflegt, want zo kunt u geen rentmeester blijven.” [3] De rentmeester zei bij zichzelf: “Wat moet ik doen? Mijn heer ontneemt mij het beheer. Spitten kan ik niet, en bedelen, daar schaam ik me voor. [4] Ik weet al wat ik moet doen om te zorgen dat ze me, na mijn ontslag als rentmeester, in hun huis ontvangen.” [5] Een voor een liet hij de pachters van zijn heer bij zich komen. Tot de eerste zei hij: “Hoeveel ben je mijn heer schuldig?” [6] Die antwoordde: “Honderd vaatjes olijfolie.” Hij zei: “Hier is het contract, ga zitten en maak er vlug vijftig van.” [7] De volgende vroeg hij: “En jij, hoeveel ben jij hem schuldig?” Die antwoordde: “Honderd zakken tarwe.” De rentmeester zei tegen hem: “Hier is je contract, maak er tachtig van.” [8] De heer prees de gewiekste aanpak van de onrechtvaardige rentmeester. De kinderen van deze wereld gaan onderling immers handiger te werk dan de kinderen van het licht.
Ook deze parabel bezorgt theologen hoofdbrekens. De rentmeester wordt beschuldigd van verkwisting en in plaats van zich te verdedigen, maakt zich vrienden op kosten van de baas en wordt door deze nog geprezen op de koop toe. Paul Verhoeven meent dat Jezus met elke rijke man in de parabels een slecht mens bedoelt en dat deze wel schik had in de gewiekstheid van de rentmeester. Dat is niet eens zo een gekke gedachte, want ook Herodus vertelt een dergelijk verhaal. Een koning laat een bouwmeester een schathuis bouwen en daarin slaat hij al zijn schatten op. Dan blijkt dat er af en toe schatten verdwijnen en laat hij stilletjes de deur bewaken. Toch blijven er kostbaarheden verdwijnen. Dan komt hij er achter dat er een geheim luik in de achterwand zit en dat de bouwmeester daar gebruik van maakt om zich te verrijken. De koning bewondert het vernuft van de bouwmeester en straft hem daarom niet.
Toch denk ik dat de bedoeling van de parabel heel anders is. Het is helemaal niet zeker dat de rentmeester het bezit van de baas verkwist, maar hij is bang dat hij zich niet goed zal kunnen verdedigen en dat hij zijn baan zal verliezen en tot de bedelstaf zal geraken. Buitendien, zijn baas is zo rijk, die kan wel wat missen en daarom verlaagt hij de schulden van de schuldenaren en maakt zich zo vrienden voor later. Ook hier wil de reactie van de rijke man zeggen dat er in Gods Koninkrijk mededogen zal zijn voor de mens in benarde omstandigheden, ook voor de schavuit die daar min of meer door eigen schuld in terecht is gekomen.