Het concept van de petrodollar
Het concept van de petrodollar - de drijvende kracht achter de Amerikaanse economie en hegemonie
Hierbij zullen we in gaan op hetgeen Amerika een globale supermacht heeft gemaakt. De Amerikaanse economie baseert zich sinds het begin van de jaren 70 van de vorige eeuw op het concept van de zogenoemde Petrodollar. Dit is een belangrijk onderwerp, omdat het het fundament betreft waarop de Amerikaanse economie alsook hegemonie berust.
Als men het concept van de petrodollar begrijpt, dan krijgt men meer inzicht in het Amerikaanse beleid ten aanzien van het buitenland, met name het Midden-Oosten, en hetgeen de VS ertoe aanzet oorlogen te voeren.
Tegen het einde van de jaren 60 en in het begin van de jaren 70 van de vorige eeuw kwam het systeem van Bretton Woods (een financieel-economisch akkoord dat in 1944 tussen 44 landen werd gesloten) onder druk te staan. Het bijzondere kenmerk van dit systeem was, dat alleen de dollar tegen een vaste hoeveelheid goud kon worden ingewisseld bij de Amerikaanse Centrale Bank. Voor alle andere valuta werd wel een vaste wisselkoers met de dollar bepaald, maar deze waren niet direct inwisselbaar tegen goud. Dus andere landen moesten eerst aan Amerikaanse dollars zien te komen, als ze goud willen krijgen.
De VS kon het zich op een gegeven moment niet langer permitteren om haar valuta (de dollar) door goud te ondersteunen. Dit had te maken met de Vietnamoorlog waardoor (vanwege de enorme kosten die bij oorlogsvoering komen kijken) simpelweg te veel dollars in de roulatie gebracht werden. Er werden namelijk meer dollars gedrukt, dan dat er goud beschikbaar was. De landen verloren vanwege deze reden hun vertrouwen in het financiële systeem van Bretton Woods.
Teneinde de Amerikaanse hegemonie (die op haar beurt op de globale behoefte aan de Amerikaanse dollar beruste) te waarborgen, had de VS een nieuw mechanisme nodig. Dit kon alleen slagen, als de kunstmatige behoefte aan de dollar (die na de instorting van het systeem van Bretton Woods verdwenen was) opnieuw gecreëerd zou worden.
Het concept van de petrodollar voorzag in het waarborgen van de Amerikaanse hegemonie.
Wat is een petrodollar?
Een petrodollar is een Amerikaanse dollar die een olieleverancier ontvangt in ruil voor het afstaan van het grondstof en vervolgens deponeert op een westerse bank.
In het begin van de jaren 70 van de 21e eeuw kwamen de VS en Saudi-Arabië een overeenkomst overeen. Volgens deze zou het leger van de VS de olievelden van Saudi-Arabië beschermen. De VS ging akkoord om wapens aan het land te verstrekken en garandeerde zijn bescherming tegen Israël.
De koning van Saudi-Arabië vond dit een goed voorstel. Saudi-Arabië was erg blij Amerikaanse wapens te mogen ontvangen alsmede met de garantie beschermingen te krijgen tegen Israël. Saudi-Arabië was slechts benieuwd, hoe hoog de prijs van dit aanbod zou zijn?
Wat wilde de VS in ruil voor haar wapens en militaire bescherming?
De Amerikanen brachten hun voorwaarden als volgt in kaart: ''Saudi-Arabië mag uitsluitend tegen Amerikaanse dollars zijn olie verkopen. Het moet in de handel met zijn grondstoffen alle andere munteenheden afwijzen behalve de Amerikaanse dollar.''
Tegen 1975 besloten alle olieleveranciers die bij OPEC aangesloten stonden, hun olie tegen enkel dollars te verkopen. Op deze manier voorzag het concept van de Petrodollar in het behoud van de globale behoefte aan de Amerikaanse dollar. Bovendien steeg zodoende de wereldwijde behoefte aan de Amerikaanse valuta, gezien het feit dat de vraag naar olie doorheen de wereld toenam.
Door de petrodollar kunnen Amerikanen goedkoop inkopen
De makkelijkste manier om aan Amerikaanse dollars te komen is door de valutamarkt. Dit is echter niet een langetermijnoplossing, want daar komen veel kosten bij kijken. Om deze reden hebben sommige landen een zekere uitvoerstrategie ten aanzien van de VS ontwikkeld om hun diensten en goederen te kunnen inruilen tegen Amerikaanse dollars. Diezelfde Amerikaanse dollars hebben zij namelijk nodig om op de internationale markt olie te kunnen inkopen. Japan is hiervan een voorbeeld. Het eiland heeft heel weinig grondstoffen. Het moet ter compensatie veel grondstoffen importeren, zoals olie, hetgeen de behoefte aan Amerikaanse dollars wekt. Japan produceert auto's die het naar de VS exporteert en ontvangt daarbij inkomsten in Amerikaanse dollars.
Het concept van de petrodollar levert de VS twee belangrijke voordelen op:
1) Er is wereldwijd behoefte aan de Amerikaanse dollar
Toelichting: Een valuta kun je vergelijken met elk ander product. Hoe groter de vraag naar het product is, des te beter het voor de producent daarvan is. Door de toenemende vraag naar olie wereldwijd, kan de Amerikaanse Centrale Bank het zich permitteren om meer dollars te drukken.
2) De VS kan olie kopen met geld dat zijzelf drukt.
Toelichting: De VS - net als de meeste andere landen - verbruikt meer olie, dan ze zelf kan produceren. Zij kan met haar eigen valuta tegemoet komen aan haar oliebehoefte.
Stelling: Het concept van de Petrodollar vormt de drijvende kracht achter de Amerikaanse globale macht en nationale economie. De VS als land produceert heel erg weinig. Ze is afhankelijk van de invoer vanuit het buitenland. De Petrodollar voorziet in goedkope uitvoer richting de VS.
Als een olieleverancier zijn olie op de internationale markt in ruil voor een andere valuta aanbiedt, dan leidt dit ertoe dat de globale vraag naar de dollar afneemt. Als de vraag naar de dollar wereldwijd zal afnemen, dan zal eveneens de vraag naar het drukken van dollars afnemen. Een olieleverancier die zijn grondstoffen weigert tegen dollars te verkopen, wordt een concurrent van de VS en vormt een bedreiging voor haar economie en hegemonie.
|